Lees hier het volledige artikel in pdf-bestand. - VKW

§ 4. De ontsporing van de woonkredietmarkt
De meeste spaarbanken ontstonden einde van de XIXde, begin XXste eeuw als
hypotheekbanken. Inzake het woonkrediet hebben ze steeds een belangrijke rol vervuld op de
markt van het hypothecair krediet, dat voor hen een belangrijke activapost uitmaakte. Ook op dit
terrein kregen zij in de negentiger jaren harde klappen te verduren.
Naar de negentiger jaren toe leek de markt van de woonkredieten wel op hol geslagen. De
belangrijkste oorzaak hiervan is toe te schrijven aan het op de markt komen van niet klassieke
spelers zoals de commerciële banken met het doorbreken van de 60 %-coëfficiënt en van het
dwaze avontuur van het parastatale Centraal Bureau voor het Hypothecair Krediet (CBHK) met
woonkredieten tegen een vaste rentevoet. In het zoeken naar oplossingen om zich van het
verhoogd risico, ontstaan door het verlenen van dergelijke kredieten te bevrijden, werd liever
naar de niet-efficiënte oplossing van de effectisering van woonkredietpakketten gegrepen, dan
terug te grijpen naar een orthodoxe financiering van woonkredieten naar het voorbeeld van het
Duitse pandbriefstelsel. Ten slotte bleven de kredietnemers geconfronteerd met een niettransparante
markt wegens het uitblijven van de wettelijke verplichting om uitsluitend de
effectieve rentevoet te hanteren. Op elk van deze punten wordt hierna bondig ingegaan.
De orthodoxie van de 60 %-coëfficiënt
Toen bij de overgang van de zeventiger naar de tachtiger jaren de commerciële banken de
woonkredietmarkt ontdekten, trachtten sommige, zoals o.m. de Generale Bank, hierop met
geweld een marktaandeel te verwerven door woonkredieten toe te staan die in hoge mate de 60
%-grens van de geschatte publieke verkoopswaarde overschreden. Alhoewel hen dit zuur
opbrak in de eerste helft van de tachtiger jaren, verstoorde dit toch ernstig de markt. Lange jaren
bleven vele spaarbanken zich verzetten tegen deze zogenoemde 80%-, 100%-, ja zelfs 120%leningen.
Het probleem van de variabiliteit van de hypothecaire rentevoet
Naast de overschrijding van de klassieke leenquotiteiten werden de spaarbanken geconfronteerd
met de starheid of invariabiliteit van de hypothecaire rentevoeten. Dit is een bijzonder vreemd
verhaal.
Het probleem van kredietinstellingen gespecialiseerd in langlopend krediet is, zoals men
gemakkelijk kan begrijpen, het vinden van een evenwicht tussen de op korte termijn
aangetrokken gelden, waarmede kredieten op lange termijn worden gefinancierd. De
eenvoudigste wijze om dit probleem op te lossen, is het verlenen van langlopende kredieten
tegen een variabele rentevoet. Hiertegen verzette zich evenwel het KB nr. 225 inzake het
hypothecair krediet, dat, hoe mooi ook toen het in 1936 het daglicht zag, inmiddels een levend
fossiel was geworden. Vanaf 1976 begon het gevecht van de spaarbanken om een wetgeving te
bekomen die hun toestond hypothecaire kredieten te verlenen tegen een variabele rentevoet.
Echter zonder succes.
De vergaderingen van de zgn. Commissie Gelders, in de loop van 1975 gehouden op de
Nationale Bank van België, leidden hier evenmin tot resultaten, juist zoals de speciaal daartoe
ingestelde werkgroep KB nr. 225. Alleszins kon er geen minister van Economische Zaken
worden gevonden die oren had naar dit gemis aan flexibiliteit in de transformatiefunctie. Zij
19