'Soldaat ende Zeemanschap' - Nederlands-Russisch Archief Centrum

Russische schepen afstevende gaf de vice-admiraal het signaal om aan te vallen. Vervolgens
naderden de Russen tot op schootafstand, maar kort daarop werd de order gegeven om voor
anker te gaan. De volgende ochtend was de windrichting voor de Russen gunstig om de
Zweden de pas af te snijden. De vice-admiraal maakte echter geen gebruik van deze
mogelijkheid en het Zweedse eskader vluchtte de volle zee op. 78 De voorzichtige houding
van de vice-admiraal duidt erop dat hij liever de vloot intact wilde houden dan de Zweedse
schepen te veroveren. Aan de andere kant was het Russische vlooteskader volgens de
manuscripten veel sterker dan het Zweedse en had deze makkelijk genomen kunnen worden.
De voorzichtigheid van de vice-admiraal was echter niet geheel ongegrond. Het was in
die periode niet ongewoon dat een grote Zweedse vloot zich in de buurt ophield. Het zou
goed mogelijk kunnen zijn dat de drie Zweedse schepen een voorhoede van een veel groter
eskader vormden. In een brief aan Apraksin schreef Cruys dat de vijand tot aan Reval toe de
wateren observeerde. 79 In juli verscheen voor de bocht van Harriwalda een Zweeds Eskader
dat uit 5 schepen en 4 galjoten bestond. Vice-admiraal Cruys dacht dat het voornaamste doel
van de vijand was om de communicatie van St. Petersburg met Viborg te verstoren. Om deze
reden zou het Zweedse eskader zijn schepen bijeenhouden om zo mogelijk de Russen direct
aan te kunnen vallen. Waarschijnlijk behoorden de drie bovengenoemde schepen dan ook tot
dit grotere Zweedse eskader. 80
In augustus lukte het de Griekse schout-bij-nacht graaf De Bozzis en kapiteincommandeur
Scheltinga, om met een eskader, de zee op te trekken. Het op de loer liggende
Zweedse eskader zou misleid zijn door een afleidingsmanoeuvre. Russische schepen die
onder de noordwal bij Scornaleka 81 lagen deden alsof ze een landing zouden ondernemen. 82
Tegelijkertijd liep het eskader van Scheltinga en De Bozzis uit. De 18 e verkreeg Cruys bericht
uit Narva, dat twee mijlen uit de kust op 16 en 17 augustus schoten waren gehoord. Cruys
dacht dat het alarmschoten geweest waren omdat de vijand gesignaleerd was. 83
In het dagboek van Peter de Grote vernemen we dat het eskader onder het bevel van
schout-bij-nacht De Bozzis en kapitein-commandeur Scheltinga, op 16 augustus, een Zweeds
bevoorradingsschip met vier kanonnen had veroverd. De 20 e veroverde dit eskader de
Zweedse snauw ‘Kracht’, dat een verkenningsmissie uitvoerde. Dit schip had 27 stukken
geschut en werd gecommandeerd door een luitenant met 58 man onder zich. Ook werden twee
galjoten veroverd. Een daarvan was afkomstig van een admiraalsschip en de andere van een
commanderende officier. Deze schepen waren uitgerust met 4 kannonen en hadden 42
onderofficieren en matrozen en een luitenant aan boord. Daarnaast werden nog twee kleinere
schepen vernietigd. 84
Of de op de Zweden behaalde successen die het dagboek van Peter de Grote
vermelden geheel voor waar moeten worden aangenomen, valt te betwijfelen. Het dagboek
had immers tot doel om West Europeanen van de grootsheid van de Tsaar te overtuigen.
Daarbij was geen ruimte voor het falen van Tsaar Peter’s nieuwe vloot. Zeker is in ieder geval
78
C.A.G. Bridge, History of the Russian Fleet under the Reign of Peter The Great by a contemporary
Englishman (1724) (Londen 1898-9) 18, 19.
79
RGAVMF Fond 233, inv. 1, zaak 38; Cruys aan Apraksin (in het schip De Riga ten anker nabij Krasna Gorka
op 28 juli 1712 O.S.) 86, 87.
80
RGAVMF Fond 233, inv. 1, zaak 38; Cruys aan Apraksin (in het schip De Riga ten anker bij Krasna Gorka op
5 augustus 1712 O.S.) 94-95.
81 Waar ligt Scornelaka.
82 RGAVMF Fond 233, inv. 1, zaak 38; Cruys aan Apraksin (in het schip De Riga ten anker bij Krasna Gorka op
O.S.) 11 augustus 1712, 97.
83 RGAVMF Fond 233, inv. 1, zaak 38; Cruys aan Apraksin (in het schip De Riga ten anker bij Krasna Gorka op
O.S.)19 augustus 1712, 98.
84 G.J. Deder ed., Tagebuch Peters des Grossen vom jahre 1698 bis zum schlusse des Neustadter friedens (Berlin
1773) 519.
17