De maatschappelijke betekenis van doorvoer - SEO Economisch ...

Beleidsmaatregelen 13
Aansluiting bij OEI
In de KKBA worden de effecten van quotering van doorvoerstromen onderverdeeld in:
- “directe effecten” van het wegvallen van de doorvoerstromen: negatief --
- het kleiner worden van negatieve “externe effecten”: positief +
- “indirecte effecten”: extra groei van andere sectoren positief +++
De indirecte effecten zijn het grootst. Dit lijkt haaks te staan op de OEI-methode voor
kosten-batenanalyses van infrastructuurprojecten. Daarbij was de conclusie van een congres
met internationale deskundigen dat de directe effecten (transportkostenverlagingen) groter
zijn dan de additionele indirecte effecten; deze laatste zijn doorgaans niet groter dan 20 à 30
procent van de directe effecten 5 . De ongebruikelijke verhouding tussen indirecte en directe
effecten komt voort uit het feit dat quotering niet goed vergelijkbaar is met een
transportkostendaling door een infrastructuurproject. Hierdoor zijn – bij quotering – de
termen “direct effect” en “indirect effect” voor meerdere uitleg vatbaar. Dit heeft echter
geen invloed op de totale effecten.
Iets dat wel invloed heeft op de totale uitkomsten betreft de termijn waarover de netto baten
wordt berekend. Volgens de OEI-methodiek is dat 30 jaar terwijl het TNO Inro onderzoek
15 jaar hanteert. Als in het TNO Inro onderzoek de OEI-termijn van 30 jaar zou zijn
gebruikt, zouden de baten van quotering hoger uitvallen. Daarbij dienen echter ook de
andere opmerkingen in deze paragraaf te worden betrokken: zij geven aan dat andere
veronderstellingen juist tot een (te) positief beeld van quotering leiden.
Voorwaartse en achterwaartse effecten
In het TNO Inro rapport wordt geen expliciete aandacht besteed aan voor- en achterwaartse
relaties (blz. xxi). Zodoende worden geen “definitieve uitspraken” gedaan over de
maatschappelijke betekenis van doorvoer. In Hoofdstuk 6 echter wordt in RAEM ook de
doorwerking van uitval van doorvoer op andere sectoren meegenomen (blz. 102-103). De
RAEM-berekeningen nemen de effecten op toeleveranciers en afnemers dus impliciet mee,
maar het is niet duidelijk wat het belang van deze effecten is en welke sectoren en bedrijven
het betreft.
3.2.4 Beleidsconclusies TNO Inro
De analyse met RAEM geeft aan dat de doorvoer in Nederland een relatief lage productiveit
kent (ten opzichte van andere sectoren). Op blz. 108 lijkt te worden geconcludeerd dat
maatregelen genomen zouden moeten worden om de sector te versterken. Aangezien het
5 CPB, Twee jaar ervaring met OEEI: de discussie over indirecte effecten, januari 2003.