'FLEXIBEL VLAGGENSCHIP' WIL WERELDZEE OP

Hans van Scherpenzeel: “Veiligheid en
milieu staan op de eerste plaats in onze
lijst van operational excellence en
betrouwbaarheid komt vóór kosten op
onze prioriteitenlijst.”
houdsgeld. De hands on tool tijd, dus
hoeveel uur een onderhoudsmonteur
daadwerkelijk sleutelt, inplaats van
bezig is met werkoverleg en wachten
op de afhandeling van procedures,
kan duidelijk verbeterd worden.”
En: “Het is beslist niet waar dat we
minder aan onderhoud willen doen,
want zoals gezegd staan veiligheid en
milieu op de eerste plaats in onze lijst
van operational excellence en komt
betrouwbaarheid vóór kosten op onze
prioriteitenlijst. We gaan nu eerst alle
aandacht geven aan het verbeteren
van de efficiëntie van het werk. Als de
beschikbaarheid van onze fabrieken op
wereldniveau ligt, wat betekent minder
dan twee procent uitval per jaar
in productietijd door storingen, dan
kunnen de onderhoudskosten in totaliteit
naar beneden. In 2007 hebben
we daarom meer geld uitgegeven aan
preventief onderhoud en inderdaad
zagen we daardoor de beschikbaarheid
verbeteren ten opzichte van 2005
en 2006. Met voor de tweede helft van
2007 nog weer een verbetering tegenover
de eerste zes maanden.”
De ploegbaas terug
De veranderde strategie bij onderhoud
past in een bredere reorganisatie
die per maart dit jaar op de raffinaderij
van kracht werd. Daarbij werden
onder andere een aparte onderhoudsorganisatie
actief en ook een uit
het collectief losgemaakte stop- en
projectenorganisatie.
Hans van Scherpenzeel: “Bij onderhoud
gaan we ook weer meer zelf
doen, aangevuld met contractorbedrijven
voor de pieken. Ondanks de
krappe arbeidsmarkt hebben we hier
toch voor gekozen om zo meer controle
te houden over de kennis van de
fabrieken en processen. Daarom ook
hebben we er in de CAO-onderhandelingen
voor gekozen om vier ADVdagen
terug te kopen; voor Pernis
scheelt dat het equivalent van dertig
FTE’s aan technische krachten.”
10 - ma arT / april 2008 - Shell venSter
Na jaren van reductie in arbeidsplaatsen,
is Shell Pernis alweer enige tijd
aan het groeien. Bijvoorbeeld omdat
in begin 2007 besloten werd om de
eerder afgeschafte functie van ploegbaas
terug te brengen. Van Scherpenzeel:
“Het nadeel van het niet hebben
van een direct leidinggevende in een
ploeg kwam tot uiting in minder efficiënt
werken. Mensen werden zelf verantwoordelijk
voor hun loopbaanontwikkeling
en werden daarin niet meer
door een baas gecoacht. Ook kwam
er minder aandacht voor kennisoverdracht
van ouderen naar jongeren,
wat met name belangrijk is als je aan
de vooravond staat van de pensionering
van de grote na-oorlogse geboortegolf
en je bedrijf dus verjongd gaat
worden. Met het terugbrengen van de
ploegbaas is ook de span of control
van het middenmanagement gereduceerd.
Als je als baas twaalf mensen
onder je hebt, heb je meer tijd voor
coaching en ontwikkeling dan bij
twintig.”
Toekomst in eigen hand
De werving van nieuwe mensen
gebeurt temidden van “een geheel
gewijzigde arbeidsmarkt”, zoals Van
Scherpenzeel het omschrijft. “Er is een
structureel tekort aan mensen, vooral
technisch geschoolden. Toch slagen
we erin om voldoende talent aan te
trekken, dit jaar willen we zo’n tweehonderd
mensen aannemen en daarna
denken we er zo’n honderd per jaar
nodig te hebben om de aanstaande
pensioneringsgolf op te vangen. Het
gevolg is dan ook een kleine loongolf
in het Rijnmondgebied, her en der
wordt gewerkt met aanbrengbonussen
en soms hoor je ook van blijfpremies.
Daarom ook kunnen momenteel
geen ‘goedkope CAO’s’ worden
afgesloten.”
En: “Als we er in Nederland niet in
slagen om meer jongeren technische
opleidingen te laten volgen, zullen
de grenzen op termijn meer en meer
geopend moeten worden voor buitenlanders,
anders worden de tekorten op
de arbeidsmarkt een bedreiging voor
de economische ontwikkeling.”
Maar andere uitdagingen liggen momenteel
dichterbij voor Van Scherpenzeel
en de bemanning van wat straks
het flexibele vlaggenschip van Shell
in Europa moet worden. “Ik denk
dat ergens midden 2009 de definitieve
beslissing genomen gaat worden
over de investeringen die nodig
zijn voor ons Flexible Flagship project.
De belangrijkste parameters daarvoor
zijn hoe we presteren bij veiligheid,
de beschikbaarheid van de fabrieken
en de uitvoering van de twee grote
onderhoudsstops dit jaar. Dit wordt
een cruciaal jaar voor ons allemaal op
de raffinaderij. We moeten bewijzen
dat we het kunnen. Of ik er zenuwachtig
onder ben? Niet zenuwachtig, wel
voel ik de uitdaging. Maar we hebben
inmiddels de juiste mensen, voldoende
middelen en een goede strategie. De
uitvoering, en daardoor de toekomst,
hebben we dus in eigen hand.” n
CO 2-veiling: ‘Destructief industriebeleid’
De raffinagesector heeft zich altijd gekenmerkt door wilde economische golven.
Hoge marges verleidden tot investeringen in nieuwe productiecapaciteit
waarna de marges kort daarna weer door de vloer zakten.
Die economische achtbaanrit kent inmiddels minder hoge toppen en diepe
dalen; met name in Europa en Noord-Amerika (in omvang stagnerende
markten) wordt terughoudend geïnvesteerd in nieuwe capaciteit, wel nog in
procesvernieuwing en debottlenecking van capaciteit.
De raffinagemarges stonden wereldwijd in 2006 en begin 2007 op een historisch
hoogtepunt, om in de tweede helft van dat jaar te gaan dalen omdat de
sterk gestegen ruwe-olieprijzen niet volledig doorgegeven konden worden in
de productprijzen.
De Europese raffinage-industrie ziet een extra risico opduiken, het politieke
voornemen om grote energiegebruikers via veilingen CO 2-emissierechten te
laten kopen. Hans van Scherpenzeel, algemeen manager van Shell Nederland
Raffinaderij: “De rekensom is snel gemaakt. Pernis heeft in het kader van het
European Trading Scheme nu rechten om per jaar iets van 5,5 miljoen ton CO 2
uit te stoten. Als wij op een veiling die rechten geheel zouden moeten kopen,
zou dat, tegen de koers van nu [21 euro per ton, begin maart] ruim 110 miljoen
euro kosten terwijl het de bedoeling van de overheid is om telkens minder
rechten beschikbaar te stellen, waarbij de politiek liefst zou zien dat de notering
40 euro of meer per ton wordt.”
“Alleen al die 110 miljoen euro betekent voor ons een margeverlies van 70 dollarcent
per vat, wat in een neerwaartse cyclus een flink deel van de marge uitmaakt.
Omdat Pernis een exportraffinaderij is, en in sterkere mate die export
wil richten op niet-Europese landen, zullen die extra kosten niet of nauwelijks
doorberekend kunnen worden aan de klant. In onze bedrijfstak concurreer je
vooral op kosten. Hoe hoger het percentage CO 2-rechten is dat via een veiling
moet worden gekocht, hoe groter de handicap die Europese raffinaderijen
hebben te overwinnen tegenover concurrenten uit gebieden die geen emissierechten
kennen, of ze niet laten veilen. Honderd procent veilen zou bepaald
destructief industriebeleid van de EU zijn.”