'Soldaat ende Zeemanschap' - Nederlands-Russisch Archief Centrum

data kon voor een deel achterhaald worden door analyse van het bronmateriaal. Vanwege de
grote hoeveelheid geografische namen die in de scriptie worden gebruikt is een geografische
bijlage bijgevoegd.
I: 1703-1712
Dynastieke afkomst
In ‘De Geschiedenis en Genealogie van het Geslacht van Scheltinga’, wordt Wybrandt
Scheltinga genoemd als lid van het geslacht Scheltinga uit Dokkum. Volgens dit werk was
Taecke Wybes Scheltinga te Engwierum getrouwd met Aefcke Luitjens. Uit dit huwelijk
sproten drie kinderen voort; te weten Aucke Scheltinga, Saeck Scheltinga en Griethje
Scheltinga. Helaas is deze tak niet verder uitgezocht, wel wordt vermeldt dat Wybe Tacke
Scheltinga waarschijnlijk tot voornoemde afstamming behoorde. 7 De naam Wybe Taeckes of
Wybrandt Scheltinga werd ontleend aan het werk ‘Rusland en de ‘Nederlanden beschouwd in
derzelver Wederkeerige Betrekkingen’, van de historicus Jacobus Scheltema. Hierin staat dat
Wybrandt Scheltinga in Russische dienst de functie van schout-bij-nacht bekleedde. De link
met de familie Scheltinga uit Friesland wordt verder niet uitgelegd en behalve de
overeenkomsten in naam wordt geen verdere bewijsvoering aangedragen voor de afstamming
van Wybrandt. 8
De gegevens omtrent het geslacht Scheltinga zijn door Jacobus Scheltema ontleent aan
het boek ‘Stamboom van den Frieschen, vroegeren en lateren adel’. 9 Hierin staat dat Taecke
Wijbes Scheltinga, die volgens. ‘Aantekeningen van de Raadsheer F.J.J. van Scheltinga’ de
vader is geweest van Wijbrant (of Wybe) van Scheltinga, schout-bij-nacht in Russische
dienst. Waarom de toevoeging ‘van’ hier wel wordt gebruikt is niet duidelijk. Jacobus
Scheltema schrijft in ‘Rusland en de Nederlanden’ dat Wybrandt een neef was van Mr. Eco
Scheltinga († 1746). Eco was de vader van Gerlacus Scheltinga, geboren op 15 april 1708. De
dochter van deze Gerlacus was Johanna Wilhelmina Scheltinga († 1822). Zij was de moeder
van de heer C.A. Munster Jordens, officier van Justitie bij de Arrondissement rechtbank te
Deventer. 10
In ‘De geschiedenis en genealogie van het geslacht van Scheltinga’, staat dat het
wapen van Wybrandt Scheltinga gelijk was aan dat van Burgemeester Eco Scheltinga. De
motivatie van deze bevinding ontbreekt echter. 11 Om het wapen van Wybrandt Scheltinga te
achterhalen hebben de auteurs van het stamboomboek zich gewend tot de heer Jordens.
Volgens hem bestond het wapen uit twee rozen naast elkaar onder een dubbele adelaar. Na
vergelijk met beschikbare Scheltinga wapens bleek dat op de afdruk de adelaar in elke klauw
een roos hield en er zich een derde roos op zijn staart bevond. Dit wapen wordt door de
auteurs van het stamboomboek dan ook aangedragen als het wapen van Wybrandt
Scheltinga. 12
7 W. Wijnaendts van Resandt, Geschiedenis en genealogie van het geslacht Van Scheltinga van 1530-1939
(Arnhem 1939) 137.
8 J. Scheltema, Rusland en de Nederlanden beschouwd in derzelver Wederkeerige Betrekkingen VI (’s
Gravenhage 1817)299. dl.III; 180.
9 Jr. Mr. de Haan Hettema, Mr A. van Halmael, Jr., Stamboom van den Frieschen, vroegeren en lateren adel, uit
oude en echte bescheiden en aantekeningen en met bijvoeging van de wapens der onderscheidenen geslachten
opgemaakt II (Leeuwarden 1848) 217-218.
10 Scheltema, J., Rusland en de Nederlanden beschouwd in derzelver Wederkeerige Betrekkingen IV (’s
Gravenhage 1817) 299.
11 W. Wijnaendts van Resandt, Geschiedenis en genealogie van het geslacht Van Scheltinga van 1530-1939
(Arnhem 1939) 137.
12 Wapen van de familie Scheltinga zie pagina voor inleiding.
7