'Soldaat ende Zeemanschap' - Nederlands-Russisch Archief Centrum

voeren de 7 schampavien naar buiten om de drie jagende schepen te assisteren. De overige 5
bleven stil liggen. Om half elf signaleerde de vice-admiraal Cruys De Bozzis om direct met de
overige 5 schampavien te komen. Uiteindelijk kwamen 4 schampavien boegseren. Om 11 uur
nam de wind toe en om 12 uur werden de zeilen bijgezet en maakten de brigantijnen en
schampavien los. Op dat moment bevond de vijand zich 3 mijlen bovenwinds van Hauk.
Korte tijd daarna kregen kapiteins Walrondt, Wessel en luitenant Jermolij orders om onder
zeil te gaan en hun best te doen om de vice-admiraal te volgen. 192
Luitenant Court Jensen die op het schip De Samson diende, maakte in zijn verslag
melding dat de Russische brigantijnen bij hen kwamen toen de wind ging liggen. Daarnaast
kwamen 2 Griekse brigantijnen om te helpen met boegseren. Vanwege de kou konden de
manschappen op deze schepen geen dienst doen. Wat voor bevel de Griekse officieren hadden
wist de luitenant niet. 193 Luitenant Gries die samen met kapitein luitenant Bredaal en de
luitenants Meijer en Schelling met de 4 brigantijnen bij de kruisers kwam, schreef dat hij de
schampavien wel had gezien, maar niet wist wat ze gedaan hadden. 194 Luitenant Hans Jurgen
Schelling die bij de snauw Lizette van luitenant Sinavin voer, wist ook niet wat de
schampavien hadden gedaan. 195
Luitenants Peter Harbo en Pieter Flaming die met de kapiteins Turnhoudt en Van Gent
op de brigantijnen dienden, schreven dat zij op bevel van kapitein-commandeur Scheltinga het
schip van de vice-admiraal hadden geboegseerd. Peter Harbo wist niet hoeveel schampavien
zich bij de kruisers hadden vervoegd en wat ze hadden gedaan. 196 Waarschijnlijk kwamen de
schampavien te laat omdat de wind alweer begon op te zetten.
Na de verhoren van de zeelieden over het verloop van de missie in 1712, raakte de
vice-admiraal opnieuw in een schriftelijk conflict met de Griekse schout-bij-nacht De Bozzis.
De Griek wilde 4000 matrozen oproepen om tegen de vice-admiraal te getuigen. Hierop
antwoordde Cruys dat geen matroos noch soldaat over bevelen of signalen tegen een vlagman
kon getuigen omdat ze niet wisten wat de bevelen waren. Daarnaast zou het grootste gedeelte
van de matrozen en soldaten zeeziek zijn geweest. Cruys ontkende wederom correspondentie
met de Finse boeren te hebben gehad omdat hij toen in Taganrog was en prins Mensjikov de
vloot had gecommandeerd. De Bozzis stelde voor om de Finse boeren nog eens te pijnigen,
zodat ze zouden bekennen. De Bozzis maakte bezwaar tegen het handelen van de viceadmiraal,
die volgens hem de vijand had moeten aanvallen. Cruys bleef bij zijn standpunt dat
de vijand te ver weg was en met geen mogelijkheid ingehaald kon worden. De bovenstaande
getuigenverklaringen lijken deze veronderstelling te bevestigen.
De vier jagende kruisers waren volgens De Bozzis nadat Cruys de witte vlag hees en
een kanonschot loste omgedraaid. Cruys was van mening dat de kapiteins Bezemacker,
Edwards, Blarij en Sinavin op dat moment bleven drijven met kleine zeilen. De kapiteins
bevestigden dit in hun geschriften. Het lijkt er op dat De Bozzis Cruys inderdaad valselijk
had beschuldigd. Over de beschuldiging van De Bozzis dat Cruys officieren had aangemaand
om zijn Majesteits dienst te verlaten blijkt niets. De vice-admiraal had in een brief om uitleg
gevraagd van deze beschuldiging, maar De Bozzis zweeg hier verder over. 197
192 RGVAMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; Antwoord op de pointen door kapitein luitenant Christoffel Hauk
(Ritzaard 19 februari 1713 O.S.) 427-434.
193
RGVAMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; Antwoord op de pointen door luitenant Court Jensen (Ritzaard 20
februari 1713 O.S.) 451-454.
194
RGVAMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; Antwoord op de pointen door luitenant Marcus Gries (St. Petersburg 13
februari 1713 O.S.) 447-448.
195 RGVAMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; Antwoord op de pointen door luitenant Hans Jurgen Schelling (18
februari 1713 O.S.) 455-456.
196 RGVAMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; Antwoord op de pointen door luitenant Pieter Flaming (St. Petersburg
24 februari 1713 O.S.) 469. Fond 223, inv. 1, zaak 18; Antwoord op de pointen door luitenant Peter Harbo (St.
Petersburg 15 februari 1713 O.S.) 473-474.
197 RGVAMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; brief van Cruys aan Apraksin (..O.S.) 489-497.
39