'Soldaat ende Zeemanschap' - Nederlands-Russisch Archief Centrum

dan had hij deze zeker geassisteerd. Daarbij rekende Schoon op een signaal van de viceadmiraal
om een linie te vormen conform het 25 e artikel. Om deze reden was de commandeur
verbaasd over de beschuldiging van de vice-admiraal dat zijn officieren de seinen hadden
genegeerd. 160
Het 25 e artikel van het Hollandse seinboek van het jaar 1705 luidt; so den vijand,
d’vlugt neemt en den admiraal oordeeld geraaden te zijn dat de geheele vloot hem zal volgen,
zo sal hij so veel zeijl maaken, als hij kan den vijand agterna, en haalen het sein van
rangeeren neer en schieten 2 schooten vooruijt, en alle vlagge officieren zullen het selfde
doen, dan sal ieder schip sijn best doen, om den vijand t’vervolgen en aan boord te leggen. 161
Uit dit artikel blijkt duidelijk dat de vice-admiraal het verkeerde sein gaf. Hij had nagelaten 2
kanonschoten af te vuren nadat de rode vlag was neergehaald. Om deze reden ontstond er
verwarring op de vloot. Uit een aantal getuigenverklaringen van officieren bleek dat op De
Riga alle voorbereidingen getroffen waren om tot enteren over te gaan. Het was de pech van
de vice-admiraal dat hij aan de grond liep. Waarschijnlijk raakte Cruys in paniek en gaf
onduidelijke seinen waardoor de drie vijandelijke schepen ontkwamen. 162
De tweede aanklacht
Het proces handelde tot dusver over de mislukte missie in het jaar 1713. Daar bleef het echter
niet bij. Terwijl de partijen tegenover elkaar stonden vaardigde De Griekse schout-bij-nacht
graaf De Bozzis in januari 1714 een klacht uit over het handelen van de vice-admiraal tijdens
een missie in 1712. Tijdens het eerste gedeelte van het proces was naar voren gekomen dat de
vice-admiraal schuldig was aan de verkeerde afloop van de missie in 1713. Door de toch al
wankele posities van Cruys verder aan te tasten kon De Bozzis afrekenen met zijn oude
concurrent.
Op 24 juli 1712 had de vice-admiraal samen met kapitein-commandeur Scheltinga
twee vijandelijke schepen en een snauw nabij de kaap Krasna Gorka ontdekt. Deze schepen
werden enige tijd achtervolgd. De Bozzis maakte bezwaar dat de vice-admiraal de witte vlag
had gehesen om de achtervolging te staken. De Bozzis was volgens Cruys in zijn journaal
vergeten te vermelden dat nadat de witte vlag weer was ingenomen de vijand de Russische
schepen tot een halve mijl was genaderd. Vervolgens had de vice-admiraal de rode vlag
gehesen en een kanon afgevuurd als signaal om de vijand weer te achtervolgen. Toen de
vijand eenmaal buiten het rif was kreeg zij de wind vol in haar zeilen. De drie Zweedse
schepen konden toen met geen mogelijkheid meer worden ingehaald. Dat De Bozzis hier geen
melding van maakte was volgens Cruys te wijten aan het gegeven dat de schout-bij-nacht met
zijn brigantijnen wel in de buurt was, maar van ‘al wat gepasseerd is naden middag hij sullen
hadde van hooren en zeggen, en dat hij s’agtermiddags gerustelijk in sijn bedde hadde leggen
slaapen.’ Daarnaast had De Bozzis een vijandelijke Zweedse luitenant en bootsman
uitgenodigd om beschuldigingen over de vice-admiraal te verzamelen. 163
De beschuldiging van De Bozzis bleef niet bij het laten ontsnappen van de drie
Zweedse schepen. Cruys zou officieren hebben aangemaand om hun paspoort op te eisen en
ontslag te nemen uit Russische dienst. Daarnaast was Cruys op de hoogte geweest van
correspondentie van Finse boeren met de vijand om Zweedse gevangenen te helpen
160
RGAVMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; brief van commandeur Schoon aan de krijgsraad (St. Petersburg 21
december 1713 O.S.)204.
161 e
RGAVMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; 25 artikel uijt het Hollandse zeijn boek van ’t jaar 1705 ondertekend
Anthoni Pietersson (..O.S.) 209.
162
RGAVMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; vragen en antwoorden van de krijgsraad aan de kapitein Van Gent, P.
Larsenius, H. Toorsen, S. Schurlovsky, B. Lebednikov, T. Bok (23 december O.S.) 210-220.
163
RGAVMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; Memoriaal voor den Hoog edelen en gestrengen krijgsraad getekend
door Cornelis Cruys (St. Petersburg 9 januari 1714 O.S.)79-80.
33