De maatschappelijke betekenis van doorvoer - SEO Economisch ...

Beleidsmaatregelen 9
grondgebied plaatsvindt (blz. 76). In het TNO Inro onderzoek is daarom sprake van
mogelijke concurrentieverslechteringen bovenop het directe effect van de heffingen.
Onduidelijk is hierbij hoe een specifieke heffing op transport ten behoeve van doorvoer de
concurrentiepositie kan verslechteren van andere onderdelen van de transportsector of
andere sectoren van de Nederlandse economie. Zeker gezien de stellingen in Hoofdstuk 3,
waar doorvoer lijkt “los” te staat van importen en exporten (zoals genoemd op bijvoorbeeld
blz. 34-35) en waar de relatie met wederuitvoer (en EDC’s) als substituerend wordt gezien
(o.a. blz. 21-22).
Beleidsconclusies van Hoofdstuk 5
In Paragraaf 5.4 lijkt de belangrijkste conclusie te zijn dat een heffing beperkte effecten zal
hebben. Wel wordt gesteld dat een heffing efficiënter gedrag uitlokt en dat de indirecte
effecten op de concurrentiepositie (van havens en EDC’s) “veel sterker” kunnen zijn (dan
de directe effecten). Het “indirecte” effect op de concurrentiepositie is ons niet duidelijk. De
suggestie lijkt te zijn dat de doorvoer van groter belang is dan uit de cijfers van Hoofdstuk 4
blijkt. Deze suggestie wordt evenwel niet nader onderbouwd en lijkt elders (Hoofdstuk 3) te
worden tegengesproken. De stelling dat een heffing efficiënter gedrag uitlokt lijkt ons op zijn
minst verwarrend en dient op zich niet gezien te worden als een beleidsaanbeveling.
Hoofdstuk 5 geeft geen aanleiding om datgene dat in Hoofdstuk 4 al naar voren kwam bij te
stellen: het (macro)economische belang van de doorvoer lijkt voor Nederland niet groot te
zijn, hoewel er nader onderzoek naar de samenhang met andere economische activiteiten
nodig zou zijn om dit definitief vast te stellen. Het hoofdstuk geeft evenwel ook geen
zwaarwegende reden tot ingrijpen. Het positieve effect van een heffing in de vorm van
goedkopere en milieuvriendelijkere vervoerwijzen is immers gering.
Maatschappelijke betekenis in beeld?
Naar onze mening geeft de analyse van een heffing op doorvoer slechts een beperkt beeld
van de maatschappelijke betekenis van doorvoer. De analyse illustreert voornamelijk het
geringe belang van milieu-effecten. Het effect van een heffing hangt samen met de vraag in
hoeverre er voor de doorvoer substituten bestaan. De mate waarin dat het geval is, is slechts
één aspect van de maatschappelijke betekenis. Bovendien hangen de effecten van een
heffing sterk af van de concrete invulling, bijvoorbeeld wat betreft de terugsluizing van
heffingsopbrengsten.