'Soldaat ende Zeemanschap' - Nederlands-Russisch Archief Centrum

Over kapitein-commandeur Scheltinga schreef A.G.G.A dat hij verkeerd handelde
toen hij zijn zeilen minderde terwijl hij de vijand wilde enteren. De officieren van zijn schip
getuigden dat toen ze de vijand naderden het schoverzeil samen met andere kleine zeilen
innamen, om te kunnen kanonneren. Daarna zou Scheltinga een uur lang met de vijand in
gevecht zijn geweest voordat zijn schip aan de grond liep. Scheltinga had beter zeilen bij
kunnen zetten om de vijand in te halen en te enteren. Het oordeel van A.G.G.A. over Rees en
Degruijter zijn hetzelfde als de vorige oordelen. 216
De beschuldigingen van de Griekse schout-bij-nacht over het gebeuren in 1712, waren
volgens Croonenburg en Bering ongefundeerd. Alleen kapitein Edwards schreef dat het
mogelijk was de vijand op de 25 e juli in te halen. De meeste officieren waren van mening dat
het niet doenlijk was om de vijand te achterhalen omdat zij drie mijl windwaarts van de
Russische vloot voeren. Wel had de vice-admiraal de schampavien om te boegseren eerder
kunnen sturen. Croonenburg en Bering schreven dat als de heer schout-bij-nacht De Bozzis
iemand van verkeerd handelen beschuldigde, hij zijn zaak wat beter hoorde voor te
bereiden. 217
Beyton Nelson was in zijn oordeel over Cruys tijdens de missie van 1712 onduidelijk.
In zijn verklaring komt naar voren dat het moeilijk te bepalen was waar het schip van de viceadmiraal
precies lag. Wel was Nelson van mening dat de vice-admiraal op 24 juli de witte
vlag om de achtervolging te staken te vroeg uitstak. Gedurende de nacht had de vloot de
achtervolging kunnen voortzetten. Vanwege verzaking van zijn plicht achtte Nelson de viceadmiraal
op dat punt schuldig. Op 25 juli had het vijandelijke eskader nog wel ingehaald
kunnen worden. 218
Volgens Peter Sivers en Naom Sinavin had de vice-admiraal in 1712 toen hij Edwards,
Blarij, Sinavin 219 en daarna Bezemacker achter de drie Zweedse schepen aanstuurde, zelf met
de rest van de vloot onder zeil moeten gaan. Dit vanwege de vele getuigenverklaringen dat er
op 24 juli tot 10 uur wind was geweest. Daarnaast had Cruys te vroeg het signaal gegeven om
voor anker te gaan zodat hij verzuimde om de vijand in te halen. Dat Cruys zich beriep op het
bevel dat hij zonder voordeel geen risico moest nemen, berustte volgens Sivers en Sinavin op
een verzinsel. 220
Cornelis Cruys was volgens het oordeel van A.G.G.A. niet vrij te pleitten van het
gebeuren in 1712. Toen op 24 juli de kapitein-commandeur Scheltinga en de schout-bij-nacht
De Bozzis bij de vice-admiraal aan boord waren, kreeg de kapitein-commandeur orders om 4
brigantijnen naar de jagende schepen te sturen. De schout-bij-nacht kreeg pas orders nadat hij
op zijn schip was teruggekeerd. De kapitein luitenant Hauk werd hem toen nagezonden met
het bevel schampavien te sturen om de schepen te boegseren. Hieruit blijkt dat het niet zozeer
De Bozzis was die te laat kwam, als wel de bevelen van Cruys. Het werd de vice-admiraal
kwalijk genomen dat hij op 24 juli sein gaf om voor anker te gaan terwijl hij zelf bevestigd
had met 3 slagen buiten het rif te kunnen komen. Cruys had gedurende de nacht de
achtervolging moeten voortzetten. De 25 e en 26 e had de vijand achtervolgd kunnen worden tot
216
RGVAMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; Over de affaire geïnformeerd tegen de vice-admiraal Cornelis Cruys,
de kapiteins-commandeur Scheltinga en Rees en de kapitein De Gruijter. Ondertekend door A.G.G.A. (..O.S.)
755-759.
217
RGVAMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; Oordeel op ’t geen voorgevallen is op den 23, 24, 25 juli des jaars
1712. Ondertekend door J. Croonenburg en W. Bering (18 januari 1714 O.S.) 684.
218
RGVAMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; Article 31th, signed by Beyton Nelson (19 januari 1714 O.S.) 704-723.
219
Ivan was de jongere broer van Naom.
220
RGVAMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; Vota der ondergeschrevene assessoren in de sacken voor t’ hoog edele
en gestrenge krijgsrecht. Ondertekend door P. Sivers en N. Sinavin (St. Petersburg 18 januari 1714 O.S.) 730-
733.
45