'Soldaat ende Zeemanschap' - Nederlands-Russisch Archief Centrum

na niet genoeg. Daarom vroeg Scheltinga om overste Tollboechin, die nog 1500 zakken goed
meel in zijn vesting had, de orders te geven dit in te laden en naar Kotlin te sturen. 94
Waarschijnlijk gaf overste Tollboechin geen gehoor aan het verzoek van kapiteincommandeur
Scheltinga. Want op 14 april vroeg Scheltinga admiraal Apraksin nogmaals om
goed meel te sturen. 95 Het leven op de marine was in die tijd waarschijnlijk geen pretje en er
zal dan ook veel honger geleden zijn. Vooral gedurende de koude wintermaanden. Tot in april
kon er wegens bevriezing niet uitgevaren worden. ‘tot dato deses legdt de zee maght vast soo
ver als wij sien connen.’ 96
De Finse kust
Na het veiligstellen van een groot deel van de Baltische kust,
zette Peter zijn zinnen op de Finse kust. Volgens het dagboek
van Peter de Grote vertrok in april 1713 een vloot van 93
galeien en 110 andere grote schepen met samen meer dan
16.000 soldaten aan boord van St. Petersburg naar Finland. De
Tsaar voerde als schout-bij-nacht het bevel over de voorhoede,
generaal-admiraal Apraksin over de landingstroepen en schoutbij-nacht
graaf de Bozzis commandeerde de achterhoede. Deze
vloot arriveerde op 8 mei om 19:00 uur bij Helsingfors waar de
Zweden zich onder bevel van generaal Lybecker achter
batterijen hadden verschanst. Op 10 mei arriveerde een Russisch eskader bombardeerschepen.
Tsaar Peter lag met de voorhoede tegenover de stad aan de noordzijde. Graaf De Bozzis nam
met de achterhoede positie aan de zuidzijde van de stad. Apraksin gaf, waarschijnlijk na een
uitvoerig bombardement, het bevel een landing te ondernemen hetgeen met grote moeite
lukte. De 11 e mei vluchtte de vijand met achterlating van kanonnen en ammunitie. De
vluchtende Zweden werden voor een groot deel gevangen genomen door de troepen van de
generaal-admiraal. Eind mei werd graaf De Bozzis met dertig galeien afgezonden om naar
vijandelijke schepen te speuren. 97
Volgens de historicus Anderson vertrokken op 13 mei twee vloten vanuit Kotlin. Een
vloot van 200 galeien en een aantal kleinere schepen onder het bevel van Apraksin en de
tweede vloot van 4 linieschepen, onder bevel van de vice-admiraal Cruys en kapiteincommandeur
Scheltinga. 98 De galeienvloot van Apraksin was na de verovering van
Helsingfors waarschijnlijk teruggekeerd naar Kotlin om voorraden in te slaan. Vanuit de
haven van Kotlin zette de vloot van Apraksin koers naar de stad Borgå waar een troepenmacht
aan land werd gezet. Zonder veel moeite werd de stad veroverd. De vloot van de viceadmiraal
nam positie bij Björkö Sund, ten zuiden van Viborg. 99
De vloot van de vice-admiraal Cruys werd bij Björkö Sund uitgebreid met het eskader
van kapitein-commandeur Abraham Rees. In een brief van Rees aan Apraksin schreef hij dat
zijn eskader van zes schepen en een galjoot, bij Zeeskar gekomen was en onder het
commando van de vice-admiraal en zelfs onder kapitein-commandeur Scheltinga geplaatst
94
RGAVMF Fond 233, inv. 1, zaak 64; Scheltinga aan Apraksin (Ritzaard 10 april 1713 O.S.) 26-27.
95
RGAVMF Fond 233, inv. 1, zaak 64; Scheltinga aan Apraksin (Ritzaard 14 april 1713 O.S.) 31.
96
RGAVMF Fond 233, inv. 1, zaak 64; Scheltinga aan Apraksin (Ritzaard 10 april 1713 O.S.) 26-27.
97
G.J. Deder ed., Tagebuch Peters des Grossen vom jahre 1698 bis zum schlusse des Neustadter friedens (Berlin
1773)540-545.
98
Dit waren de schepen, De Riga 50 onder bevel van vice-admiraal Cruys, De Wijburgh 52 onder bevel van de
kapitein-commandeur Scheltinga, De Pernau 50, en twee fregatten; De Samson 32 en De Standaard 28 ,
vergezeld door bomschip en twee snauwen en De Poltava 54 onder bevel van kapitein-commandeur Rees.
Kapitein-commandeur Rees zou zich pas later bij de vloot voegen. C.A.G. Bridge, ed., History of the Russian
Fleet under the Reign of Peter The Great by a contemporary Englishman (1724) (Londen 1898-9) 22.
99
R.C. Anderson, Naval Wars in the Baltic (Londen 1910) 155.
19