'FLEXIBEL VLAGGENSCHIP' WIL WERELDZEE OP

“pernis heeft
tot nu toe altijd
oostwaarts
gekeken [...] we
gaan nu ook
zeewaarts kijken
met grote
tankschepen.”
9 - mei / juni 2008 - Shell venSter
wil wereldzee op
der importen te kunnen stellen. Wel is
er een grote vraag naar importen van
diesel en gasolie/huisbrandolie.”
Unieke strategische positie
In Nederland, de tweede afzetmarkt
van Shell Pernis, is het beeld minder
extreem. Hier ligt het omslagpunt diesel/benzine
voor personenauto’s op
zo’n 35.000 km. Omdat auto’s gemiddeld
zuiniger worden is hier de benzinevraag
vrijwel stabiel terwijl - vooral
door de grote expansie van het wegtransport
- de dieselmarkt van 2006 op
2007 nog toenam met twee procent.
Alle traditionele markten bij elkaar
opgeteld heeft Shell Pernis inmiddels
een structureel overschot aan benzine.
“Een deel kunnen we wegwerken door
minder nafta [ruwe benzine] om te zetten
in motorbenzine en die nafta te
verkopen aan de chemische industrie,
zoals Shell Moerdijk. Maar zelfs dan
houden we benzine over waarvoor we
nieuwe markten moeten vinden”, aldus
de raffi naderijdirecteur. “De aandeelhouders
hebben namelijk in principe
besloten om Pernis niet te laten krimpen
en er een regionale speler van te
maken, maar om groot te blijven, zodat
de economies of scale benut kunnen
worden. Ook wordt geïnvesteerd in
meer fl exibiliteit met behoud van een
sterke integratie met de chemiefabrieken
op Pernis en Moerdijk.”
Een van de investeringsplannen van
Flexible Flagship is daarom de bouw
van pijpleidingen, opslagtanks en
menginstallaties voor producten op
het Shell-complex Europoort, momen-
teel alleen de aanvoerhaven voor tankers
met ruwe olie. Het stelt de raffi naderij
in staat om grote hoeveelheden
benzine zodanig te mengen (blenden)
dat de partijen voldoen aan de
zeer uiteenlopende specifi caties die
wereldwijd worden gehanteerd, en
om die benzines ook met grote tankers
- 60.000 ton en groter - te kunnen
transporteren.
Van Scherpenzeel: “Daarmee krijgt
Pernis een unieke strategische positie
want er is bijna geen Europese raffi naderij
die direct grote producttankers
kan beladen. Wij koppelen zo lage productiekosten
aan lage transportkosten,
wat markten bereikbaar maakt als
de Amerikaanse oostkust, het Middellandse-Zeegebied,
Afrika en zelfs het
Verre Oosten. Pernis heeft tot nu toe
altijd oostwaarts gekeken, met transport
via pijpleidingen en binnenschepen,
en nu gaan we ook zeewaarts kijken
met grote tankschepen.”
Een andere verandering op de Duitse
markt betreft de overgang uiterlijk per
1 januari 2009 naar huisbrandolie met
een zwavelgehalte van maximaal 50
ppm (parts per million) tegen nu nog
1.000 ppm. Duitsland kent nog steeds
een belangrijke afzet in huisbrandolie,
een ‘zusje’ van diesel uit de familie
van de middendestillaten. Omdat
Shell Pernis de Duitse markt van middendestillaten
wil behouden, betekent
dit de noodzaak om te investeren
in extra ontzwavelingscapaciteit, een
ander onderdeel van het Flexible Flagship
project.
Maatwerk in massa
Met haar verwerkingscapaciteit van
dagelijks ruim 400.000 vaten ruwe
olie is Shell Pernis een van de grootste
raffi naderijen in Europa, en traditioneel
opmerkelijk fl exibel aan de
ruwe-oliekant. Het complex verwerkt
jaarlijks zo’n 50 tot 70 verschillende
soorten ruwe olie, veel daarvan zwaar
en zwavelrijk. Hierdoor is deze ‘diep
complexe raffi naderij’ in staat te leven
op een relatief goedkope voeding.
Van Scherpenzeel: “Doel is om ook
aan de productenkant meer fl exibel te
worden. ‘Maatwerk in massa’ moeten
we kunnen leveren. Als we onze benzine
over de hele wereld willen verkopen
moeten we de zeer uiteenlopende
specifi caties kunnen maken die op de
diverse markten worden gevraagd.
In bijvoorbeeld de Verenigde Staten
verschillen de specifi caties per staat,
soms zelfs per stad. Bovendien veranderen
de specifi caties regelmatig, bijvoorbeeld
door de wettelijk vereiste
toevoegingen van biocomponenten.”
Een voorbeeld van de toenemende
complexiteit is het effect van de groeiende
hoeveelheid ethanol (gemaakt
van bijvoorbeeld tarwe, maïs of suikerriet)
die in steeds meer landen aan benzine
moet worden toegevoegd. Ethanol
heeft een hoge dampspanning die,
om de automotor rustig te laten lopen,
verlaagd moet worden door het wegnemen
van lichte componenten uit de
aardolie. Die lichte componenten vormen
dan weer een goede voeding voor
de stoomkrakers van de bulkchemie.
Van Scherpenzeel: “Een ander onder-
deel van de voorgenomen investeringen
in Flexible Flagship is dan ook om
een nog nauwere relatie te leggen tussen
de raffi naderij en de chemie, de
zogeheten oil/chemical interface. Wij
leveren nu al ruim tien procent van
onze productie aan de chemie, dat zal
verder groeien.”
Daadwerkelijk sleutelen
Voordat het interne groene licht
wordt gegeven voor de investeringen
in Flexible Flagship, moet Pernis eerst
bewijzen operationeel tot de wereldtop
te behoren. “De afgelopen jaren is
het complex daarin achterop geraakt”,
erkent Van Scherpenzeel. “We hebben
te hoge onderhoudskosten en een
te lage beschikbaarheid van fabrieken
en installaties door storingen. Dit jaar
moeten we laten zien dat we het vereiste
niveau van operational excellence
hebben bereikt. Dat betekent
de hoogste standaards voor, in deze
volgorde, veiligheid en milieu, productkwaliteit,
betrouwbaarheid van
fabrieken, kostenbeheersing, energieverbruik
en raffi nagemarge. Bovendien
moeten de twee grote geplande
onderhoudsstops van dit jaar foutloos,
dus op tijd en binnen budget, worden
uitgevoerd.”
Is dit niet in tegenspraak met elkaar, te
hoge onderhoudskosten en gelijktijdig
teveel storingen? “We zitten volgens
internationale benchmarking exercities
hoog met onze kosten en scoren
te laag in effi ciëntie”, legt Van Scherpenzeel
hier uit. “Anders gezegd, we
krijgen te weinig waar voor ons onder-