Download de Antwerpse programmabrochure - Erfgoedcel Antwerpen

More documents

Recommendations

Info

— UIT DE FAMILIE-ENCYCLOPEDIE — Van vader op (schoon)zoon: ambachten en gilden, professionele ‘families’ Het invloedrijke middeleeuwse systeem van gilden en ambachten bevoordeelde de opvolging binnen de familie. Het systeem van de ambachten en gilden ontstond in de Middeleeuwen uit een protectionistische reflex: hoe minder mensen in een stad een bepaald beroep uitoefenden, over hoe minder gegadigden de pot van potentiële inkomsten verdeeld moest worden. Vaak reserveerde men het privilege om een ambacht te mogen uitoefenen zoveel mogelijk voor zonen van meesters. Om meester te worden waren de toelatingsvoorwaarden voor een meesterszoon dan ook minder streng dan voor een kandidaat van buiten het ambacht of het gilde, laat staan van buiten de stad. Gevolg: er werd ook veel binnen het ambacht of de gilde gehuwd. Leerjongens trouwden met de dochter van hun meester, meesterzonen met de dochter van een andere meester uit hetzelfde ambacht. Opvallend veel weduwen huwden met een leerjongen of gezel (een oudere medewerker die geen leerling kon worden) van hun overleden echtgenoot: zo garandeerden ze de voortzetting van het atelier na de dood van de meester. ●22 Museum Vleeshuis (het gildehuis van de beenhouwers), ●23 Nationaal Museum en Archief van Douane en Accijnzen (douaniersfamilies, korpsgeest), ●24 Nationaal scheepvaartmuseum (schippersfamilies), ●29 Rijn- en Binnenvaartmuseum (families van binnenschippers), ●38 Stedelijk informatiecentrum archeologie en monumentenzorg (het geslacht De Waghemakere) In een register van de Sint-Sebastiaangilde van Heist-op-den-Berg uit de 17de eeuw werden een aantal gildebroeders ook geportretteerd. © Rijksarchief Antwerpen Leerjongens woonden gewoonlijk in bij de meester. De ouders betaalden het leergeld. Dat dekte de belangrijkste kosten en gewoonlijk ook op voorhand vastgelegde geschenken, zoals handschoenen, lange tijd een statussymbool. De meester zorgde voor kost en inwoning. Hij trad dus op als surrogaat-familiehoofd voor de leerjongens. Die zaten gewoonlijk niet mee aan tafel. Wat ze kregen, hing af van de welstand van de meester. Ze aten de restjes van de meester en zijn gezin, brood en eenmaal per dag groentesoep. Vis en vlees waren zeldzaam. Een keer per jaar werden leerlingen en gezellen op Verloren Maandag vergast op een feestmaaltijd met worstenbrood. (Iris Kockelbergh, Publieksbeleid Musea stad Antwerpen) HET GILDE VAN DE VLEESHOUWERS EN HUN VLEESHUIS Het Vleeshuis viert dit jaar een ronde verjaardag: 500 jaar. De Op de eerste verdieping hadden de gildenmeesters een ‘raadszaal’. Bij vleeshouwers, die hier tot in de 19de eeuw hun plek hadden, de inrichting van het museum in 1913 werd die gereconstrueerd, een zijn het oudste ambachtsgilde van Antwerpen. En ook hier interieur dat sindsdien niet ingrijpend is gewijzigd. De gildenlieden kunnen we spreken van een grote ‘familie’. hielden hun feesten in het Vleeshuis, huwden er en hadden zelfs een kapel op de gelijkvloerse verdieping. In 1796, tijdens de Franse bezetting, werden de gilden afgeschaft en Het verhaal van het Vleeshuis begint eigenlijk in ca. 1250. Toen stond werd het Vleeshuis openbaar verkocht. De vleeshouwers kochten het op bijna dezelfde plaats als het huidige gebouw een kleiner vleeshuis, zelf terug om hun activiteit voort te zetten, maar door het wegvallen waar 52 slagers hun waar verkochten. Eind 15 de eeuw was dat te klein van de oude reglementeringen waren er nog maar weinig collega’s geworden en in 1501 besliste het gilde om een nieuw en groter “chierlijck ende eerlijck huys” te bouwen, met plaats voor 62 vleeshouwers. geneigd om opnieuw in het vleeshuis te komen werken. Het pand werd grotendeels verhuurd, verkocht aan een wijnhandelaar en later In 1504 werd het nieuwe Vleeshuis in gebruik genomen. weer door de stad gekocht. In het Antwerpse Vleeshuis was het recht om een ‘bank’ of verkoopsstand te hebben erfelijk, waardoor ook dit gilde een zeer gesloten De tentoonstelling ‘500 jaar Vleeshuis’ (1 april tot 24 oktober) belicht aspecten van de 500-jarige geschiedenis, waaronder het slagersambacht. groep was. Al in 1354 erkende hertog Jan het vleeshouwersgilde en hun systeem van erfelijke vleesbanken. Dat maakt het vleeshouwersgilde tot het oudste van Antwerpen. Behalve het beroepsleven werd ook een groot deel van het sociale leven door het gilde geregeld. (Karel Moens, conservator Museum Vleeshuis) 28
M 21. MUSEUM POORTERSWONING POORTERSWONING PELGROM PELGRIMSSTRAAT 15-17, 2000 ANTWERPEN + 32 3 234 08 09 WWW.PELGROM.BE TRAM 4, 7 EN 8. BUS 18, 25 EN 26 (HALTE GROENPLAATS –POST) Poorterswoning uit 1533, volledig ingericht met meubelen, kookgerei, gereedschappen en… levende dieren. Twee families worden belicht: L’Hermite (de bouwers) en Van Vraesem (de bewoners). Dit huis kan ook na de Erfgoeddag bezocht worden. ★TENTOONSTELLING EN RONDLEI- DING • DOORLOPEND TUSSEN 10 EN 18 UUR y Interieur van de voormalige poorterswoning De Pelgrom, detail. © Museum De Pelgrom A M 23. NATIONAAL MUSEUM EN ARCHIEF VAN DOUANE EN ACCIJNZEN VZW DOUANE EN ACCIJNZENCENTRUM KATTENDIJKDOK-OOSTKAAI 22, 2000 ANTWERPEN + 32 3 229 22 42 DOUANEMUSEUM@TISCALI.BE HTTP://HOME.TISCALI.BE/DOUANEMUSEUM BUS 1, 35 EN 37 (HALTE LONDENSTRAAT) Het museum belicht de geschiedenis van douane en accijnzen door de tijd, zowel van de administratie als van haar ambtenaren. Die zetten zich in in veelal moeilijke en ondankbare omstandigheden. ★TENTOONSTELLING Heeft uw overgrootvader als douanier gediend Werkte uw oudoom als accijnsambtenaar Mogelijk vindt u hen terug in onze expositie of tussen de 5000 oude dienststaten in ons archief. De bewaard gebleven exemplaren kunnen een ware schatkamer zijn voor genealogen. Er zijn ons trouwens families bekend waarin twee of meer generaties een loopbaan hebben uitgebouwd bij de administratie der Douane en Accijnzen. Ook een andere ‘familieband’ wordt in de kijker gezet: de korpsgeest. • OPEN TUSSEN 10 EN 18 UUR y M 24. NATIONAAL SCHEEPVAART- MUSEUM HET STEEN STEENPLEIN 1, 2000 ANTWERPEN + 32 3 201 93 40 SCHEEPMUS@STAD.ANTWERPEN.BE HTTP://MUSEUM.ANTWERPEN.BE/SCHEEP- VAARTMUSEUM BUS 6/34 (HALTE SUIKERRUI-STEENPLEIN) Het museum is gehuisvest in het Steen, de oude burcht aan de Schelde. Het illustreert de scheepvaartgeschiedenis van onze gewesten, o.m. in een ‘maritiem park’. Familiefoto van brigadier der douane Withockx te Berendrecht, 1913. Foto Nationaal Museum en Archief van Douane en Accijnzen ★VOORSTELLING: MONDELINGE GESCHIEDENIS - BINNENSCHIP- PERS EN HUN FAMILIE Het Nationaal scheepvaartmuseum startte eind 2003 met een project mondelinge geschiedenis rond binnenschippers en hun familie. Vroeger werd de familie ingeschakeld in het schippersbedrijf, de kinderen gingen naar de schippersschool, de vracht verkreeg men via de schippersbeurs… Vandaag is de schipper een echte ondernemer geworden en de schippersbeurs is al jaren afgeschaft. Het is dan ook hoog tijd om de tradities en kennis van de binnenschippers vast te leggen. Geluidsfragmenten en video. • OPEN TUSSEN 10 EN 18 UUR LOOPT NOG TOT 30 JUNI 2004 y ★FAMILIESPEL OM MEE TE NEMEN Zie ‘Musea stad Antwerpen’. • OPEN TUSSEN 10 EN 18 UUR ☺ M 22. MUSEUM VLEESHUIS VLEESHOUWERSSTRAAT 38, 2000 ANTWERPEN + 32 3 233 64 04 VLEESHUIS@STAD.ANTWERPEN.BE HTTP://MUSEUM.ANTWERPEN.BE/VLEESHUIS TRAM 4 EN 7 (HALTE KLAPDORP OF LANGE KOEPOORTSTRAAT), 10 EN 11 (HALTE MELKMARKT), BUS 6 EN 34 Het museum herbergt ca. 80.000 voorwerpen uit een grote verscheidenheid aan deelverzamelingen, waaronder een rijke verzameling oude muziekinstrumenten. Het is ondergebracht in het oude gildenhuis van de Antwerpse slagers. ★TENTOONSTELLING EN RONDLEIDING Naar aanleiding van de verjaardag van het Museum loopt de tentoonstelling ‘500 jaar Vleeshuis Gebouw/collectie/buurt’. • DOORLOPEND TUSSEN 10 EN 18 UUR LOOPT NOG TOT 24 OKTOBER 2004 y ★FAMILIESPEL OM MEE TE NEMEN Zie ‘Musea stad Antwerpen’. • OPEN TUSSEN 10 EN 18 UUR y☺ Afficheontwerp voor de tentoonstelling ‘500 jaar Vleeshuis’. © Museum Vleeshuis Schippersfamilie aan boord van de Gentse motorspits Vita Nova, ca. 1930. © Rijn- en Binnenvaartmuseum 29
Page 1: 1. AMSAB - INSTITUUT VOOR SOCIALE G
Page 5 and 6: Voorwoord De lentemaand april is d
Page 7 and 8: — U I T D E FA M I L I E - E N C
Page 9 and 10: — UIT DE FAMILIE-ENCYCLOPEDIE —
Page 11 and 12: Even van naam veranderen… Van Imm
Page 13 and 14: — UIT DE FAMILIE-ENCYCLOPEDIE —
Page 15 and 16: A M 2. AMVC-LETTERENHUIS MINDERBROE
Page 17 and 18: O 4. DISTRICTSHUIS BERENDRECHT- ZAN
Page 19 and 20: ★DE FAMILIE RUBENS, EEN REÜNIE i
Page 21 and 22: M 8. ETNOGRAFISCH MUSEUM ANTWERPEN
Page 23: O 10. HET UITZICHT VZW + 32 3 235 8
Page 27 and 28: ★VOORSTELLING: BEELDEN VAN FAMILI
Page 29: M 20. MUSEUM PLANTIN- MORETUS EN ST
Page 33 and 34: O 25. OCMW RUST- EN VERZORGINGSTEHU
Page 35 and 36: A 28. RIJKSARCHIEF ANTWERPEN DOOR V
Page 37 and 38: R R R 31. SINT-ANDRIESKERK 32. SINT
Page 39 and 40: R R A 34. SINT-JACOBSKERK 35. SINT-
Page 41 and 42: O 38. STEDELIJK INFORMATIECEN- TRUM
Page 43 and 44: M 42. VOLKSKUNDEMUSEUM GILDEKAMERSS
Page 45 and 46: Jacobus Matthysen (1949-1935) en Jo
Page 47 and 48: DEELNEMER 10U 11U 12U 13U 14U 15U 1

Download de Antwerpse programmabrochure - Erfgoedcel Antwerpen

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?