Lees hier het volledige artikel in pdf-bestand. - VKW

2° Wet van 22 maart 1993. Het onderscheid tussen spaarbanken en commerciële
banken wordt opgeheven. Voortaan gaat het juridisch om ‘kredietinstellingen’, die
al naar hun keuze, zuiver formalistisch zich kunnen laten inschrijven bij de
Bankcommissie als ‘bank’ of als ‘spaarbank’.
4. Fier zich eindelijk, zoals de ‘groten’, bank te mogen noemen, verlost van de stringente
bepalingen ter waarborg van het ‘bijzondere wettelijke voorrecht voor de spaarder’
treden de spaarbanken, met BAC op kop, roekeloos het strijdperk in als
gelijkwaardigen aan de commerciële banken. De waarde van de ‘nieuwe’ producten,
waarvoor zij ijverden, zoals de ‘mortgage backed securities’, is ons vandaag bekend. Ze
beseften niet dat ze met hun prille ervaring op de bancaire markten de strijd moesten
verliezen tegenover een marktspeler, die reeds jarenlang was ingeburgerd op alle
specifieke spaarbankmarkten en daarenboven over veel meer geldmiddelen beschikte
dan zij.
De moedige strijd, gevochten binnen de Belgische Spaarbanken Vereniging (BSV), om
toch de eenheid in de spaarbankensector te bewaren, loopt uit op een zwanenzang met
prachtige, unieke verwezenlijkingen, zoals de Regelings- en Overlegcommissie van de
Spaarbanken (ROC - 1991), de oprichting van het trimestrieel tijdschrift De
Spaarbanken (1992) en de Gedragscode der Spaarbanken (1993). Al verloren moeite,
met de beslissing van het directiecomité van de BSV op 22 juni 1994 om te
verdampen binnen de Belgische Vereniging der Banken.
Het verhaal van de Belgische spaarbanken is een mooie, maar korte geschiedenis van amper een halve
eeuw. Ontstaan als verdedigers van een veilige belegging voor de ‘kleine spaarder’, ruilden ze deze
humane opdracht in om de strijd aan te gaan met de grootste commerciële banken, waarvan we vandaag,
een goede 10 jaar later ook het lot kennen. Welke economist weet niet dat a priori-oplossingen efficiënter
en goedkoper zijn dan a posteriori-oplossingen? Hoeveel goedkoper is niet het a priori van het ‘bijzonder
voorrecht van de spaarder’ dan het a posteriori van de staatswaarborg? Het a priori van de Pfandbrief
als financiering van hypothecair woonkrediet dan het a posteriori van de effectisering?
***
Vandaag, einde april 2009, zijn we 5 jaar verder. Zopas heeft de onderzoekscommissie over de
problemen in de bancaire sector haar eindverslag neergelegd. Eén van de besluiten ter beveiliging van de
spaargelden is het ‘nieuwe inzicht’ om de banken te splitsen in enerzijds commerciële banken en
anderzijds spaarbanken.
Toen ik in 2004 schreef dat de tijd wel zou komen dat de spaarbanken terug zouden worden
‘uitgevonden’, kon ik me niet voorstellen dat dit slechts 5 jaren zou vragen om het gezond verstand terug
te laten zegevieren. Jammer dat dit slechts kan na verlies van onschatbaar veel spaargelden,
werkplaatsen, arbeidsuren en de voorbeeldige sector van de spaarbanken. Zoals de geschiedenis leert,
zal ook hiervoor niemand de verantwoordelijkheid op zich nemen. Niet de Nationale Bank en nog minder
de door de sector betaalde waakhond, de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen en de
goed betaalde bankrevisoren.
De verantwoordelijkheidszin evenals het geheugen van politici en hun ‘raadgevers’ behoren tot het
kortetermijndenken, waarbij het eigenbelang primeert op het algemeen belang.
Indien niet vlug werk wordt gemaakt van de nodige wetgevende ingrepen, zal de heropstanding van de
spaarbanken in België echter een zoveelste droom blijven, even vlug vergeten als een dronkemanslied.
A. Van Put
(april 2009)
29