De casus Inburgering en Nationaliteitswetgeving

de inburgeringswetgeving in vogelvlucht
Van het opleidingsniveau en werkloosheidspercentage van nederlanders die zich
vanuit de traditionele immigratielanden voor het eerst in nederland vestigen, stelt
de regering over weinig gegevens te beschikken. niettemin wordt verwacht dat ook
voor hen het volgen van (onderdelen van) het inburgeringsprogramma van groot
nut kan zijn als opstap naar verdere integratie in de nederlandse samenleving.
nederland is gebonden aan verdragen en aan besluiten van volkenrechtelijke organisaties.
Dit heeft tot consequentie dat de omvang van de doelgroep mede wordt
bepaald door deze internationale regelingen. Gelet op die verdragen en besluiten is
in art. 1 die vreemdeling uitgezonderd, die op grond daarvan niet kan worden verplicht
aan een inburgeringsprogramma deel te nemen. Hierbij dient met name te
worden gedacht aan onderdanen van de Europese Unie (EU) en onderdanen van de
Europese Economische Ruimte (EER). 1
Het kabinet heeft binnen de Win 1998 bewust geen leeftijdsgrens aan de bovenkant
van de doelgroep gesteld. Wanneer het doel van de wet uitsluitend en alleen zou liggen
in het toeleiden naar de arbeidsmarkt zou wellicht een grens van zevenenvijftig
en een half jaar in de rede hebben gelegen, de leeftijd die wordt gehanteerd voor de
vrijstelling van de sollicitatieplicht van uitkeringsgerechtigden. omdat naast educatieve
en professionele zelfredzaamheid echter ook sociale zelfredzaamheid een
doel van inburgering is, is geen grens opgenomen. ook voor oudere nieuwkomers
is het van wezenlijk belang dat zij, indien zij daartoe in staat zijn, nederlands leren
spreken en enig inzicht hebben in de inrichting van de nederlandse samenleving.
Sociale zelfredzaamheid is ook voor hen van groot belang.
in de Memorie van Toelichting bij de Wi 2007 wordt daarentegen overigens
wel een leeftijdsgrens genoemd en wordt aansluiting gezocht bij de pensioengerechtigde
leeftijd van 65 jaar (zie ook art. 5 lid 1 sub a Wi 2007). Achterliggende
gedachte is dat kennis van de nederlandse taal en samenleving een conditio sine
qua non vormt voor volwaardige deelname aan de arbeidsmarkt (TK, vergaderjaar
2005-2006, 30 308, nr. 3: 73). na deze leeftijd wordt men doorgaans verondersteld
niet meer te participeren. Er worden hier geen overwegingen meer gewijd aan ‘sociale
zelfredzaamheid’, die ook tot inburgering zou nopen.
Speciale aandacht is er bij de formulering van de doelgroepen binnen de Win 1998
geweest voor de positie van vrouwen (TK, vergaderjaar 1996-1997, 25 114, nr. 3: 6).
Uit de ervaring die is opgedaan met inburgeringsprogramma’s blijkt dat vrouwen
doorgaans moeilijk bereikbaar zijn. Een inburgeringscontract met een verplichtend
karakter kon vóór 1998 alleen worden afgesloten met uitkeringsgerechtigde nieuwkomers.
De praktijk leert evenwel dat vrouwen, en met name vrouwen die naar
55