'Soldaat ende Zeemanschap' - Nederlands-Russisch Archief Centrum

genoeg tijd voor Cruys om zijn eed en plicht na te komen. De vijandelijke schepen hadden
dan eenvoudig overmeesterd kunnen worden. 149
Dat de seinen van de vice-admiraal genegeerd zouden zijn, kan volgens Scheltinga niet
bewezen worden. De vice-admiraal was meer geïnteresseerd in zijn eigen leven en het behoud
van zijn schip dan de vijand te overmeesteren. Anders was de vice-admiraal nadat De Riga
vastliep, wel overgegaan op een ander schip. Scheltinga motiveerde dit met het 24 e artikel.
Daarin staat dat als het admiraalsschip door averij geen dienst meer kan doen, de admiraal alle
vlijt moet aanwenden om over te gaan op een ander schip. Scheltinga vond het onbegrijpelijk
dat toen De Riga weer vlot kwam, de vice-admiraal het bevel had gegeven om te ankeren
terwijl er nog genoeg tijd was geweest om de vijand in te halen. 150
Nadat de vloot bij Reval was aangekomen had de vice-admiraal volgens Scheltinga
wederom bezwaarlijk gehandeld. Cruys zou een met zout beladen galjoot hebben laten
bezorgen bij zijn huis. Waarschijnlijk om zichzelf te verrijken. 151 De vice-admiraal had veel
meer aandacht gehad voor de veilige overtocht van het galjoot dan voor de vloot. De
bemanning van het vernietigde schip De Wijburg was op bevel van de vice-admiraal
overgegaan op het schip De Pernau. Dit schip stond onder het commando van de oudste
kapitein Bezemacker. Uit respect had Scheltinga zich toen onder het bevel van deze kapitein
geplaatst. In zijn verweer stelde Scheltinga dat Cruys tot 17 december vol lof was geweest
over het gedrag van Scheltinga.
Op het halve dek van het schip van de vice-admiraal had een ontmoeting
plaatsgevonden tussen de kapiteins Eeckhof, Van Gent, commandeur Gosselaar, de viceadmiraal
en kapitein-commandeur Scheltinga. De commandeur Gosselaar zou woorden
hebben gehad met de vice-admiraal. Cruys had Gosselaar gezegd dat hij met zijn schip de
vijand had moeten enteren. Gosselaar antwoordde dat hij dat ook wel van plan was indien de
vice-admiraal het behoorlijke sein had gegeven. 152 Tijdens deze ontmoeting zou Cruys de
aanwezigen hebben gevraagd te zwijgen over het gepasseerde. 153
Scheltinga was van mening dat de vice-admiraal zich er niet op kon beroepen dat de
vlagsignalen die hij gaf dezelfde waren als die in Engeland en Holland. In alle landen was het
gebruikelijk dat de seinen bij de vlag getekend aan de officieren uitgedeeld werden. Dit had
de vice-admiraal niet gedaan. 154
Volgens kapitein-commandeur Rees liet een Engelse en Hollandse vloot als deze
gerangeerd lag, een rode vlag van boven waaien als signaal om het gevecht aan te gaan. De
vice-admiraal zou in een geschrift zelfs vermeld hebben dat in geval van enteren, eerst in een
linie gevaren moest worden. Lukte dat niet dan zouden 2 schoten gelost worden om toch te
gaan enteren. De vice-admiraal had wel een rode vlag gehesen, maar dit was volgens Rees
geen signaal om te enteren. Rees had geen kennis van het mondeling bevel van Cruys van 8
mei. Cruys had toen bevolen geen schietgevecht te houden, maar zo mogelijk de vijand te
enteren. Volgens Rees was Scheltinga niet in staat geweest om de vijand te enteren. Het schip
149
RGAVMF Fond 223, inv. 1, zaak 18, antwoord op de artikelen door de heer vice-admiraal azijn memorie
aan des hoog edle en gestrenge krijgsraad tegen mij ondergetekende opgegeven, brief van kapitein-commandeur
Scheltinga (St. Petersburg 21 december 1713 O.S.)169-174.
150
RGAVMF Fond 223, inv. 1, zaak 18, antwoord op de artikelen door de heer vice-admiraal azijn memorie
aan des hoog edle en gestrenge krijgsraad tegen mij ondergetekende opgegeven, brief van kapitein-commandeur
Scheltinga (St. Petersburg 21 december 1713)169-174.
151
Zout was in die tijd erg kostbaar.
152
RGAVMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; toelichting op de memorij van 22 december, kapitein-commandeur W.
Scheltinga (St. Petersburg december O.S.)181-182.
153
RGAVMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; memorij door den ondergeschreven tot speculatie van den hoogh edele
gestrenge crijgsraad, capitein commandeur W. Scheltinga (St. Petersburg 22 december 1713 O.S.) 175-176.
154
RGAVMF Fond 223, inv. 1, zaak 18; toelichting op de memorij van 22 december, kapitein-commandeur W.
Scheltinga (St. Petersburg december O.S.) 181-182.
29