Download de Antwerpse programmabrochure - Erfgoedcel Antwerpen

— UIT DE FAMILIE-ENCYCLOPEDIE —
Families op papier. De familieroman
Dat een zo fundamenteel en bepalend gegeven als ‘familie’ ook in de literatuur een belangrijk thema is,
ligt voor de hand. Er is zelfs een heel genre naar genoemd: de familieroman.
De Buddenbrooks van Thomas Mann (1901), The Forsyte Saga van John
Galsworthy (begin 20ste eeuw) en Les Rougon-Macquart van Emile Zola
(1871-1873, 20 delen!): het zijn drie bekende buitenlandse voorbeelden
van de zogeheten familieroman, een literair genre waarin we kennismaken
met het wel en wee van een gezin of familie, vaak over enkele
generaties (en in een aantal boekdelen…) Courante thema’s zijn logischerwijze
huwelijks- en liefdesrelaties, opvoedingsproblemen, generatieconflicten
enz. De afbakening met de ‘psychologische’ roman is dan
ook soms nauwelijks te maken. In veel gevallen krijg je in dergelijke
romans ook een tijdsbeeld van de historische context waarin de betrokken
families leven.
Voorbeelden uit de Nederlandse literatuur
zijn onder meer Boeken der kleine
zielen van Louis Couperus
(1901-1903), De klop op de
deur van Ina Boudier-
Bakker (1930) en de
trilogie De familie
Roothooft
van Gerard
Walschap
(1939).
Recenter is er onder meer de historische cyclus De eer van ons volk van
André Demedts (jaren 1970), een tetralogie die zich concentreert op de
ingrijpende veranderingen in onze samenleving rond 1800. Het verdriet
van België van Hugo Claus (1983) toont dan weer hoe zo’n opdeling in
genres kunstmatig is. Claus’ meesterwerk is tegelijk een
Bildungsroman over de ontwikkeling van een jongen, een sociale
roman over de bewogen jaren 1939-1947 en een familieroman die zich
afspeelt in een milieu van kleine middenstanders.
Andere bekende familieromans: De Vlasschaard van Stijn Streuvels
(1907), Tantes van Cyriel Buysse (1924), Felix Timmermans’
Boerenpsalm (1935), Aan zee en De hoed van Tante Jeannot
van Eric de Kuyper (1988-1989), van Wit is
altijd schoon tot Volgend jaar in
Berchem van Leo Pleysier (1989-
2000)
(Patrick De Rynck, publicist)
De kwartierstaat met de (voor)ouders van Conscience.
Auteurs beschrijven niet alleen families maar hebben natuurlijk zelf ook familie. © VVF
●2 AMVC-Letterenhuis (Schrijvers hebben ook familie)
12