'taal' en 'rekenen'. - website Basisvaardigheden

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
“Zonder
omwegen”
een kwalitatief onderzoek naar
het bereik van Nederlandstalige cursisten
voor ‘taal’ en ‘rekenen’.
rapportage bevraging
1

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Inleiding
rapportage bevraging
2

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Voorwoord
De cursist van het Centrum voor Basiseducatie.
In Vlaanderen zijn 29 Centra voor Basiseducatie actief. Zij verstrekken onderwijs aan
laaggeschoolde volwassenen.
Zo'n 15 à 18% van de volwassen Vlaamse bevolking (700 000 à 850 000 volwassenen)
heeft vandaag moeite om mee te kunnen in onze maatschappij. Laaggeletterdheid en
laaggecijferdheid zorgen er voor dat de kenniskloof en de digitale kloof groot is.
De Centra voor Basiseducatie bestaan vijftien jaar. Ze hebben de opdracht om deze
kloof te verkleinen. Daarom bieden ze diverse opleidingen aan: taal, rekenen, ICT en
maatschappijoriëntatie. Cursisten worden er begeleid door gespecialiseerde lesgevers.
Er is tijd en aandacht voor extra ondersteuning. Er zijn cursussen op verschillende
niveaus, zowel overdag als 's avonds. De cursussen bieden ook
doorstroommogelijkheden naar verdere studie of beroepsopleiding. De centra werken
hiervoor nauw samen met andere opleidingsverstrekkers.
Tijdens deze cursussen leren en verbeteren de Centra voor Basiseducatie die
basiscompetenties die elementair zijn om te functioneren in de brede leef- en
maatschappelijke wereld. In dit traject staat de cursist centraal en verhoogt men de
zelfredzaamheid en het zelfvertrouwen van de cursist. Elke cursist wordt begeleid
vanuit zijn reële mogelijkheden naar een maximaal leerresultaat.
De bereikbaarheid van de cursist.
De drempel om een cursus ‘taal’ of een cursus ‘rekenen’ te volgen bij een Centrum
voor Basiseducatie is hoog. Daarvoor moet een Nederlandstalige volwassene immers
van zichzelf erkennen dat hij laaggeschoold is en dat ook nog eens durven benoemen.
Zo leert de ervaring in de werking van de Centra voor Basiseducatie.
3
rapportage bevraging

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Het is dus een hele uitdaging om deze 15 tot 18% van de volwassen Vlaamse bevolking
te bereiken.
Hoe ze beter bereikt kunnen worden, is voorwerp van dit onderzoek.
Om dit onderzoek te realiseren, staken de Centra voor Basiseducatie in de provincie
Antwerpen de handen in elkaar. Zes centra werkten aan dit onderzoek mee:
Open School Antwerpen
Open School - Noord-Antwerpen
Open School - Centrum voor Basiseducatie Heist o/d Berg–Lier-Mechelen
Centrum voor Basiseducatie - Noorderkempen
Centrum voor Basiseducatie - Zuiderkempen
Centrum voor Basiseducatie - Klein-Brabant - Rupelstreek – Vaartland
Deze centra waren al een hele tijd erg benieuwd naar het beeld van cursisten op hun
organisatie en naar wat hen de drempel deed overstappen om bij hen in te schrijven.
Door huidige cursisten hierover te bevragen wilden de centra twee resultaten bereiken.
In hun hunker naar kwaliteitsverbetering, willen ze de bemerkingen van de cursisten
omzetten naar een verbeterde marketing- en communicatieaanpak en naar een
verbeterd onthaal en begeleiding.
Bovendien willen de centra hun collega’s van de welzijnsdiensten en het sociaalcultureel
veld, maximaal kunnen laten profiteren van de resultaten van dit onderzoek.
Ook deze organisaties onthalen en begeleiden deze doelgroep, ambiëren evenzeer een
kwaliteitsverhoging van hun werk en zijn doorverwijzers voor de opleidingen van de
centra.
Ontvanger – boodschap – zender.
De kernvraag van dit onderzoek is hoe potentiële cursisten voor de cursus ‘taal’ en
‘rekenen’ kunnen bereikt worden.
In feite gaat dit over communicatie. In communicatie staan drie peilers centraal: de
zender, de boodschap en de ontvanger. In de dagdagelijkse werking van de centra is er
rapportage bevraging
4

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
sprake van een voortdurende wisselwerking tussen de cursist-ontvanger, het centrumde
zender en de boodschap. Met de feedback van de ontvanger past de zender zich
weer aan en vice versa. Heel wat minder evident is het om effectieve communicatie te
voeren met de onbekende potentiële cursist. Deze potentiële Nederlandstalige cursist
is ‘de ontvanger’ van de communicatie over het cursusaanbod en de centra. En in een
zekere zin is de tussenpersoon die de cursist in contact brengt met de centra ook een
ontvanger. De Centra voor Basiseducatie, de zenders, communiceren geregeld over hun
aanbod. De zender en/of de boodschap zijn voorlopig evenwel onvoldoende om een
groot bereik van de laaggeschoolde Vlaming te verkrijgen, althans voor de lessen taal
en rekenen.
In dit onderzoek werd vooral gepeild naar de klant en zijn of haar beleving, drive of
integendeel de hinderpalen om zich in te schrijven voor twee specifiek omschreven
cursussen. Het ging om een klantbevraging, geen aanbodsevaluatie of
tevredenheidsanalyse. Het aanbod, de twee cursussen bestaan en zullen niet geschrapt
worden uit het aanbod. De manier waarop Basiseducatie en de cursussen
gepresenteerd worden of de manier waarop toegeleid wordt naar dit aanbod kunnen
veranderen. Dat was dus wel voorwerp van de bevraging.
Om de potentiële cursist beter te leren kennen, wordt een bevraging bij de huidige
cursisten opgezet. Het onderzoek wil nagaan hoe de ontvanger, de potentiële cursist,
zijn wereld beleeft. Welke drempel hij ervaart om een cursus taal of rekenen te starten.
Deze analyse kan conclusies opleveren die leiden tot aanbevelingen om de boodschap
of om de zender aan te passen. Het onderzoek gaat er immers van uit dat niet de
ontvanger maar de zender (en zijn boodschap) verantwoordelijk is voor het resultaat
van de communicatie. De analyse van de ontvanger is deel 1 van het onderzoek.
De communicatieboodschap gaat over de promotie die de Centra voor Basiseducatie
voert. Dit tweede deel van het onderzoek wordt opgedeeld in drie delen. De ’plaats’ van
de communicatie; het communicatie’middel’ en de communicatie‘inhoud’. Daar waar
eerder onderzoek zich uitspreekt over het communicatiemiddel en de inhoud, is dit
onderzoek gericht op de belevingswereld van de cursist en de bevindingen die kunnen
leiden tot een verbetering van de boodschap en de centra.
rapportage bevraging
5

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
In deel 3 van het onderzoek gaan we na wat eventueel verbeterd kan worden aan de
zender: het aanbod en de werking van de Centra voor Basiseducatie zelf. Wat kan
veranderd worden om een goede werving en informatie op te zetten voor die
klantgroepen die de centra meer en beter willen bedienen.
Voor we van start gaan met de drie peilers ontvanger-boodschap-zender, beschrijft dit
rapport eerst het verloop en de aanpak van het onderzoek.
Aan het einde van het rapport blikken we terug op het opzet om het bereik voor de
cursussen taal en rekenen in kaart te brengen. In het besluit vatten we alle bevindingen
samen.
Een aantal aanbevelingen maken de overslag van ‘beschouwen’ naar de ‘praktijk’ terug.
We nemen ze graag mee naar onze praktijk en geven ze spontaan door aan al wie hier
ook iets mee aan kan.
Veel leesgenot!
rapportage bevraging
6

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Situatieschets
In de sector van de Vlaamse basiseducatiecentra leefde de wens om een ruime
bevraging van hun cursisten op een professionele manier op te zetten. Op dat ogenblik
was er niet echt ervaring, know how of materiaal voor handen om zulke bevraging op
te zetten.
Tijdens twee trainingsdagen, kregen de centra handvaten aangereikt om zelf een
bevraging van hun gebruikers te kunnen uitvoeren. Ze gingen naar huis met
achtergrond en tips voor een degelijke voorbereiding, de uitvoering, verwerking en
terugkoppeling naar de bevraagde klantgroep.
De zes centra voor basiseducatie in de provincie Antwerpen, wilden graag een stap
verder zetten. Samen.
Samen een bevraging uitwerken, afzonderlijk uitvoeren en terug samen verwerken.
Ze dienden een project in bij het Provinciebestuur van Antwerpen en kregen met de
goedkeuring subsidies waarmee ze het project konden financieren.
We vonden het immers niet zo makkelijk om te weten hoe we cursisten konden
bereiken. Zeker de autochtone cursisten bij wie de taal- en rekenvaardigheden
ontbreken om hun mannetje te staan in de samenleving. We wisten wel hoe moeilijk het
voor hen was om de stap te zetten naar een cursus, maar de precieze triggers en de
aantrekkingskracht van dit soort cursus, wilden we meer onder de loupe nemen.
De andere cursussen met andere klantgroepen, die trekken met relatief weinig
promotie voldoende klanten aan.
Met een stuurgroep van zes mensen en een externe deskundige gingen we aan de slag.
We wilden weten hoe we het aanbod NT1 en Rekenen beter bekend konden maken.
Welke promotieboodschap, welke kanalen en welke middelen het meest succes zouden
boeken.
rapportage bevraging
7

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
En we wilden graag kennis over klantenbevraging in huis halen zodat we ’t in de
toekomst zelf opnieuw konden organiseren over andere items en met andere
klantgroepen.
We waren ook benieuwd naar de gemeenschappelijke kenmerken en de verschillen
tussen de centra.
Wij denken dat een provinciale aanpak, dit wil zeggen, een werkgroep met
medewerkers uit de verschillende centra basiseducatie van de provincie Antwerpen een
meerwaarde betekent: meer overleg, leren van de verscheidenheid van de regio’s, meer
‘gedragen’ en verspreide deskundigheid.
Uit gesprekken met cursisten, uit publicaties over promotie voor moeilijk bereikbare
doelgroepen, wisten we dat de klantgroep zelf heel wat informatie kan leveren om
promotieacties beter te laten verlopen.
Als ervaringsdeskundigen weten zij het best hoe iemand van de doelgroep benaderd
moet worden, zij weten welke argumenten nodig zijn om iemand te overtuigen om een
cursus te volgen, … Met andere woorden, zij dringen het best door in de klantgroep
waar leden van een andere sociale klasse geen toegang toe krijgen.
We wilden daarom onze klantgroep bevragen over hun informatiebehoeften,
mediagebruik en communicatieproducten- en strategieën. Dat kon ons bijzonder
nuttige informatie opleveren.
De verkregen informatie na de bevraging wilden we bundelen in een rapport. Dat
brengt de kennis over het proces en de resultaten gebundeld en overzichtelijk samen.
Dat rapport willen we gebruiken in onze centra en aan collega’s bezorgen die met een
zelfde klantgroep of aanbod werken. We dachten dat veel van deze informatie van nut
zou zijn voor openbare besturen en andere instanties, ook zij ervaren moeite om
verdoken doelgroepen te bereiken met klassieke informatiekanalen. We zullen niet
nalaten onze resultaten en kennis met hen te delen door een brochure met nuttige tips
aan hen aan te bieden.
rapportage bevraging
8

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Verloop en aanpak van het onderzoek.
Een stuurgroep en medewerkers.
Heel het bevragingsproces werd gestuurd door zes vertegenwoordigers van elk van de
Centra voor Basiseducatie uit de provincie Antwerpen. Deze stuurgroep formuleerde de
uitgangsvragen voor het onderzoek, werkte de voorbereiding van de bevraging uit,
coördineerde de bevraging ter plekke, rapporteerde en besprak de bevindingen en las
het rapport en aanbevelingen grondig na. Zij zijn de dragers van het onderzoek. Elke
vertegenwoordiger rapporteerde aan het eigen centrum of nam bedenkingen, feedback
of vragen van het centrum mee naar de stuurgroep. Een externe deskundige begeleidde
deze stuurgroep van bij de startvraag tot het rapport.
Op 17 februari ‘05 kwamen we een eerste keer samen. Daarna volgden drie intensieve
samenkomsten om heel de bevraging op te zetten en drie samenkomsten om de
verwerking, bevindingen en aanbevelingen te bespreken.
In een aantal centra werden collega’s betrokken bij dit proces, in andere centra werkten
ze alleen mee aan de uitvoering van de bevraging en nog elders werkte de coördinator
de bevraging alleen uit.
Tussen elke samenkomst werkten de stuurgroepleden afgesproken opdrachten uit.
Daar waar er feedback van medewerkers werd gevraagd, werd die meegenomen naar
de volgende samenkomst of tussenin per mail of telefonisch uitgewisseld. Waar nodig
werd de bevraging bijgestuurd.
rapportage bevraging
9

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Vooraf ingebouwde thematisering en verwerkingscategorieën.
Het onderzoek is gebaseerd op een bevraging van cursisten. Om de verwerking van
deze bevraging te vergemakkelijken, maakte de stuurgroep vooraf een indeling in
thema’s en categorieën. Op basis van een format voor een marketing- en
communicatieplan, bekeken we welke thema’s relevant waren om een beeld te krijgen
van een beter bereik van de potentiële cursist.
Hier legden we de onderwerpen van bestaand onderzoek naar communicatie-inhoud en
-middelen naast. Daar waar we informatie misten of daar waar we de relevantie voor
deze bevraging noodzakelijk vonden selecteerden we de bevragingsonderwerpen.
We gingen de stappen na van een potentiële cursist zodat we alle elementen die van
invloed zijn op inschrijfgedrag in rekening konden nemen. Ook zijn interne processen
en zijn sociaal gedrag werd daardoor mee onderwerp van bevraging. We konden hierbij
vooronderstellen omdat we deze klantgroep al jaren kennen.
We verdeelden de taken en elk centrum brainstormde over mogelijke vragen voor één
bepaald onderdeel. Het geheel werd voorgelegd en doorgekauwd tot een eerste versie
toonbaar was. We hadden nu een bevraging voorliggen met vooraf ingebouwde
thematisering en verwerkingscategorieën.
Een kwalitatieve bevraging
In dit onderzoek wordt nagegaan wat een potentiële Nederlandstalige cursist nodig
heeft om zich in te schrijven voor een cursus taal of rekenen. Hiervoor wordt
doorgevraagd naar feiten maar evenzeer naar belevingsaspecten. Er werd nadrukkelijk
gekozen voor een kwalitatief onderzoek. We kozen er voor om cursisten persoonlijk en
open te bevragen. We gaan de stappen van de cursist na van voor hij zich inschrijft tot
na de lessen, van zijn innerlijke processen tot zijn uiterlijk sociaal gedrag. We hebben
er heel bewust voor gekozen om heel verscheiden om te gaan met de modaliteiten voor
de bevraging, zolang dezelfde inhoud en verwerking gehanteerd zou worden. Zo kwam
rapportage bevraging
10

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
ieder centrum met de eigen mogelijkheden tot zijn recht. En zo konden we nadien ook
de voors en tegens en de ervaringen uitwisselen.
Omdat de onbereikte potentiële cursist moeilijk kan meewerken aan dit onderzoek,
werden bestaande cursisten van de cursussen ‘rekenen’ en ‘Nederlands moedertaal’
bevraagd. Elk centrum zocht naar een zo groot mogelijke representativiteit en trachtte
zo veel mogelijk bevraging te organiseren.
In totaal kregen 115 cursisten van ‘rekenen’ en ‘Nederlands eerste taal’ een diepteinterview.
Dit onderzoek is niet gericht op kwantitatieve gegevens, wel op een kwalitatieve
bevraging. In dit rapport worden opvallende tendensen beschreven. Gedetailleerde
cijfergegevens waren geen doel van dit onderzoek. De bevraagde klantgroep werd per
centrum afgebakend. Elk centrum besliste hoeveel cursisten bevraagd konden worden,
maar met een minimum van 10. In totaal werden 115 cursisten bevraagd.
In een kwalitatief onderzoek is de rol van de interviewer van invloed op de antwoorden.
De gegevens in dit onderzoek zijn gekleurd door een aantal aspecten die onlosmakelijk
samenhangen met de interviewer.
Een coördinator die verder van een cursist af staat zal andere antwoorden krijgen dan
de lesgever van dezelfde cursist. We bespraken daarom wie de interviews best afnam:
de cursusbegeleider heeft als voordeel dat hij de groep kent en er vertrouwen is. De
coördinator heeft als voordeel dat hij en de cursist wat van een afstand kan kijken en
de cursist ervaart meer het belang van zijn bijdrage voor Basiseducatie. Elk centrum
kreeg de vrije keuze over de interviewer.
De persoonlijkheid en de communicatievaardigheden van de interviewer zijn eveneens
van invloed. Omgaan met open vragen is niet evident. Het spreekt de interviewer aan
op zijn vermogen om door te durven doorvragen. Een aantal geschreven tips bij elke
vraag en uitwijkmogelijkheden naar meerkeuzevragen, vingen de moeilijke momenten
voor de interviewer voor een deel op. Sommigen houden zich sec aan de vragenlijst,
anderen durven doorvragen ook wanneer een onderwerp gevoelig lag of stellen
gerichte bijvragen om meer interessante informatie te bekomen.
Elke interviewer gaat anders om met de open en persoonlijke vragen die de stuurgroep
vooropstelde. Ze confronteren de interviewer met de mate waarin we interne processen
van cursisten durven laten benoemen en emoties of vooroordelen kunnen opvangen.
rapportage bevraging
11

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
We zagen dat niet iedereen daar even ver in wou of kon gaan en merkten dat dit
evenzeer geldt voor de begeleidingen van een cursus. We besloten om iedereen te laten
interviewen zoals hij zich als interviewer het best voelt.
Bijna alle bevragingen gebeurden mondeling, soms werd na het gesprek samen de
bevraging ingevuld, soms deed een cursist dat zelf of soms deed de bevrager het voor
de cursist aan de hand van zijn notities.
Tot slot besliste de stuurgroep om per centrum na te gaan welke meerwaarde een
bevraging in groep dan wel individueel zou hebben. Sommige bevragingen gebeurden
volledig in groep of volledig individueel, andere bevragers verkozen een combinatie
van de twee omwille van de aard van de vragen.
turnhout geel willebroek kapellen mechelen antwerpen totaal %
bevraging in groep 11 15 11 6 18 13 74 64,35
individueel 16 16 0 9 0 0 41 35,65
totaal 27 31 11 15 18 13 115 100
Ook de cursist en de thematiek kleuren de resultaten van het onderzoek. Gezien de
gevoeligheid van het onderwerp is het antwoord vervormd. De persoonlijkheid van de
cursist, de persoonlijke dan wel groepsbenadering tijdens het interview, het
intermenselijk contact met de interviewer bepalen mee de antwoorden van de cursist.
De plaats van de cursist in het onderzoek
Toen de eerste bevragingsversie voor ons lag, hebben we ons bezonnen over de manier
waarop we vragen stellen en de bevraging presenteren aan de cursist. We merkten dat
we ongewild de cursist tot lijdend voorwerp van de bevraging hadden gemaakt terwijl
we de eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid van een cursist hoog in het
vaandel schreven. De vragen werden opnieuw bekeken en aangepast, vanuit de ogen
van een klant die ons iets te leren had. En we voegden per onderdeel toe hoe we open
en evenwaardig konden presenteren wat we wilden weten en waarom we iets vroegen.
Een voorbeeld: we wilden weten op welk plaatsen we best promotie voerden over de
cursussen. In de eerste versie vroegen we zonder meer “Waar voel je je goed, thuis, op
rapportage bevraging
12

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
je gemak En hoe geraakte je op die plek”. Na bespreking kreeg de interviewer de
instructie “Leidt dit thema in door te zeggen waarom je dit soort vragen gaat stellen. Je
wil zicht krijgen op alle kanalen (plaatsen)) die ZIJ geschikt vinden om reclame te
maken. Dat houdt in dat je meer kanalen zal oplijsten dan degene die zij geschikt
vinden (bvb. kan het zijn dat ze in de voetbalclub helemaal geen reclame van
basiseducatie willen zien en daar goede redenen voor aandragen). Je wil ook zicht
krijgen op de middelen (media). Daarvoor wil je graag weten hoe ze zich zelfstandig
informeren. De vraag werd dan: “Zijn er plaatsen waar je graag komt Waar Wie komt
daar zoal Hoe heb je die plek leren kennen Komen daar mensen die misschien ook
een cursus bij ons willen volgen Zou je dit goed vinden Naar welke plaatsen ga je
alleen naar toe”
Verwerking.
Elke bevraging werd individueel ingevuld en nadien gebundeld per cursusgroep en per
centrum. De gegevens werden anoniem verwerkt. De input gebeurde in een vooraf
opgemaakt verwerkingsformat bestaande uit objectieve gegevens van de
bevraging(sgroep) en de afgebakende deelonderwerpen. De bevrager voegde per
onderdeel zijn of haar bevindingen of opmerkingen toe: over het gesprek, over de
resultaten en over de manier waarop bevraagd werd. Deze bundels werden
samengebracht in één document, de eerste versie van het rapport. Op deze manier
konden we verschillen per subgroep bekijken, net zoals de regionale verschillen. Maar
het was ook mogelijk om algemene tendensen te kunnen zien.
De bevindingen van de interviewers werden in elk centrum besproken. Verslag van dit
gesprek werd toegevoegd aan de notities in de verwerkingsformats. Naast de feitelijke
antwoorden, konden we daarom vrij efficiënt voor elk onderdeel de bevindingen
toevoegen. Dat maakte ook de stap naar aanbevelingen makkelijker.
Alle ingrediënten voor werving en promotie voor NT1 en rekenen worden afzonderlijk
behandeld in een drieledige rapportagestructuur: de ontvanger, de boodschap en de
zender. Per item zal duidelijk aangegeven worden waar het verschil ligt per
deeldoelgroep. Daar waar verschillen per centrum merkbaar zijn, worden die
afzonderlijk weergegeven.
rapportage bevraging
13

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De potentiële
cursist
‘de ontvanger’
1. Sociotype van de promotiegroep
2. Over de drempel gestapt
3. Intermediaire partners van de huidige cursisten
4. Potentiële intermediaire partners
- Personen die volgens cursisten het meest geschikt zijn als verwijzer.
- Personen waarmee de cursist over de cursus praat of aan wie hij raad
vraagt bij beslissingen.
- De cursist als doorverwijzer
rapportage bevraging
14

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De eerste peiler van dit onderzoek zet de potentiële cursist centraal. Hij is de ontvanger
van de communicatie over het aanbod en de werking van de Centra voor Basiseducatie.
De kenmerken van de ontvangers zijn verschillend, want persoonsgebonden.
Beschouwen we de groep cursisten, zijn er zeker ook gelijkende kenmerken te vinden.
Deze kenmerken beschrijven we in dit deel van het rapport. Ze geven indicaties over
hoe de boodschap en de zender bijgestuurd kunnen worden.
Eerst beschrijft dit rapport het sociotype van de promotiegroep. Vervolgens geeft het
een analyse weer van de drempel die een potentiële cursist te overschrijden heeft om
zich in te schrijven voor een cursus. Ten derde wordt de intermediaire partner in de
kijker gezet. Hij is degene die de potentiële cursist over de drempel helpt. De
intermediaire partner is bijgevolg mede ‘ontvanger’ van de communicatie over aanbod
en werking.
1. Sociotype van de promotiegroep
turnhout geel willebroek kapellen mechelen antwerpen totaal %
bevraagde
doelgroep
rekenen
laag 5 2 2 0 0 0 9 7,83
rekenen
hoog 2 4 2 4 6 5 23 20,00
NT1 laag 3 10 5 5 5 5 33 28,70
NT1 hoog 17 15 2 6 7 3 50 43,48
totaal 27 31 11 15 18 13 115 100
mannen 7 4 6 3 8 2 30 26,55
vrouwen 20 27 5 12 10 9 83 73,45
totaal 27 31 11 15 18 11 113 100
rapportage bevraging
15

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
< 21j 0 0 0 0 0 0 0 0,00
21-40j 7 1 3 3 11 3 28 24,78
40-65j 20 28 8 9 7 7 79 69,91
>65j 0 2 0 3 0 1 6 5,31
totaal 27 31 11 15 18 11 113 100
In deze bevraging kwamen meer dan twee derde cursisten uit de cursus Nederlands
moedertaal, autochtone cursisten die onvoldoende vlot kunnen lezen en schrijven. Bijna
één derde van de bevraagden komt uit de rekencursus.
Eén vierde van de ondervraagde cursisten is van het mannelijke geslacht.
Drie vierde van de bevraagden is ouder dan 40 jaar.
We bakenden samen de instapniveaus van de cursussen af: er bleek immers een
verschillende interpretatie te bestaan over een hoog en een laag instapniveau van
rekenen of van lezen/schrijven. De cursussen hebben naargelang het centrum ook
verschillende namen en soms ook instapniveaus.
We hanteerden volgende indeling: rekenen met een laag niveau zijn cursisten die
bewerkingen tot het getal 100 kunnen uitvoeren. Cursisten met een hoog niveau
rekenen kunnen boven het getal 100 rekenen.
Cursisten Nederlands moedertaal met een laag niveau zijn cursisten die niet zelfstandig
kunnen lezen of schrijven, hoog niveau zijn cursisten die wel zelfstandig lezen en
schrijven.
Twee derde van de bevraagde cursisten situeert zich op een hoog niveau rekenen of
taal, één derde op een laag niveau.
Bevindingen.
We maakten vooraf een aantal indelingen. Zo wilden we een zo groot mogelijke
representativiteit verkrijgen. Tegelijk wilden we hiermee de verwerking van de
bevraging vooraf al ordenen. We verwerkten de antwoorden per cursusgroep en per
rapportage bevraging
16

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
instapniveau. Zo konden we opmerkelijke verschillen benoemen in de promotiegroepen
en tussen de verschillende centra.
Er zijn opvallend veel gelijkenissen tussen centra onderling. Voor de gehanteerde
indelingen is er geen onderscheid te vermelden. Enkel voor een aantal specifieke
onderdelen is een geografisch onderscheid te maken zoals bvb. de gefrequenteerde
plaatsen en de voorkeuren voor mediakanalen.
Leeftijdscategorieën, gender en de cursus spelen in de resultaten van deze bevraging
nauwelijks een rol. Naarmate het onderzoek vorderde werd een zeer duidelijke
differentiatie merkbaar in het instapniveau van de bevraagde doelgroepen: een laag
instapniveau van rekenen of een laag instapniveau in taal antwoordt opmerkelijk
anders dan de cursisten uit een hoog instapniveau. Dat verschil beschrijven we hier.
Het zal van groot belang worden voor een gedifferentieerde promotiebenadering.
De autochtone groep cursisten voor rekenen en taal splitst zich in twee duidelijk te
onderscheiden groepen op. Wanneer gevraagd werd naar hun beleving voordat ze zich
in een cursus inschreven, waren de antwoorden verschillend naargelang het
instapniveau. De bevraging zelf verliep ook heel anders bij cursisten met een laag dan
wel hoog instapniveau. Wanneer portretten werden voorgelegd van de huidige
promotiecampagne en hun mening werd gevraagd, reageerden hoog en laag
instapniveau anders.
De ‘laag’ instapniveau cursisten uit rekenen en taal hebben de bevraging emotioneel
beleefd. Zij ervaren hun vaardigheidstekort als een ‘probleem’. Het zijn gekwetste
mensen met een laag zelfbeeld. Ze hebben schrik om bekenden tegen te komen, om
uitgelachen te worden, om opnieuw te falen. Deze cursisten blijven meestal met
schaamte en angst zitten, ook na vele jaren, ook na het volgen van de lessen, ook na
een doorstroom naar een hoger niveau.
De ‘hoog’ instapniveau cursisten hebben veel minder schroom en angst. Hun zelfbeeld
is duidelijk hoger. Ze ervaren hun vaardigheidstekort als een functioneel tekort en de
bevragingen verliepen in een meer ontspannen sfeer.
rapportage bevraging
17

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
2. Over de drempel gestapt
Vragen en feiten
Om na te gaan wat potentiële cursisten over de drempel haalt, vroegen we hen onder
andere naar hun interne processen, voor ze zich effectief inschreven. Het kwam in de
beschrijving van de lage en hoge instapniveaus al ter sprake. Het gespreksonderwerp
en de vragen waren:
• Wat houdt mensen tegen om in te schrijven of wat doet mensen toch die stap
zetten. Hier willen we een goed zicht op krijgen. (De interviewer vraagt door op
het zelfbeeld van de cursist)
• Heb je je meteen ingeschreven of heb je er eerst een tijdje over nagedacht
• Heb je geaarzeld Mag ik je vragen wat je deed twijfelen Zou je ons kunnen
helpen door te zeggen waarom sommige mensen blijven twijfelen en zich niet
echt inschrijven volgens u
• Wat was dan de belangrijkste reden voor u om u in te schrijven Wat zou dat
voor u betekenen in uw leven toen
• Wat was het laatste zetje waardoor je je inschreef: iets dat je tegen jezelf zei Of
iemand die je aanmoedigde Weet je wat anderen over de streep zou kunnen
halen
• Wat was eigenlijk uw drive om u in te schrijven, wat zou er in uw leven gaan
verbeteren
Bijna alle cursisten waren betrokken bij dit onderwerp. Ze waren blij dat ze er over
konden praten tijdens het interview en meestal ging dat spontaan. Het onderwerp blijft
echter gevoelig liggen: het ontbreken van essentiële vaardigheden om zich te
handhaven in de samenleving weegt.
De meeste laag-niveau cursisten dachten dat ze alleen stonden met hun probleem.
Veel van deze cursisten verwoorden gevoelens van angst, schrik, beschaamdheid. De
angst en beschaamdheid richt zich in de eerste plaats naar de buitenwereld “ze zullen
rapportage bevraging
18

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
met me lachen”. Alle leugens zijn daarom goed om hun onkunde te verdoezelen.
Sommigen durven daarom soms zelfs geen folders meenemen.
Evenzeer is er beschaamdheid en schuldgevoel tegenover zichzelf. Hun laag zelfbeeld
is en blijft erg hardnekkig. De angst en schaamte belemmeren hen om er over te
praten. Het houdt hen tegen om een stap te zetten.
Die eerste stap zetten, kost velen nog steeds veel moeite en emotie. De verhalen hoe
moeilijk het is om de stap te zetten, kwamen onmiddellijk boven. “Wanneer cursisten
voor de eerste keer aan onze deur aanbelden (omdat ze een af een afspraak voor een
intake hebben) ervoeren ze dit opnieuw als een serieuze drempel. Ze keren soms op
hun schreden terug als ze aan de deur staan.“
Bevindingen
Een aantal interne processen loopt gelijk voor alle cursisten, maar het is opmerkelijk
dat de drempel lager ligt voor cursisten met een hoog instapniveau dan voor hen met
een laag instapniveau.
Bij de meeste cursisten van een hoog instapniveau verloopt de stap om zich in te
schrijven sneller, met minder twijfel en angst.
Een cursist met laag instapniveau heeft er meestal meer moeite mee. Hij wacht veel
langer, soms doet hij er jaren over om zich in te schrijven. De beleving van de drempel,
de schaamte of angst is erg groot bij deze groep. Onvoldoende vaardig zijn in rekenen
en taal is een nog steeds een taboe dat weegt.
Cursisten geven zelf de argumenten aan die hen de drempel helpen overschrijden: ze
wensen een persoonlijke benadering zonder omwegen en een positief maar duidelijk
beeld van de opbrengst van de cursus. In het rapport wordt hierop verder doorgegaan
onder het deel waarin de communicatie-inhoud wordt beschreven.
• Persoonlijk en zonder omwegen aangesproken worden over hun lees- en
schrijfprobleem door iemand uit hun omgeving, ervoeren ze als positief.
• De grootste opbrengst voor cursisten is het verhoogd zelfvertrouwen. Dat geldt
zowel voor hoog als voor laag instapniveau.
rapportage bevraging
19

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
• Cursisten uit het lager instapniveau zeggen zich vooral aangesproken te voelen
door concrete resultaten en vooruitgang te zien bij anderen. Hun belangrijkste
motieven om deel te nemen zijn: zelfstandiger worden, minder afhankelijk.
• Cursisten uit een hoger instapniveau geven als belangrijkste motief ‘iets bijleren’
aan. Voor velen is het zelfs gelijk wat. Zij vinden het aspect van ‘gratis
cursussen’ belangrijk.
• 45plussers kunnen zeggen dat ze ’t vroeger niet geleerd hebben, dat
vergemakkelijkt de eerste stap. Degenen die jonger zijn kunnen dat niet zeggen.
3. Intermediaire partners van de huidige cursisten
De eerste stap via de intermediaire partners van de cursist.
Een belangrijk onderdeel van de bevraging was te weten wie of wat hen de stap naar
Basiseducatie deed zetten. We vroegen het hen en peilden onder andere naar hun
intermediaire partners. Deze partners zijn in de eerste plaats partners van de potentiële
cursist, zij die in hun netwerk vertoeven. Voor Basiseducatie zijn zij de personen bij
uitstek om de potentiële cursist te kunnen bereiken.
• Je volgt cursus X. Ben je opzoek gegaan naar een organisatie die zo’n cursus
gaf. Of hoorde je of las je over deze cursus en dacht je: dat is wat ik zoek
• Hoe heb je cursus X leren kennen Hoe heb je Basiseducatie leren kennen (Weet
je nog wat er over cursus X gezegd/ geschreven stond)
• Iemand vertelde mij over deze cursus of over basiseducatie
- buurtwerk:....
- stadsdienst:.....
- werkgever: ….
- mutualiteiten:....
- iemand van de VDAB: ….
- OCMW:....
- dokter:....
- Familie, kennissen:.....
rapportage bevraging
20

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
- Andere nl. : ......
Deze persoon kende Basiseducatie / cursus X van … / Ik weet niet hoe deze
persoon Basiseducatie/cursus X kent.
Deze persoon heeft mij voldoende informatie gegeven over basiseducatie/cursus
X. Hij/zij vertelde mij het volgende: ....... Heeft niet veel verteld maar een
folder/artikel/ … (schrappen wat niet past of invullen) laten lezen of
meegegeven. Hij/zij vertelde mij het volgende: .......
Cijfers en bevindingen.
90% van de cursisten zette de stap naar een cursus in Basiseducatie nadat ze
aangesproken werden door een intermediaire partner. Opvallend weinig cursisten gaan
zelf actief op zoek gaan naar een middel of naar informatie om zich te bekwamen.
Deze 10% gaat zowel over cursisten met een laag als met een hoog instapniveau.
Op de vraag of ze de stap zetten via mediapromotie dan wel via een tussenpersoon,
antwoordt 60% (en soms meer dan 90%) dat ze zich inschreven omdat een
intermediaire partner hen doorverwees. 10% tot 60% maakt bovendien nog eens
gebruik van visuele promotie.
De bevragers stipten aan dat de intermediaire kring van een aantal cursisten bijzonder
klein is. Behalve de familie, de buurvrouw en de winkel hadden sommigen nauwelijks
menselijk contact. Het Centrum voor Basiseducatie was voor deze cursisten de enige
uitbreiding van hun beperkt netwerk.
In de bevraging is geen verschil merkbaar tussen cursisten die op een laag niveau of
een hoog niveau instappen. Beiden groepen worden evenzeer gestimuleerd door
intermediaire partners. Er is ook geen verschil tussen de soorten intermediaire partners
naargelang het instapniveau.
Vandaar wordt het totaaloverzicht gepresenteerd.
72% van de cursisten benoemden de intermediaire partners die hen over de drempel
hielpen naar een cursus in Basiseducatie.
rapportage bevraging
21

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
intermediaire
partners
turnhout geel willebroek kapellen mechelen antwerpen
totaal per
intermedi
air %
familie en directe
kennissen 8 16 5 5 2 5 41 49
VDAB 3 5 2 1 11 13
werkgever 1 1 1 4 1 8 10
ACW: leerwijzer,
vocans 2 2 4 5
OCMW 2 2 1 1 6 7
stadsdienst 1 1 1
politie 1 1 1
Openbaar
Psychiatrisch
Ziekenhuis 1 1 1
buurtwerk 1 1 2 2
tweede kans
onderwijs 2 1 3 4
mutualiteiten 1 1 1 3 4
dokter 1 1 1
andere cursist van
CBE 1 1 2 2
mensen van CBE
die op de markt
stonden 1 1 1
een andere cursus
op CBE 3 1 4 5
totaal aantal
antwoorden: 16 29 10 9 10 9 83 100
rapportage bevraging
22

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Bijna de helft van de cursisten zet de stap naar basiseducatie door het duwtje in de rug
van de eigen vertrouwde kring van familieleden en kennissen.
De intermediaire partners die met ‘werk’ te maken hebben, waren voor bijna een derde
van de cursisten een opstap naar basiseducatie.
Het is opmerkelijk dat diensten en organisaties die geregeld in contact komen met
potentiële cursisten zoals sociale diensten van de overheid, buurtwerk, tweede
kansonderwijs … toch maar 16% van de cursisten toeleiden naar Basiseducatie.
De medische sector (mutualiteit en dokter) wordt ook vermeld als intermediaire
partner.
Tot slot is de intermediaire partner ook in Basiseducatie zelf aanwezig: andere
cursisten, begeleiders, goede ervaringen in een andere cursus van het centrum. De
cijfers ‘andere cursisten’ zullen in de praktijk hoger liggen: hier werden ze enkel
genoteerd wanneer ze afzonderlijk werden vermeld in de bevraging. In toelichtingen
echter merk je dat cursisten via een andere intermediaire partner werden doorverwezen
maar dat die partner zelf cursist was of is.
4. Potentiële intermediaire partners.
Vragen naar wie hen het laatste zetje gaf om zich in te schrijven, geeft al een goed
beeld welke intermediaire partners een belangrijke rol spelen. We wilden graag een
uitgebreid en zo volledig mogelijk beeld krijgen van deze intermediaire groep. Daarom
vroegen we de cursisten waar en bij wie ze zich thuis voelen.
Onder de titel ‘Je thuis voelen’ stelden we hierover een aantal vragen. In dit rapport
rangschikken we thematisch. Nadien formuleren we de bevindingen voor de potentiële
intermediaire partners.
rapportage bevraging
23

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Personen die volgens cursisten het meest geschikt zijn als verwijzer.
Wat zijn volgens jou goede doorverwijzers naar Basiseducatie Wie zouden voor jou
goede doorverwijzers kunnen zijn
- Bij wie voel jij je het meeste op je gemak Bij wie kan jij jezelf zijn
- Met wie kan je het beste praten
- Waar ben je het liefste Waar ben jij op je gemak
- Hoe denk je dat dit komt
- Noem eens 3 redenen
totaal %
Gezin en familie 26 20
Partner 7
De kinderen 3
Thuis, het gezin 4
Familie of een familielid 12
Werkgerelateerde diensten 21 16
Werkgever, op het werk, ploegbaas, 6
personeelschef, mensen van beschutte
werkplaats
Vocans 1
VDAB, ArbeidsTrajectBegeleiding, werkwinkel, 9
werkwijzers van VDAB, Vitamine W
RVA 1
vakbond 4
Basiseducatie en hun cursisten 16 12
Andere (of ex-) cursisten 7
In de cursus, in Basiseducatie, bij de 9
begeleider(s)
Vriend of vriendin 15 15 11
rapportage bevraging
24

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Medische sector: 12 9
huisarts, dokter 11
apotheker 1
Onderwijs 11 8
een psycholoog of psychiater (mogelijk via 3
school)
de juf/school van de kinderen 5
Leerwijzer, Tweede Kans Onderw, andere 3
lesgevers
Sociale diensten
OCMW 11 18 14
sociale dienst mutualiteiten, Begeleid
wonen, vluchthuis, sociale verenigingen,
JAC, buurthuis, ombudsdienst sociale
huisvesting
8
handelaars 5 4
Café, kapper, wereldwinkels, winkels,
Krantenwinkel
Informatieve diensten 5 4
organisaties die informatie geven,
baliepersoneel in de post, in de bank, in de
bib, in ‘t gemeentehuis
verenigingen 3 2
Hobby club, KWB, jeugdbewegingen
buren 1 1 1
Totaal aantal verwijzers 133 100
rapportage bevraging
25

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Ook bij deze vraag is het duidelijk dat het gezin, de familie en de directe kennissen de
belangrijkste intermediaire partners zouden kunnen zijn, het gaat alles samen over 31%
aan wie men vertrouwen geeft.
Zoals bij de effectieve verwijzers voor de bevraagde cursisten, komen de
werkgerelateerde diensten op de tweede plaats met 16%. Mensen in een zelfde situatie
zoals andere cursisten zijn goed voor 12%.
De cursisten geven verschillende redenen op om deze intermediaire partners in
vertrouwen te nemen. Net zoals bij de partners die hen effectief doorverwezen, nemen
ze deze mensen vooral in vertrouwen omdat ze zich thuis voelen, appreciatie en
motivering krijgen, respect en begrip opbrengen en omdat ze over ervaringen van
anderen (of zichzelf) kunnen vertellen.
- Omdat ik ze goed ken en vertrouw, geborgen voel, veilig
- Omdat ik me op mijn gemak voel bij hen
- Omdat ik hier volledig mezelf kan zijn, doen en laten wat ik wil
- Omdat ze me kennen, kennen mijn karakter, kennen mijn achtergrond:
- Omdat we weten wat we aan elkaar hebben, goed overeenkomen
score 22
- omdat ze me kunnen verder helpen
- omdat ik er mee over mijn probleem kan praten en ze dat begrijpen
- Omdat ik me begrepen voel
- omdat het in ’t voordeel van mijn kind op school is
- omdat ze tijd hebben voor mij
- omdat ze me kunnen troosten score 12
- omdat ze dezelfde problemen hebben (lezen&schrijven, eenzaamheid)
- omdat het van hetzelfde niveau is
- Omdat we op dezelfde golflengte zitten
- omdat ze gewoon doen
- omdat er al eens gelachen wordt
- Omdat ik me niet moet schamen score 9
rapportage bevraging
26

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Personen waarmee de cursist over de cursus praat of aan wie hij raad vraagt bij
beslissingen.
Zijn dit ook de mensen die jou het meeste kunnen helpen als je een beslissing moet
nemen
- Heb je deze mensen verteld dat je bij ons les ging volgen
- Wie weet er nog meer dat je bij ons les volgt
- Met wie praat je over basiseducatie Met wie niet Hoe komt dat, denk je
- Vraag je bvb. aan je dokter iets dat niet echt met uw gezondheid heeft te
maken
totaal %
Vriend of vriendin 16 13
Iedereen of veel mensen 14 11
(iemand van de) familie 14 11
Partner en/of kinderen 13 10
Niet met de dokter 13 10
dokter 11 9
(iemand op het) werk 8 6
niemand 7 6
OCMW 6 5
Andere cursisten 4 3
Hun doorverwijzer 4 3
buur 4 3
vereniging 2 2
Niet mijn schoonouders 2 2
Niet in de vereniging 2 2
Niet met de buren 2 2
Niet de baas 1 1
Niet met vrienden 1 1
Niet de school v de
1 1
kinderen
De school van de kinderen 0 0
125 100
rapportage bevraging
27

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
77% van de bevraagde cursisten praat over zijn bijscholing of bespreekt moeilijke
beslissingen met anderen. 23% praat er met niemand over, een vierde van de cursisten
heeft dus geen gesprekspartner voor deze onderwerpen.
Vrienden, familieleden, partners en kinderen, directe kennissen scoren ook hier weer
het hoogst als intermediaire partner. Wanneer we een opdeling maken naar
intermediairen met wie de cursist wél of juist niet praat over de bijscholing of moeilijke
kwesties, maakt de directe kring van de cursist bijna de helft uit van degenen met wie
ze praten.
Aantal positieve indicaties Aantal negatieve indicaties
totaal % totaal %
Iedereen of veel mensen 14 15
(iemand op het) werk 8 8
Partner en/of kinderen 13 14 0
(iemand van de) familie 14 15
Vriend of vriendin 16 17
dokter 11 11
Andere cursisten 4 4 0
Hun doorverwijzer 4 4 0
OCMW 6 6 0
De school van de kinderen 0 0 kinderen
vereniging 2 2
buur 4 4
96 100 29 100
rapportage bevraging
28

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Op het werk zullen meer cursisten wel of net niet over de cursus praten of raad vragen,
terwijl de dokter vaak genoemd wordt als gesprekspartner maar in meer antwoorden
negatief scoort om de bijscholing te bespreken of om raad te vragen over niet
medische thema’s.
We vroegen ons af wat er voor zorgt dat een cursist er met intermediairen over praat en
wat hen tegenhoudt.
De cursist praat er (met hen) over wanneer ze op een positieve geïnteresseerde manier
benaderd worden. Als de intermediaire partner hen vragen stelt, interesse betoont en
luistert. “Als ik daar complimenten over krijg geeft dat weer moed om verder te gaan”.
Het persoonlijke en vertrouwelijke van het gesprek is ook belangrijk “ik praat er over
als zij ook over zichzelf praten”. De cursist is gevoelig voor een gelijkwaardige
benadering die ze aanvoelen “als ze respect hebben voor wie ik ben” en “het niet hoog
in hun bol hebben”. Tot slot legt de cursist nadruk op zijn eigen beslissingsrecht “ik
vraag raad, maar ik beslis wel zelf” en “ik praat er over omdat ik fier ben op mezelf”.
Er worden heel wat redenen aangehaald waarom er niet over gesproken wordt, vooral
door die groep die er met niemand over praat. De hoofdreden is dat ze “bang zijn om
uitgelachen te worden” en “omdat ik beschaamd ben over mijn lees- en
schrijfproblemen”. Er wordt ook een niveauverschil ervaren door de cursist wat hem een
gevoel van onbegrip geeft “ze zijn slimmer, hebben gestudeerd en kunnen me dus niet
begrijpen”. Andere redenen liggen in dezelfde lijn: “omdat dat mensen afschrikt als ze
dat weten”, “omdat ik me dan minder waard voel dan zij”, “omdat ik bang ben dat er
over mij geroddeld wordt”, “omdat hen dat niet interesseert”.
De cursist als doorverwijzer
• Spreek jij zelf andere mensen aan om bij ons les te volgen
- Zo ja, wat vertel je hen dan als eerste Hoe overtuig je hen om de stap te zetten
- Zo niet, wat houdt je tegen
- Maak je wel eens reclame voor basiseducatie Hoe dan Bij wie
- Nee Hoe zou je dat kunnen doen
rapportage bevraging
29

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
• Zou je zelf een doorverwijzer kunnen zijn.
- Zou je willen reclame maken voor Basiseducatie of mensen doorverwijzen
- Wat heb je nodig om dat te doen
Een kleine 30% wil niet mee werken aan de promotie van basiseducatie. Bijna altijd
heeft dit te maken met hun zelfbeeld en het beeld van anderen op hen: ze hebben
schrik van de reacties bvb. “ik denk dat ze negatief zouden reageren”, “…dat ik
uitgelachen word”, “dat er geroddeld wordt” of “anders lachen ze mijn kind uit op zijn
school”. Of nog: “Het is gevoelig is, iedereen reageert anders, het moet fatsoenlijk
uitgelegd worden”. Velen zeggen angstig en beschaamd te zijn. Ze voelen zich ‘anders’.
“In mijn leefwereld ben ik een buitenbeentje”, “neen, mijn vrienden zijn geleerd”, “het
zijn hooggeschoolde mensen”.
Tot slot zijn er cursisten die geen promotie wensen te maken gewoon omdat ze weinig
of geen sociale contacten hebben “ik ken niet echt mensen”, “ik kom nergens”.
Ruim 70% van de cursisten wil graag promotie maken voor basiseducatie.
Van deze groep zegt een derde overal promotie te willen maken. De anderen
differentiëren de groepen bij wie ze dat wensen te doen. Bijna een vierde wenst
promotie te voeren bij collega’s en op het werk, een vijfde bij vrienden en kennissen.
Ongeveer 10% zou basiseducatie bij familie en evenveel bij de buren willen promoten.
De voorkeur gaat uit naar een gesprek als promotiemiddel. Daarvoor, zeggen ze,
hebben ze drie zaken nodig: informatie, hun verhalen en hun ervaring.
De vraag naar de aanleiding tot een promotiegesprek, levert de volgende gegevens op.
Ruim een derde promoot basiseducatie en vertelt over de eigen ervaring wanneer ze
merken dat “anderen het ook een beetje moeilijk hebben”. Wanneer het gesprek
toevallig in die richting gaat, wanneer de cursist ervaart dat de ander interesse in hem
betoont, wanneer de cursist de ander al wat kent en zich er goed bij voelt zijn ook
valabele aanleidingen, goed voor 10% elk. Maar ook zonder enige aanleiding uitkomen
voor zijn opleiding, gebeurt in 10% van de situaties. School of bijscholing, eigen ziekte,
problemen van de gesprekspartner, het Wablieftkrantje kunnen ook wel eens aanleiding
geven tot een gesprek over de eigen bijscholing.
rapportage bevraging
30

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Enkele cursisten stellen voor om een voordracht of infodag te geven waar zij eventueel
vanuit hun ervaring kunnen en praten over basiseducatie en het reilen en zeilen van de
lessen kunnen toelichten.
Gedrukt promotiemateriaal mag bij een gesprek of een voordracht absoluut niet
ontbreken. Ze verkiezen bijna allen een folder. Slechts één cursist denkt dat een folder
niet werkt. Sporadisch vermelden cursisten een affiche als promotiemiddel, ze wensen
die thuis op te hangen of net niet thuis maar op andere plaatsen. Een cursist stelt voor
om kaartjes van het centrum met het telefoonnummer te gebruiken als
promotiemiddel, een andere om bedrukte balpennen te gebruiken. De inhoud en vorm
van de boodschap worden verder in dit rapport besproken.
Bevindingen
De intermediaire partners zijn erg gevarieerd. Een aantal tendenzen zijn erg duidelijk:
de directe kring van cursisten en personen uit de ‘werk’sfeer scoren het hoogst.
Hulpverleners met een werkgericht of inkomensgericht doel scoren ook erg goed.
Daarnaast valt het op dat bijna één vierde van de cursisten nauwelijks een netwerk of
vertrouwenspersoon heeft. Het gesprek is het belangrijkste promotiemiddel voor
cursisten.
Het eigen gezin, de familie en directe kennissen of vrienden zijn de belangrijkste
intermediaire partners die een potentiële cursist naar basiseducatie verwijzen. 31%
noemt hen de beste verwijzers.
Deze directe kring van de cursist zijn in 50% ook degenen met wie ze over hun cursus
praten, bij wie ze zich thuis voelen en aan wie ze moelijke beslissingen voorleggen.
Niemand zegt dat deze groep niet aanspreekbaar is of zou zijn, terwijl er voor andere
intermediairen ook wel tegenindicaties genoemd worden. Een aantal bevragers hebben
de indruk dat de kinderen van cursisten potentiëel goede verwijzers zijn.
Als cursisten zelf zouden verwijzen, zegt één derde dat ze dat vooral in de eigen kring
van kennissen, buren, vrienden en familie wil doen. Vergelijken we deze cijfers met de
eigenlijke verwijzer van de bevraagde cursist, dan scoort de vertrouwde kring van
familieleden en kennissen bijna de helft.
rapportage bevraging
31

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Op de tweede plaats komen werkgerelateerde diensten als beste doorverwijzers, ze zijn
goed voor 16%. 8% van de cursisten praat over de eigen bijscholing op het werk of
vraagt hen om raad. Als cursisten zelf zouden verwijzen zou bijna één vierde dat via
zijn werk willen doen. Nochtans is bijna één derde van de bevraagde cursisten zelf in
basiseducatie terecht gekomen via werkgerelateerde intermediaire partners.
In het Centrum voor Basiseducatie en bij andere cursisten voelt men zich ook thuis. Ze
worden met 12% aangestipt als beste doorverwijzers voor potentiële cursisten. De
bevraagde cursisten vermeldden dat zijzelf in 8% van de gevallen, in de betrokken
cursus terecht kwamen na verwijzing door een begeleider, andere cursus of een cursist.
In werkelijkheid zal het cijfer hoger liggen, her en der wordt er in gesprekken naar
verwezen, maar de cijfers voor ‘andere cursisten’ werden niet systematisch genoteerd.
77% van de bevraagde cursisten praat over zijn bijscholing of bespreekt moeilijke
beslissingen met anderen. 70% van de cursisten wil zelfs actief ingezet worden om
mensen door te verwijzen. De bevragers bevestigden dit: ze merkten op dat cursisten
met een hoog instapniveau weinig of geen bezwaar maakten om promotie te voeren.
Cursisten met een laag instapniveau hebben het er moeilijker mee, willen dit eventueel
wel, maar liefst niet alleen, wel in groep.
Als slechts 8% via basiseducatie of andere cursisten verwezen wordt naar de taal- of
rekenlessen en 70% actief wil werven, ligt hier een verder te exploreren
promotiekanaal.
Sociale diensten hebben 16% van de bevraagde cursisten toegeleid naar basiseducatie.
En in 14% zou de cursist deze diensten inderdaad ook aanraden als verwijzer. Vooral
het OCMW wordt in beide situaties genoemd. Als een cursist praat over zijn opleiding
of raad vraagt doet hij dat slechts in 6% van de situaties met een sociale dienst, er
wordt zelfs geen andere dienst dan het OCMW vernoemd.
De medische sector, en dan vooral de huisarts, is in 9% van de situaties de beste
verwijzer volgens de bevraagden. Zelf zijn ze in 5% van de gevallen terechtgekomen in
de lessen via de medische sector, maar bijna uitsluitend via de mutualiteit. Zij die met
vertrouwenspersonen over de lessen of over moeilijke beslissingen praten, vermelden
de huisarts 11 keer op honderd. Evenveel cursisten geven echter aan dat ze liefst niet
rapportage bevraging
32

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
met hun huisarts vertrouwelijk praten. Wanneer hen gevraagd wordt wie ze zeker niet
zouden aanspreken, wordt de huisarts in 45% van de gevallen genoemd. Dit cijfer is
misschien wat vertekend omdat de ‘huisarts’ expliciet in de vragen werd vermeld.
Onderwijsinstellingen scoren even hoog als de medische sector (8%) wanneer we de
beste verwijzers vragen. Zelf werden cursisten maar in 4% van de gevallen
doorverwezen via onderwijs met name via tweede kans onderwijs. Als ze zelf verwijzen
is onderwijs en bijscholing een goed forum, zeggen cursisten.
Niet alle cursisten hebben zulke vertrouwenspartners. Eén vierde van de cursisten (23%)
praat met niemand over zijn bijscholing of over moeilijke beslissingen. De hoofdreden
is dat hun zelfbeeld erg laag is.
Dat vinden we ook terug in het aantal cursisten dat anderen wil aanspreken om de
lessen te volgen.
Een kleine 30% wil niet meewerken aan de promotie van basiseducatie. Ook hier geven
cursisten argumenten aan die te maken hebben met hun zelfbeeld en het beeld van
anderen op hen. Een aantal zeggen weinig of geen sociale contacten te hebben. 70% wil
dat net wel graag doen en vinden zichzelf daar geschikt voor vanuit hun achtergrond
en ervaring. De bevragers geven aan dat heel wat cursisten geen taboe meer hebben,
dat ze fier zijn omdat ze les volgen en de lessen als een verrijking zien naast hun
andere hobby’s. Een bevinding van de bevragers zelf is dat cursisten met een hoger
instapniveau sneller geneigd zijn zelf te willen optreden als verwijzer. “Zij zullen er
sneller over praten, omdat hun schaamte en frustraties lager liggen dat bij cursisten
met een laag instapniveau”.
De voorkeur gaat uit naar een gesprek als promotiemiddel. Maar een gedrukt
document zoals een folder is in een groot deel van de situaties een welkom bijkomend
hulpmiddel. Ook hier weer hebben de bevragers de indruk dat een gesprek het enige
promotiemiddel wordt naarmate het instapniveau van de cursist lager is: “niveau 1
cursisten zullen niet afgaan op folders of affiches, enkel op een gesprek”.
Vertrouwensrelaties zijn gebaseerd op een aantal expliciete waarden en gedragingen
van de intermediaire partner. Wanneer vertrouwen aanwezig is krijgt de intermediaire
rapportage bevraging
33

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
partner validiteit als doorverwijzer en kan de cursist openlijk over moeilijke situaties of
over zijn bijscholing praten.
Of ze nu zelf doorverwezen werden, de ‘betere verwijzers’ benoemen of zichzelf als
verwijzer omschrijven, het komt altijd neer op dezelfde waarden en gedragingen.
Vertrouwensvolle partners geven hen het gevoel zichzelf te mogen zijn, geven hen
appreciatie voor wat ze kunnen of doen, tonen interesse, brengen respect en begrip op
en brengen met een zekere kwetsbaarheid een zelfde ervaring in beeld.
Dat uit zich in een houding van de vertrouwenspersoon én in de gespreksinhoud.
Daarop wordt verder doorgegaan in dit rapport wanneer we het hebben over de
communicatieboodschap.
rapportage bevraging
34

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De
promotieboodschap
voor de lessen
rekenen en taal.
1. Promotie plaats
2. Promotie vorm en middel
3. Promotie inhoud
rapportage bevraging
35

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
In het eerste deel, onderzochten we de beleving van de cursist. Wat hem tegenhoudt of
stimuleert om de stap te zetten naar een cursus taal of rekenen. Het werd duidelijk dat
niet enkel de cursist maar ook een aantal prominent aanwezige intermediaire partners
belangrijke medeontvangers van communicatie zijn. Het zijn zij die in de meeste
gevallen het laatste duwtje geven om zich in te schrijven.
In het tweede deel onderzoeken we de promotieboodschap zelf. We weten al dat
herkenning en respect in de boodschap van belang zijn, we weten ook dat een gesprek
het meest effectieve promotiemiddel is en dat drukwerk ondersteunend werkt. Daarom
gaan we in dit deel na:
- wat de meest geschikte omstandigheid of plaats is waar de communicatie plaats
vindt
- welke vorm en middelen aanspreken
- welke inhoud het meest effect heeft
1. Promotie plaats
Uit het vorig deel kunnen we concluderen dat intermediaire partners het
promotiekanaal bij uitstek zijn. De plaatsen waar potentiële cursisten en hun
intermediaire partners elkaar ontmoeten, zijn erg geschikt voor promotie. Toch wilden
we graag een volledig beeld krijgen van alle mogelijke promotiekanalen. We wilden de
ontmoetingsplaatsen van cursisten leren kennen, plaatsen waar ze zich thuis voelen en
dus de juiste sfeer aanwezig is om lessen rekenen en taal ter sprake te brengen. Of net
niet. Want we wilden zicht krijgen op alle plaatsen die ZIJ geschikt vinden om reclame
te maken.
In een deel van het interview vroegen we naar deze promotieplaatsen.
rapportage bevraging
36

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
• Zijn er plaatsen waar je graag komt
- Waar
- Wie komt daar zoal
- Hoe heb je die plek leren kennen
- Komen daar mensen die misschien ook een cursus bij ons willen volgen
- Zou je dit goed vinden
- Naar welke plaatsen ga je alleen naar toe
• Heb je een hobby
- Komen mensen met deze hobby soms ergens samen
- Ga je daar naartoe Waarom wel Waarom niet
- Is dat leuk
- Zoek je soms informatie op over je hobby
- Probeer volledig te zijn: waar en wat
- Krijg je daarbij hulp of doe je dat alleen
- Zitten er in die hobbyclub soms mensen die basiseducatie niet kennen
• Wat doen je kinderen, je partner, vriend of vriendin zoal in hun vrije tijd
- Ga je soms mee Doe je soms mee Help je soms mee
- Lees je soms iets over hun bezigheden Wat, wanneer en waarom
- Zoeken jij of je partner of je kinderen er soms iets over op
- Denk je reclame over basiseducatie via de vrije tijd van familie of vrienden
kan helpen
• Zijn er plaatsen waar je sowieso af en toe MOET komen
- Wat ga je daar doen
- Neem je soms informatie mee
- Wat neem je zoal mee
- Waarom neem je het mee
• Zegt er soms iemand: ‘hé dat moet je eens lezen’ of ‘hé daar moet je eens naar
toe gaan’
Wie en waarover
• Je krijgt 500 folders van basiseducatie. Waar zou je die in je gemeente leggen
• Waar neem jij folders mee
rapportage bevraging
37

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Waar cursisten graag komen
Op de vraag waar cursisten graag komen, komt een uitgebreid spectrum aan plaatsen
in beeld: winkels, plaatsen waar onderwezen wordt, dorpshoreca, hobby- en
sportclubs…
Plaatsen waar de hobby en vrije tijd in groepsverband plaats vindt, scoort met 30% zeer
hoog. Ook winkels zijn gegeerde plaatsen met 19%. In Geel wordt de kringloopwinkel
meermaals genoemd. Opvallend veel cursisten zijn met sport bezig namelijk 17%. Cafés
en horecazaken scoren ook hoog met 11%. En tot slot vallen plaatsen met een
feestelijke sfeer op: feestmarkten, danscafés … zijn goed voor 8%.
Cursisten vertoeven graag op plaatsen waar ze anoniem kunnen zijn. 54% van de
genoemde plaatsen biedt die anonimiteit. Vooral winkels en winkelstraten scoren goed.
De topper in deze lijst zijn markten, rommelmarkten en feestmarkten.
In de andere helft (46%) van de genoemde plaatsen zoekt de cursist bekenden op.
Sportclubs, hobbyclubs, cafés en dorpshoreca en andere ontmoetings- en vooral
verenigingsplaatsen worden in 2/3 van de antwoorden opgesomd.
Daarop volgen plaatsen die een leeromgeving bieden zoals school,
tweedekansonderwijs, bloemschiklessen, lessen in een cultureel centrum.
Een enkeling antwoordt “bij vrienden thuis”, “kinderen” of “familie”, deze antwoorden
komen enkel in Geel en Turnhout voor. In Turnhout spreken enkelen het eigen
isolement uit: “ik voel me alleen in mijn eigen huis goed” komt daar in de antwoorden
voor, net zoals “ik kom nergens graag”.
Er is een opvallende afwezigheid van sociale en culturele diensten, enkel het cultureel
centrum wordt in Geel, Antwerpen en Turnhout vermeld en het buurtwerk wordt één
maal vernoemd.
Wanneer gevraagd wordt waarom cursisten precies daar graag zijn, benadrukt 39% de
verscheidenheid aan publiek. 16% zegt daar graag te komen omdat de eigen familie en
rapportage bevraging
38

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
vriendenkring aanwezig is. Slechts 11% geeft aan dat ze daar graag komen omdat ze er
mensen met een zelfde nood als zijzelf ontmoeten.
Cursisten leerden deze plaatsen kennen door mondelinge promotie (75%) en door
schriftelijke reclame (25%). De mondelinge promotie is voor 59% door familie, vrienden
en kennissen gebeurd.
Cursisten denken dat deze plaatsen ook door andere –potentiële- cursisten
gefrequenteerd worden.
ja 72
misschien 16
neen 13
100
Ze zeggen allemaal dat ze het positief zouden vinden dat deze potentiële cursisten
lessen taal of rekenen zouden komen volgen. Slechts één cursist nuanceert dit door te
zeggen dat “die persoon dan wel best in een andere lesgroep zit”.
Dus: volgens dit bevragingsonderdeel zouden drie plaatsen in aanmerking komen voor
promotie: plaatsen voor hobby, vrije tijd en sport; winkels en markten; cafés en
horecazaken. Eventueel kan ook gedacht worden aan plaatsen met een leeromgeving.
Waar cursisten in hun eentje naar toe gaan.
hobby 26
winkels en markt 18
enkel in Antwerpen, NT1 laag
nergens 15 niveau
dokter 9
overal 9
bib 3
gemeentehuis 3
rommelmarkt 3
rapportage bevraging
39

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
scholen 3
terrasje 3
wandelen met
hond 3
werk 3
ziekenkas 3
100
Net zoals de lijst van plaatsen waar cursisten graag komen, scoren plaatsen voor hobby
en vrijetijdsbeoefening het hoogst in plaatsen waar ze alleen naar toe gaan. Winkels als
tweede plaats heeft een zelfde gelijkenis. Vervolgens zeggen cursisten alleen op stap te
gaan naar plaatsen die maar zelden overeen komen met plaatsen waar ze graag komen.
Opvallend is de hoge score (15%) van het antwoord “ ik ga nergens alleen naar toe”, een
antwoord dat enkel gegeven wordt in Antwerpen, én door cursisten met een laag
instapniveau voor de taallessen.
Dus: ook hier zouden we kunnen concluderen dat promotie best gevoerd wordt op
plaatsen voor hobby, vrije tijd en sport en in winkels en op markten. Eventueel kan ook
de dokterswachtzaal aangewend worden.
Meer informatie over de hobby’s van cursisten.
Hobby’s en vrije tijdsbesteding scoren tot nu hoog in de reeks plaatsen waar cursisten
graag komen en alleen naar toe gaan. We vroegen dus verder door op de hobby’s die
ze hebben. (Samen) fietsen; wandelen (met de hond/zoon) scoort het hoogst. Net zoals
vissen, zwemmen en handwerk. Op een tweede plaats komt motorrijden, paardrijden,
sporten, fitness en voetbal.
Bijna alle respondenten zeggen een hobby te hebben, ook de enkelen met een zeer
beperkt netwerk.
48% van de hobby’s is sport. Cursisten houden er van om in groep of clubverband met
elkaar om te gaan, want sport en andere hobby’s zijn voor 61% in club of
verenigingsverband. 20% van de genoemde hobby's zijn solitair. In werkelijkheid ligt
rapportage bevraging
40

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
het percentage lager aangezien meerdere solitaire hobby's door eenzelfde respondent
werden genoemd. Sport en hobby’s in groepsverband bevestigt de resultaten van
plaatsen waar ze graag komen. Een nieuw resultaat in deze deelbevraging is dat 32%
van de genoemde hobby's in de natuur zijn.
Cursisten zullen actief op zoek gaan naar informatie die met hun hobby te maken
heeft. 84% bevestigt dit, 16% zegt geen informatie te zoeken over zijn hobby.
Internet scoort opvallend hoog als informatiemiddel. 31% gebruikt het internet, slechts
3% daarvan vraagt daarvoor hulp (van familie). Deze internetgebruikers zitten voor 2/3
in de rekenlessen, meestal met een hoog instapniveau. De overige 1/3 zit in de
taallessen, evenredig over de instapniveaus verdeeld.
Even hoog als internet, namelijk 31%, scoort de mondelinge hulpvraag aan anderen.
Ook hier worden vooral vrienden en familieleden aangesproken. De intermediaire groep
breidt uit wanneer het om informatieve hulpvragen gaat: collega’s op het werk en
opleidingscentra doen het even goed als de directe kring.
Tijdschriften zoals Libelle en Humo, handwerktijdschriften, de koopjeskrant en
lidmaatschapboekjes zullen in 14% van de situaties gebruikt worden om
hobbyinformatie op te zoeken. Boeken worden in 11% van de situaties als
informatiemiddel gebruikt voor de hobby.
Dus: Cursisten hebben voor twee derde een vrije tijdsbesteding in groep. Vooral
sportzalen en clubs lijken een geschikt communicatiekanaal te zijn. Mondelinge
informatie blijft het beste communicatiemiddel, maar internet wint terrein.
rapportage bevraging
41

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Vrije tijdsplaatsen van familie en vrienden.
Ook de plaatsen waar familieleden en vrienden hun vrije tijd doorbrengen zijn mogelijk
geschikte promotieplaatsen. 5% van de respondenten zegt dat ze geen familie en
vrienden hebben en nog eens 5% zegt dat hun familie en vrienden geen hobby’s
uitoefenen. De overige 90% geeft nauwkeurig de hobby’s van hun netwerk weer.
Opvallend is ook hier het groot aantal sport beoefenaars. Waar de cursisten zelf voor
48% aan sport doen, zullen hun vrienden en familieleden voor 67% sport beoefenen.
De voorliefde voor de natuur en de buitenlucht valt ook bij hun vrienden en
familieleden op. Waar 32% van de cursisten zelf de natuur in gaat, is 26% van de vrije
tijdsbesteding van vrienden gerelateerd aan de buitenlucht: fietsen, vissen, wandelen,
uitstapjes naar zee en St. Anna (voor Antwerpse cursisten).
Bijna de helft van de cursisten gaat mee naar de hobby’s van hun directe omgeving.
Slechts 15% gaat nooit mee met hun familie of vrienden naar dit soort zaken.
We vroegen de cursisten zelf of ze vonden dat reclame over basiseducatie via de vrije
tijd van familie of vrienden kan helpen.
80% zegt volmondig ja op deze vraag “vrienden kunnen je echt meetrekken en
overtuigen”, ook op deze vrije tijdsplaatsen “sport kan door iedereen beoefend worden,
daar moet je niet voor geleerd hebben”.
5% van de respondenten twijfelt en 15% zegt dat promotie via vrienden en familie niet
zou werken, “mensen die naar basiseducatie kunnen komen, zijn overal te vinden”.
De respondenten geven de suggesties om vooral met mondelinge promotie te werken
(63%). Daarnaast zijn er enkele voorstellen zoals op de vrije tijdsplaatsen affiches aan
de toiletdeuren te hangen of een leuke activiteit verzinnen.
Dus: de vrijetijdsbesteding van familie en vrienden kunnen geschikte promotiekanalen
zijn. Ook hier scoort sport zeer hoog.
rapportage bevraging
42

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Plaatsen waar een cursist sowieso af en toe MOET komen.
dokter 14
winkel 12
bank 11
ziekenfonds 9
apotheker 8
bakker 6
werk 5
vakbond 4
gemeentehuis 4
ziekenhuis 3
post 3
OCMW 3
vereniging 3
bibliotheek 2
stempellokaal 2
voetbal 1
school 1
lessen 1
turnen 1
tandarts 1
mijn kinderen 1
kapper 1
familie 1
dierenarts 1
VDAB 1
sollicitaties 1
100
De top vier van plaatsen waar een cursist ‘moet’ komen is de dokter, de winkel, de
bank en de ziekenfonds. Deze top vier verschilt van de plaatsen waar ze graag komen.
De wachtzaal van de dokter scoort het hoogst. De winkels in deze lijst zijn voor de
dagdagelijkse levensbehoeften, de bevragers hoorden vooral de bakker, de frituur en
de beenhouwer vermelden.
rapportage bevraging
43

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Samengevat hebben 36% van de verplichte plaatsen met gezondheid te maken: dokter,
ziekenfonds, apotheker…. Daarop volgen met 29%, de plaatsen die te maken hebben
met inkomen en geld.
De derde plaats gaat met 18% naar voeding.
Plaatsen met een wat formeler karakter, waar cursisten zich informeren, zoals het
gemeentehuis, bibliotheek, bank, post maken ongeveer 1/3 van de verplicht bezochte
plaatsen uit.
Op al deze plaatsen nemen 63% van de cursisten informatiefolders mee. 10% leest de
informatie enkel ter plaatse. De overige 27% zegt geen folders mee te nemen.
De gegeerde folders zijn voor 26% “alles wat me interesseert”, een verdere omschrijving
is er niet. Wat duidelijk wel wordt gespecificeerd zijn folders die plaatselijke activiteiten
en nieuws brengen. Zij worden het meest gelezen en meegenomen, namelijk 23%.
Folders over gezondheid komen op de tweede plaats met 16%. Daarna scoren
vakantiefolders en folders over opleidingen met elk 10%.
Nieuwsgierigheid en tijdverdrijf zijn de belangrijkste redenen voor de respondenten om
een folder mee te nemen.
86% van de cursisten krijgt een duwtje in de rug om een folder te lezen of om ergens
naar toe te gaan. 14% zegt dat ze nauwelijks gestimuleerd worden door anderen om
iets te lezen of te ondernemen.
Zulke stimulansen komen vooral van vrienden en kennissen en van familieleden met
resp. 42% en 33%. Ook de collega’s op het werk geven hen een duwtje in de rug, ze
scoren 11%. Tot slot zijn het lesgevers en cursisten van basiseducatie die hen, met 6%,
informeren en stimuleren.
De meeste stimuli gaan over educatie: een boek of een opleiding komt in 36% van de
situaties voor. Lesgevers en cursisten van basiseducatie, het bibpersoneel en familie
zullen dit aanraden, in minder mate vrienden. Activiteiten in de vrijetijdssfeer worden
in 33% ter sprake gebracht, vooral door collega’s en familie, vrienden en kennissen.
27% van de stimuli gaan over culturele activiteiten: een concert, films, Tvrapportage
bevraging
44

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
programma’s, toneelvoorstellingen en festivals. Vooral de vrienden en kennissen van
de cursisten zijn daar goed in.
Dus: Handelaars en medewerkers van formele diensten worden niet als intermediaire
partner vermeld, maar de cursist ziet hen geregeld. Wachtzalen van dokters, winkels,
de bank en het ziekenfonds worden vaak gefrequenteerd door cursisten. Hoewel ze
daar niet bepaald graag komen, het ‘moet’ wel en ze hebben daar dikwijls met een
wachttijd te maken. Plaatsen die met gezondheid te maken hebben, met inkomen en
plaatsen met een meer formeel karakter worden vaak bezocht, meestal met een
wachttijd ter plaatse voor de cursist. Misschien net daarom dat cursisten er vaak een
folder doornemen. Ze lezen het liefst folders van plaatselijke activiteiten, folders over
gezondheid, over vakantie en over opleidingen. Daar waar tot nu de stem opging om
vooral veel mondelinge promotie te doen, zijn deze kanalen het meest geschikt voor
gedrukte promotie. Het zijn vooral plaatsen waar je moet wachten of waar je moet
schrijven die interessant zijn.
Respondenten vernoemen ook andere stimuli om iets te lezen of ergens naar toe te
gaan. Dat soort duwtje in de rug komt vooral van vrienden en familie. Ze informeren en
stimuleren hen over educatie, vrije tijd en cultuur.
2. Promotie vorm en middelen
Mondelinge promotie werkt het best. Folders en ander drukwerk worden als extra
ondersteuning gebruikt. Uit het vorig deel wordt duidelijk dat een aantal specifieke
plaatsen actief benut kunnen worden om promotie te voeren. Op de meeste van deze
plaatsen werkt mondelinge promotie en ondersteunend drukwerk inderdaad het best.
Een aantal plaatsen echter kunnen effectief werken met louter drukwerk.
In een volgend deel gaan we na of drukwerk in andere vormen en op andere plaatsen
toch ook zijn nut zou kunnen hebben.
45
rapportage bevraging

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Mediapromotie bij de eerste stap naar Basiseducatie.
In het interview praatten we over de eerste stap om zich in te schrijven voor de rekenof
taallessen. We vroegen niet alleen ‘wie’ de cursist een duwtje in de rug gaf om zich
in te schrijven maar ook welke media of visibiliteit daartoe bijdroegen. Bovendien
wilden we graag weten hoe cursisten zich zelfstandig informeren.
• Je volgt cursus X. Ben je opzoek gegaan naar een organisatie die zo’n cursus
gaf. Of hoorde je of las je over deze cursus en dacht je: dat is wat ik zoek
• Hoe heb je cursus X leren kennen Hoe heb je Basiseducatie leren kennen (Weet
je nog wat er over cursus X gezegd/ geschreven stond)
• Ik heb er iets over gelezen/ gehoord in:
- Krant: ….
- Huis- aan huisblad: ...
- Folder: ....
- Affiche: ....
- TV: .....
- andere: ...
Weet je nog wat er in dat artikel/folder/uitzending/advertentie over de
Basiseducatie/cursus X gezegd werd
10% tot 60% van de potentiële cursisten leest, hoort of ziet iets over Basiseducatie of de
taal- en rekenlessen voor ze de stap naar Basiseducatie zetten. In 10% van de gevallen
is dat voldoende om zich in te schrijven. In 90% van alle inschrijvingen is toch het
gesprek met een intermediaire partner noodzakelijk.
50% van de cursisten gaven aan via welke mediakanalen ze Basiseducatie vooraf
leerden kennen.
We presenteren de opstap van de cursist via mediaruimte in de volgende opdeling:
• Eigen mediaruimte van Basiseducatie
• Mediaruimte bij partners
• Onafhankelijke pers
• Acties en events
• Algemene visibiliteit
rapportage bevraging
46

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
We bevroegen de cursisten over de eerste drie mediaruimten namelijk de eigen
mediaruimte van Basiseducatie, de mediaruimte bij partners en de onafhankelijke pers.
Spontane opmerkingen over acties en events of over algemene visibiliteit voegen we
toe aan de verwerking.
turnhout geel willebroek kapellen mechelen antwerpen
totaal
per
kanaal %
Eigen mediaruimte
algemeen
Affiche 2 1 1 1 5 9
brochure CBE 1 2 3 5
gedrukt
krantje van CBE 3 3 5
digitaal
Partnermediaruimte
elektronisch
TV 1 1 2
lokale TV 4 2 1 7 12
radio 1 1 2
vrije radio 1 1 2
liplezen 1 1 2
brochures
Folder 8 3 1 12 21
folder van
buurtwerk 1 1 2
periodieken
Huis- aan huisblad 2 1 3 5
infoblad van de
gemeente 2 1 1 4 7
Visie (ACW) 1 1 2 4 7
‘Zoeklicht’ (GVJ) 1 1 2
rapportage bevraging
47

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Onafhankelijke pers
Nationale pers
Krant 1 1 2 4
Lokale pers
‘Postiljon’ 1 1 2
‘De Streekkrant’ 4 4 7
‘Passe-partout’ 2 2 4
Tijdschriften
Acties en events
mensen van CBE die
op de markt
stonden 1 1 2
Algemene
visibiliteit
het gebouw van
CBE 1 1 2
totaal: 7 24 1 7 12 6 57 100
Bijna 4/5 van de mediapromotie bereikt de cursist via gedrukt materiaal.
Radio en Tv zijn goed voor de overige 1/5.
De eigen media van Basiseducatie zijn belangrijk: bijna één vijfde van de cursisten
heeft eigen drukwerk van Basiseducatie in handen gehad voor ze zich inschreven. De
bevragers stippen aan dat ook affiches van Basiseducatie goed werken.
Dit deel van het onderzoek is beperkt gehouden. In het verleden werd immers
onderzoek gedaan naar mediaruimte en het bereik van cursisten. Daarvoor verwijzen
we graag naar het rapport van Memori, www.vocb.be (Kathy De Winter) of
www.memori.be
rapportage bevraging
48

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Promotie via mediaruimte van derden en via onafhankelijke pers.
Het hoogste promotiebereik ligt echter bij de partners: hun gedrukte mediaruimte
zorgt voor twee derde van het klantbereik.
Promotie via de onafhankelijke pers bereikt één vijfde van de potentiële cursist.
• …Welke folders of blaadjes neem je daar dan mee
Bvb. stads- en gemeente-informatie, blaadjes van de ziekenkas, informatieve
blaadjes
• Ben jij al eens naar een rommelmarkt, opendeurdag, tentoonstelling ( of iets
anders ) geweest omdat je een aankondiging zag staan
Zag je dat op een affiche of in een folder
Weet je nog waar je die affiche voor de eerste keer zag of:
Weet je nog hoe je aan die folder bent gekomen Waar je die gelezen hebt
• Wanneer staat bij jou de T.V. op
- Altijd 0
- ’s avonds van ….. tot …… 0
- alleen als ik een programma kies ( welke programma’s ) 0
- Kijk je veel TV Wat is veel Hoeveel uur per dag
- Welk zijn je favoriete zenders Doorvragen (regionale, kabelkrant op ATV,
teletekst…)
- Je favoriete programma’s doorvragen
- Wat vind je er leuk/goed aan
- In welke programma’s of zenders zou reclame van basiseducatie goed
passen
• Je neemt reclame uit je brievenbus. Wat doe je daar mee
- Je gooit alles ineens weg 0
- Je bekijkt een aantal dingen 0
- Welke reclame lees je zeker en vast
• Ik lees tijdschriften
- omdat wij thuis een abonnement hebben
rapportage bevraging
49

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
- als ik moet wachten bij de dokter, kapper, dierenarts en er veel tijdschriften
liggen
- mijn lievelingstijdschriften zijn …..
- zou reclame in tijdschriften gezien worden Bij welke rubriek
TV en het nieuws op TV zijn voor cursisten een goede bron om zich te informeren. De
bekeken posten zijn zeer verscheiden: VTM, K2, VT4, VRT en de regionale zenders. RTV
is de topper voor cursisten van regio Kempen. Soaps spreken erg aan, er wordt over de
soapfiguren op café gepraat.
Folders zijn een goed promotiemiddel op plaatsen waar cursisten moeten wachten. Dat
kwam al eerder naar voor. Ook in dit deel van het onderzoek werd duidelijk dat folders
over plaatselijke activiteiten, over vakantie en over opleidingen gelezen worden.
Opnieuw wordt hier bevestigd dat vooral folders over gezondheid zeer gegeerd zijn bij
de cursisten. Het valt de bevragers op dat mensen met een lager instapniveau
moeilijker te bereiken zijn met folders. “Mensen in levende lijve hebben meer impact.
Soms durven deze cursisten geen folders meenemen.” Andere cursisten, zeker die van
een hoger instapniveau nemen juist wel veel folders mee.
Folders, maar ook ander streekgebonden drukwerk blijkt populair te zijn. Veel van dit
drukwerk is gratis te verkrijgen of wordt aan huis geleverd. Cursisten vermelden vooral
de Streekkrant, Zone 03, buurthuiskrantjes, reclame en reclameblaadjes. “Soms worden
reclameblaadjes volledig uitgepluisd”.
Dag Allemaal en Kwik zijn de meest gelezen tijdschriften.
Een aantal gedrukte blaadjes worden ervaren als een bron van informatie en zijn zeer
populair: de zondagkrant, het infoblad van de gemeente en Visie (tijdschrift van ACW
en CM). “Iedereen leest de zondagkrant en het gemeentelijk informatieblad, het is
gratis, maar wel een krant, dus je kan er informatie uithalen. Ook reclame van
goedkope winkels wordt er in nagekeken.”
rapportage bevraging
50

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Dus: 10 tot 60% van de cursisten worden via mediapromotie aangetrokken tot
inschrijven voor de lessen rekenen en taal. 10% van de cursisten zet uitsluitend door
deze informatie de stap naar de lessen. De investering in mediapromotie is voor eigen
drukwerk vooral via gericht verspreide folders effectief. De belangrijkste externe
mediakanalen voor Basiseducatie zijn de informatieve folders over gezondheid en de
gedrukte pers Zondagkrant, Visie en gemeentelijke informatiebladen.
3. De inhoud van de promotieboodschap.
Verschillende onderdelen van de bevraging handelden over de boodschapontwikkeling
van het cursusaanbod. We vroegen naar de beleving van het aanbod, naar het imago en
naar het beeld van de cursisten. We vroegen hen om bestaande namen en inhouden van
de cursussen kritisch te evalueren en we vroegen hen op de plaats van de reclameman
te staan en de promotieboodschap op een wervende manier te benoemen. Al deze
antwoorden gaven ons indicaties over de promotie-inhoud van deze cursussen.
In dit deel wordt deze onderzoeksinformatie gebundeld. Al verschilt de vraag en de
situatie, er is een zekere lijn aanwezig in de antwoorden. We kozen er voor om u de
verwerking telkens vanuit een andere uitgangsvraag te presenteren, maar met een
zelfde boodschapindeling.
Inhoud die bijblijft voordat cursisten zich inschrijven.
Als we de respondenten vroegen wat ze precies onthielden van de mediapromotie, voor
ze zich inschreven, gaven ze vier belangrijke zaken aan:
• exacte informatie
• appreciatie en positieve output
51
rapportage bevraging

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
• eigen ervaringen
• daden
Cursisten vinden exacte informatie over de lessen van belang. Ze zien graag het
volledig aanbod en de specifieke taal en rekenlessen aan bod komen. “Er was een
programma over kinderen die moeilijk konden lezen, op het einde van die uitzending
werd er vermeld dat er ook cursussen bestonden voor volwassenen met lees- en
schrijfproblemen”. “Ik onthield vooral de cursussen” “Ik las over Basiseducatie en over
de verschillende opleidingen” “dat het cursussen zijn voor mensen zonder diploma,
alles over computer, kom op voor jezelf”, “Het ging over leren lezen en schrijven
zonder fouten”.
De naam ‘Nederlands opfrissen’ werd door verschillende respondenten onthouden en
gesmaakt.
Het viel de bevragers op dat cursisten de promotieboodschap letterlijk konden
verwoorden.
Promotie voor specifieke cursussen wordt ook beter onthouden en spreekt meer aan
dan algemene communicatie over Basiseducatie en haar aanbod.
Een aantal respondenten onthield daarnaast ook een aantal praktische gegevens: de
adressen van de centra, het telefoonnummer, en het feit dat de lessen gratis zijn.
Appreciatie en een positieve output door de stap te zetten, blijft in het geheugen
hangen. “Ik zag op TV dat er iets aan te doen was”, “dit was de oplossing voor mijn
probleem”, “het is een 2de kans”.
Cursisten worden aangetrokken door ervaringen van deelgenoten “Ik zag een vrouw die
door de cursus te volgen had leren lezen en schrijven”
Tot slot blijft de daad bij het woord voegen erg in het geheugen van de cursist gegrift
“20 jaar geleden heb ik gehoord op de radio dat er lessen waren, toen durfde ik niet,
jaren later hoorde ik weer iets op RTV en toen heb ik gebeld want toen moest het
gebeuren”, “Op RTV kwam het, mijn man heeft toen stiekem het telefoonnummer
opgeschreven en toen ik er de volgende dag iets over zei heeft hij het nummer
gegeven.”
rapportage bevraging
52

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De bevragers stippen aan dat een groot deel van de cursisten zich het promotiebeeld
van voor de inschrijving niet kunnen herinneren. Ze kunnen wel het beeld weergeven
dat ze nu hebben. De cursisten geven als antwoord op deze vraag vooral hun interne
processen van toen weer, hun persoonlijke beleving van hun probleem. Wellicht kan
geconcludeerd worden dat dit belevingsaspect het dichtst bij hen staat en best
verwerkt zit in de promotieboodschap voor NT1 en rekenen.
Een aantal bevragers legden de huidige folders van Basiseducatie met de nieuwe
beelden voor: de beelden zijn voor de cursisten heel herkenbaar en geslaagd.
Wat zeg je als je zelf verwijst
Ook in deze situatie zal de cursist nadruk leggen op exacte informatie, appreciatie en
positieve output, op eigen ervaringen. Maar er is meer.
In deze situatie legt de cursist ook veel nadruk op de emotionele beleving van de
potentiële cursist: hij wil hem gerust stellen. De aanpak wordt meer toegelicht, vaak
ook om de ander gerust te stellen. Praktische zaken krijgen ook meer aandacht.
De appreciatie en positieve output wordt het meest benadrukt. "Je leert er veel:
stilstaan is achteruitgaan”, “je kunt altijd wat bijleren”, “je kunt al eens meepraten”, “je
kan dan zelf naar de post en bank gaan”, “dat ik in ’t begin niets kon en nu veel
bijgeleerd heb”, “dat uw manier van praten verbetert”, “een nieuwe start”.
De geruststelling, de aanpak en de prijs (het is gratis) zijn volgens de respondenten
quasi even belangrijk in de boodschap. Ze omschrijven de geruststelling als volgt: “Het
is gezellig”, “plezant”, “tof”, “gemoedelijk”, “je voelt je er goed bij”. Er wordt vaak
gesproken over de goede aanpak “niet moeilijk”, “toegankelijk”, “rustig tempo”,
“geduldige lesgevers”, “niet schools”, “van ons niveau”.
Over de exacte informatie zijn er verschillende meningen bij de cursist-verwijzer: een
aantal zeggen gewoon welke cursussen er gegeven worden, anderen spreken niet over
‘lezen en schrijven’ maar over de computercursus of over ‘zonder fouten schrijven’.
rapportage bevraging
53

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Tot slot geven cursisten praktische informatie door te zeggen waar ze terechtkunnen
met vragen.
Enkele cursisten laten hun cursus zien om het effect van de promotie te verhogen.
We vroegen hen ook welke argumenten ze zouden gebruiken om iemand te doen
inschrijven.
Een aantal cursisten overtuigt de ander niet, ze vinden dat te bedreigend voor de
ander, wenst er voorzichtig mee om te springen of geeft aan dat hij “hem toch niet bij
het handje kan nemen”.
Meestal overtuigen cursisten door te zeggen dat ze zelf blij zijn dat ze de cursus
volgen of gevolgd hebben of geven informatie over hun verleden. Volgens hen geven
deze uitspraken een gevoel van begrip bij de ander. Net zoals bij hun eigen verwijzing,
wordt dikwijls de daad bij het woord gevoegd. Ze voegen er vaak aan toe dat de ander
gewoon kan proberen “baat het niet dan schaadt het niet”. Ze raden aan meteen te
bellen, nodigen uit om te komen, raden aan iemand mee te nemen, nemen ze zelf
mee, zeggen dat ze niet bang moeten zijn. De cursist vindt ook dat diegene die
doorverwijst, mee moet komen.
De informatie van de intermediaire partner.
Als we vroegen wat de intermediaire partner hen precies vertelde, werden exacte
informatie, appreciatie en motivering en ervaringen van anderen (of zichzelf) genoemd.
De partners vertelden meestal wat de cursus inhield. Soms gaven ze er een folder bij,
maar het gebeurde ook dat een partner gewoon een folder gaf en aanraadde die eens
te bekijken. Sommigen gaven algemeen aan dat er ook andere cursussen te volgen
waren en een enkeling gaf praktische informatie.
De appreciatie en positieve output werd vooral benoemd als “interessant”, “je leert er
veel”, “je gaat vrij snel kunnen bijleren”. “Dat is iets voor u” en “dat zou jij ook nodig
hebben” gaf een extra duwtje. Sommigen stelden de potentiële cursist gerust met de
woorden “het is er heel goed”, “het is een goede school” en “je kan er werken op je
eigen tempo en niveau”.
rapportage bevraging
54

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De partners vertelden over hun eigen ervaringen of over ervaringen van anderen uit
hun kennissenkring. Dat stelde de potentiële cursist gerust. “Ik ken iemand die op die
plaats op een half jaar behoorlijk goed heeft leren lezen”.
De intermediaire partner voegt de daad bij het woord. “Ze hebben gebeld” hoor je
regelmatig terugkomen.
Dus: kijken we terug naar de beschrijving van de intermediaire partner die hen ooit
over de drempel hielp, dan weten we dat de promotiegroep de stap makkelijker zet
wanneer ze persoonlijk benaderd worden, zonder omwegen en een positief maar
duidelijk beeld van de opbrengst van de cursus krijgen. Die opbrengst bestaat uit het
verhoogd zelfvertrouwen. Een lager instapniveau wenst bovendien concrete resultaten
en vooruitgang te zien bij anderen zodat ze weten dat de cursus hen minder
afhankelijk maakt. Een hoger instapniveau wordt bovendien aangesproken door het
‘bijleren’ an sich. De gratis prijs van de cursussen is voor hen belangrijk.
rapportage bevraging
55

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De zender:
Het Centrum voor
Basiseducatie.
1. Basiseducatie en haar aanbod
2. Interne public relations
rapportage bevraging
56

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
In dit derde deel van het onderzoek gaan we na wat eventueel verbeterd kan worden
aan de zender: het aanbod en de werking van de Centra voor Basiseducatie zelf.
De uitgangsvraag was: “Wat kan veranderd worden om een goede werving en
informatie op te zetten voor die klantgroepen die de centra meer en beter willen
bedienen, namelijk voor potentiële cursisten van de taal- en rekenlessen.”
Achtereenvolgens worden twee aspecten belicht. Een eerste is het beeld op de
klantgroep van Basiseducatie in ’t algemeen en op de cursussen ‘NT1’ en ‘Rekenen’ en
hun klantgroep in ’t bijzonder. Het tweede aspect gaat over de interne public relations,
namelijk de relaties tussen de lesgevers en cursisten en tussen cursisten onderling.
1. Basiseducatie en haar aanbod
Tijdens de interviews noteerden we zorgvuldig de uitspraken die ons iets konden leren
over de beleving van het merk ‘basiseducatie’ en van het cursusaanbod. In de
verschillende gespreksonderdelen waren vragen over Basiseducatie en het aanbod
opgenomen.
Bekendheid
De huidige cursisten kenden Basiseducatie vooraf weinig of niet. Tot een intermediaire
partner hen er op attent maakte of tot ze een folder in handen kregen. Dat laatste
gebeurde bij bijna 1/5 van de respondenten.
Ook de bevragers ervoeren de lage bekendheid van Basiseducatie. “Alsof ze de reclame
en affiches niet zagen. Wat moeten die cursisten een lange weg afleggen voor ze zich
inschrijven!”
rapportage bevraging
57

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De vrije tijdsbesteding van de cursisten vindt voor een groot deel in groepsverband of
in een club plaats. Volgens de respondenten kent deze groep in 60% van de gevallen
het Centrum Basiseducatie niet.
25% van de antwoorden is positief “ze kennen Basiseducatie wel, maar dat is omdat ik
er over spreek”. 15% van de respondenten zegt niet te weten of iemand Basiseducatie
kent en voegt er aan toe er zelf niet over te praten uit angst of onder druk van de
partner.
Beeld
We stelden de vraag welk beeld de respondenten nu hebben op Basiseducatie en haar
klantgroep. “Welke mensen komen er volgens u hier naar deze lessen”.
Op deze vraag wordt zeer uiteenlopend geantwoord.
Het viel de bevragers op hoe sommige cursisten het eigen negatief zelfbeeld
projecteren op Basiseducatie: voor dommeriken, mensen met weinig kansen, gefaalde
mensen, mensen met problemen, onzekere mensen.
Cursisten uit de hogere instapniveaus vertellen wel eens het tegendeel: dappere
mensen, doelgerichte mensen.
Een deel van de bevraagden antwoordde: voor iedereen, voor alle lagen van de
bevolking.
Het bestaand aanbod ‘computerlessen’
In een tijd waarin ICT veelvuldig wordt gebruikt en hoog aangeschreven staat, kent
deze cursus een veel lagere drempel. Vooral de cursisten met een profiel ‘hoog
instapniveau NT1’, voelen zich hier voor aangesproken. Zij zijn immers meer gericht op
een functionele opbrengst. Cursisten met een lager instapniveau menen dat ze zoiets
niet aankunnen.
Tijdens het onderzoek melden bevragers ook dat sommige cursisten de buitenwereld
vertelden dat ze naar de computerlessen gaan. “’t Is toch waar, we werken elke les een
half uur aan de computer!” Deze klantgroep zou graag hebben dat de lees- en
rapportage bevraging
58

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
rekenlessen anders zouden noemen. Anderen vonden dat het toch een cursus lezen en
schrijven blijft, dus moet je het maar zo noemen.
2. Interne public relations
Doorheen de bevraging kregen we een goed beeld van de noodzaak van goede interne
public relations.
De band tussen medewerkers en cursisten is een belangrijk item in de werving en
promotie. Net zoals de band tussen cursisten onderling. Vandaar namen we hierover
een aantal vragen op bij de interviews of we noteerden wat cursisten hierover
aanbrachten tijdens het gesprek.
Het is duidelijk dat de meeste cursisten Basiseducatie vooraf niet kenden.
Eens ze binnen zijn is de tevredenheid erg hoog bij de respondenten: de cursussen, de
begeleiders en het onthaal. De volgende appreciatie wordt spontaan tussendoor in de
bevraging uitgesproken:
• aandacht voor iedereen
• op ieders niveau, op ieders tempo
• toffe lesgevers, vriendelijk personeel
• voelen ons op ons gemak
• rustig tempo, niet te snel
• waardering, respect
• leuk leren, plezierig
• aandacht voor problemen
rapportage bevraging
59

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Eerder werd ook duidelijk dat de begeleiders van het centrum en de andere cursisten
een belangrijke rol spelen in het vertrouwen en de veiligheid voor cursisten. Het is een
groep waar ze zich thuis voelen.
Het onthaal
De beleving van cursisten over de aankomst, de eerste blik en woord, de eerste stem
aan de telefoon … leren ons heel wat over de verbetering van ons onthaal. “Wanneer
cursisten voor de eerste keer aan onze deur aanbelden (omdat ze een afspraak voor
een intake hebben) ervoeren ze dit opnieuw als een serieuze drempel. De manier
waarop open gedaan wordt, waarop ze onthaald worden en het eerste gesprek staat
vers in hun geheugen gegrift”. “Het is opmerkelijk hoe belangrijk het eerste
intakegesprek voor cursisten is, zij herinneren er zich alles van, tot in de kleinste
details”.
Het eerste contact, het onthaal en de intake zijn van cruciaal belang. Potentiële
cursisten van een lager instapniveau zijn er nog veel gevoeliger voor dan anderen. Het
belang wordt nog eens onderstreept als je weet dat dit wel eens het enige contact met
de potentiële cursist zou kunnen zijn.
De groep
De groepssfeer en wie er in de groep zit speelt ook een belangrijke rol voor de meeste
cursisten.
• “mensen die goed in de groep liggen, die slimmer zijn, soms gebruiken ze
woorden die ik niet ken en dan kan ik niet volgen”
• “Als ik graag Frans wil leren, maar de groep staat me niet aan, stop ik er mee”.
• “Het bleek dat twee mensen vroeger al in Basiseducatie waren geweest maar
toen afhaakten omwille van de groep: de sfeer was niet goed.”
• “Een cursist die oorspronkelijk anderstalig is heeft iemand aangesproken om les
te komen volgen. Die persoon verwachtte van bij elkaar te zitten, dit was echter
niet het geval, daardoor is die persoon niet meer terug gekomen.”
rapportage bevraging
60

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De groep is doorslaggevend om te blijven.
De samenstelling van de groep, de begeleiding van de groep die bijdraagt tot een
goede sfeer, de verstandhouding tussen de cursisten … spelen een zeer grote rol, blijkt
uit de bevraging.
rapportage bevraging
61

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Besluit
rapportage bevraging
62

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De kernvraag van dit onderzoek was hoe potentiële cursisten voor de cursus ‘taal’ en
‘rekenen’ kunnen bereikt worden door een Centrum voor Basiseducatie. De drempel om
deze cursussen te volgen is hoog. De huidige promotie of communicatie heeft niet het
verhoopt effect.
Met dit onderzoek werden antwoorden gezocht bij de ontvanger van de communicatie,
de potentiële cursist. Door de huidige cursisten te bevragen wil het onderzoek nagaan
hoe de cursist zijn wereld beleeft en de stap zet naar Basiseducatie. Dat is deel 1 van
het onderzoek.
De communicatieboodschap kreeg hiermee de nodige aanwijzingen. De ’plaats’ van de
communicatie; het communicatie’middel’ en de communicatie‘inhoud’ werd aan een
kritische blik van de cursist onderworpen. Er werd vooral gepeild naar de
ervaringswereld van de cursist om zo, samen met de respondent, belangrijke indicaties
voor een aangepaste promotieboodschap te verkrijgen.
In deel 3 van het onderzoek werd nagegaan wat eventueel verbeterd kon worden aan
de zender: het aanbod en de werking van de Centra voor Basiseducatie zelf. Wat kan
veranderd worden om een goede werving en informatie op te zetten voor die
klantgroepen die de centra meer en beter willen bedienen.
Conclusies over de ontvanger
De promotie voor de lessen ‘rekenen’ en ‘taal’ richt zich naar de Nederlandstalige
volwassene die met zijn lage scholing onvoldoende mee kan in de samenleving. In de
huidige lespraktijk is deze groep divers maar vrouwen boven de veertig worden het
meest bereikt. Een laag dan wel een hoog instapniveau verdeelt de promotiegroep in
twee: er is duidelijk een verschillende beleving en perceptie van hun
vaardigheidstekort. Het taboe, de schaamte en de angst is sterk aanwezig bij het lage
63
rapportage bevraging

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
niveau, zo sterk soms dat het niet verdwijnt na het volgen van een cursus. Naarmate
het instapniveau verhoogt, ligt het zelfbeeld ook hoger. Een cursus ‘taal’ of ‘rekenen’
krijgt voor hen een zekere functionaliteit. De stap om zich in te schrijven verloopt dan
iets sneller.
De promotiegroep zet de stap om zich in te schrijven makkelijker wanneer ze
persoonlijk benaderd worden, zonder omwegen en een positief maar duidelijk beeld
van de opbrengst van de cursus krijgen. Die opbrengst bestaat uit het verhoogd
zelfvertrouwen. Een lager instapniveau wenst bovendien concrete resultaten en
vooruitgang te zien bij anderen zodat ze weten dat de cursus hen minder afhankelijk
maakt.
Een hoger instapniveau wordt bovendien aangesproken door het ‘bijleren’ an sich. De
gratis prijs van de cursussen is zeer belangrijk.
90% van de cursisten zette de stap naar een cursus in Basiseducatie nadat ze
aangesproken werden door een intermediaire partner. Ook visuele promotie speelt een
rol, in mindere mate (tot 60%) en meestal ondersteunend aan het gesprek.
Daar waar Basiseducatie zich tot nu vooral op de potentiële cursist richtte, heeft ze de
promotiegroep te verruimen met de belangrijke intermediaire partners. Deze partners
verschillen niet naargelang het instapniveau. Wel heeft een deel van de promotiegroep
nauwelijks een netwerk en bijna een vierde praat niet snel over moeilijke beslissingen.
De eigen vertrouwde kring van familieleden en kennissen is de intermediaire partner bij
uitstek, gevolgd door arbeidsgebonden contactpersonen. Sociale diensten verwijzen in
verhouding weinig door, dat zou systematisch kunnen uitgewerkt worden. Cursisten en
begeleiders van Basiseducatie zijn goede verwijzers en 70% van de huidige cursisten wil
zelf graag promotie voeren maar dit promotiekanaal wordt te weinig systematisch
benut.
Intermediaire partners die de promotiegroep de opstap naar een cursus helpen maken,
hebben met elkaar gemeen dat ze vertrouwen geven. De promotiegroep ervaart bij hen
een open eerlijke relatie gebaseerd op interesse, respect, appreciatie en begrip. De
intermediaire partner kan zich kwetsbaar opstellen en praat over gelijkaardige
ervaringen van anderen of zichzelf. Naast de directe kring en werkgerelateerde
contacten is de cursist als ervaringsdeskundige een verwijspartner bij uitstek.
rapportage bevraging
64

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Conclusies over de promotieboodschap
Promotie kanaal
Plaatsen waar cursisten veel en graag komen, zijn promotieplaatsen bij uitstek.
Boven aan de lijst staan plaatsen waar de cursist zijn hobby, vrije tijd en sport
uitoefent. Voor twee derde doet hij dat in groep. De directe kring van de
promotiegroep heeft een zelfde voorkeur voor vrijetijdsbesteding. Het is dus
aangewezen om sportzalen, clubs en specifieke ontmoetingzalen te gaan uitwerken als
dé promotieplaats.Tegelijk geven een aantal cursisten aan dat ze binnen deze context
liever niet als een 'cursist basiseducatie' worden gezien. Hier komt opnieuw de
schaamte en de schroom naar boven.
Winkels en markten; cafés en horecazaken scoren ook hoog als plaatsen waar de
promotiegroep graag vertoeft. Een aantal winkels ‘moet’ geregeld bezocht worden
volgens de promotiegroep: de bakker, de beenhouwer en de frituur. Ze moeten er soms
wachten en dat stimuleert om een folder of affiche te bekijken.
Het hoger instapniveau komt bovendien graag op plaatsen met een leeromgeving, waar
ze interessante cursussen kunnen volgen. Een derde categorie bij de geschikte
promotieplaatsen.
Formele diensten zoals de bank, het ziekenfonds, de VDAB en plaatsen waar
gezondheid primeert zoals bij de dokter en het ziekenfonds worden niet vermeld als
intermediaire partner of als plaats waar men graag komt. Toch zijn dit dé plaatsen waar
de cursist erg vaak komt. En hij heeft daar bijna altijd wachttijd waardoor de kans dat
hij een folder kan doornemen groot is.
rapportage bevraging
65

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Promotie middel
10% tot 60% van de potentiële cursisten leest, hoort of ziet iets over Basiseducatie of de
taal- en rekenlessen voor ze de stap naar Basiseducatie zetten. In 10% van de gevallen
is dat voldoende om zich in te schrijven. In 90% van alle inschrijvingen is toch het
gesprek met een intermediaire partner noodzakelijk. De voorkeur gaat uit naar een
gesprek als promotiemiddel. Hoe lager het instapniveau hoe meer dit geldt. Een
gedrukt document zoals een folder is een welkome ondersteunig van dit gesprek. De
plaatsen waar het aangenaam vertoeven is voor de cursist en voor zijn intermediaire
partners, zijn aangewezen om met gesprek en folders te benaderen. Plaatsen waar de
potentiële cursist veel komt en wacht, worden beter van gedrukt promotiemateriaal
voorzien.
Promotiemateriaal hoeft niet bij voorrang eigen mediaruimte te zijn. Bijna één vijfde
van de cursisten heeft eigen drukwerk van Basiseducatie in handen gehad voor ze zich
inschreven.
Mediaruimte van andere partners wordt –voor zover ze gratis zijn- veel meer spontaan
gelezen en is goed voor twee derde van het klantbereik. Promotie via de onafhankelijke
pers bereikt één vijfde van de potentiële cursist.
De promotiegroep leest in wachtzalen vooral het drukwerk over plaatselijke activiteiten,
folders over gezondheid, over vakantie en over opleidingen. De belangrijkste externe
mediakanalen voor Basiseducatie zijn de informatieve folders over gezondheid en de
gedrukte pers Zondagkrant, Visie en gemeentelijke informatiebladen.
Ook internet wint terrein als communicatiemiddel, vooral de sites die de promotiegroep
bezoekt om zich te informeren over zijn hobby’s en vrije tijdsactiviteiten.
Vrienden en familie sporen hen aan informatie op te zoeken of te lezen over educatie,
vrije tijd en cultuur.
Promotie inhoud
Inhoud van de boodschap en de houding van de verwijzer is onlosmakelijk met elkaar
verbonden.
De promotiedoelgroep voelt zich het meest aangesproken om zich in te schrijven,
wanneer ze vier inhouden terug vinden: exacte informatie over de lesinhoud,
rapportage bevraging
66

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
contactadres en de gratis prijs; een appreciatieve uitspraak en de opbrengst van hun
mogelijke inspanning (verschillend naargelang het instapniveau); gelijkaardige
ervaringen en een aanzet tot actie.
Zelf zouden ze de inhoud uitbreiden door nadruk te leggen op geruststelling die ze in
de lessen zullen ervaren door de gelijkwaardigheidrelatie en door een aanpak op maat.
De intermediaire partner die hen ooit doorverwees voegde de daad bij het woord en
zette mee de stap naar een inschrijving. Zoals eerder beschreven, wordt best zonder
omwegen gesproken over de problematiek maar met een positief en duidelijk beeld van
de opbrengst van de cursus namelijk een verhoogd zelfvertrouwen. Voor een lager
instapniveau moeten ook concrete resultaten en vooruitgang getoond worden, voor een
hoger instapniveau is het beeld op ‘bijleren’ van belang.
Conclusies over de zender.
Basiseducatie is weinig bekend bij de promotiegroep, slechts 20% van de cursisten wist
er iets van toen ze zich inschreven. De directe vriendenkring kent Basiseducatie
evenmin erg goed. Er zijn zeer gerichte promotieacties nodig.
In het Centrum voor Basiseducatie voelt de cursist zich thuis: zowel de begeleiders als
de cursisten zorgen daar met hun respectvolle en open houding voor.
Het eerste contact, het onthaal en de intake zijn van cruciaal belang. De drempel is op
dat ogenblik weerom hoog voor de cursist (en nog meer voor het lage instapniveau) en
het kan het enige contact zijn dat het centrum heeft. De zorg door één contactpersoon
kan voor sommige cursisten erg belangrijk zijn.
rapportage bevraging
67

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De samenstelling van de groep, de begeleiding van de groep die bijdraagt tot een
goede sfeer, de verstandhouding tussen de cursisten … zijn drie cruciale factoren die
een zeer grote rol spelen en dikwijls de belangrijkste motivatie zijn om te blijven.
Conclusies over het onderzoek
De kennis en ervaring met deze promotiegroep is in feite aanwezig in de centra. Dit
onderzoek is in grote mate een bevestiging van wat men al wist. Toch is het goed om
de gegevens systematisch te verzamelen en te presenteren. Het maakt het makkelijker
om datgene wat soms intuïtief aangevoeld wordt, daadwerkelijk ook te kunnen
benoemen. Het rapport maakt de gegevens tot een instrument om mee aan de slag te
gaan. Het rapport verduidelijkt en benoemt de aandachtspunten voor de interne
werking van het Centrum voor Basiseducatie. Er zijn duidelijke richtlijnen te deduceren
voor meer efficiënte en effectieve promotie, en het rapport is bruikbaar voor de
netwerkpartners van het centrum voor Basiseducatie.
Het onderzoek vormt een goede vertrekbasis voor een meer effectieve en efficiënte
promotie voor de cursussen ‘taal’ en ‘rekenen’. Het is een ruim opgezet onderzoek
waarin veel aspecten belicht worden. Een aantal bevindingen nodigen uit om verder
onderzoek te doen. Dat kan weer een extra steentje bijdragen aan de
kwaliteitsverbetering van de eigen werking van het Centrum voor Basiseducatie en aan
andere organisaties en het beleid in de sectoren van welzijn en sociaal-cultureel of
cultureel werk.
rapportage bevraging
68

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Aanbevelingen
rapportage bevraging
69

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Intermediaire partners
Huidige netwerkpartners van het Centrum voor Basiseducatie
Voorafgaand aan de bevraging zijn de externe relaties van de centra niet in kaart
gebracht. De centra lijsten best hun huidige externe public relations op. De promotie
van Basiseducatie verloopt vandaag hoofdzakelijk via deze kanalen. Deze lijst is een
vertrekpunt om een kritische reflectie te maken over de mate waarin deze organisaties
bezocht worden door potentiële cursisten en deze partners de promotiegroep kunnen
bereiken. Als deze lijst gelegd kan worden naast de lijst van de intermediaire partners
die cursisten zelf aanbrengen, kan een rangorde gemaakt worden van zinvolle
investeringen door het Centrum. Er kan geschrapt worden in investeringen van minder
belangrijke netwerkpartners en een aantal andere relaties zullen opgezet of aangehaald
moeten worden. Elk Centrum kan nagaan in welke mate en op welke manier ze deze
relaties willen en kunnen benaderen.
De intermediaire partners van de promotiegroep
De vertrouwde kring van familieleden en kennissen is de meest belangrijke
intermediaire partner van de promotiegroep én een nieuwe uitdaging voor het Centrum
voor Basiseducatie. Plaatsen waar ze kunnen bereikt worden geven de weg aan voor
een gerichte promotievoering. Vooral voor het lager instapniveau speelt de nabije
familie en vriendenkring een cruciale rol in de doorverwijzing. Als je weet dat een derde
door hen verwezen wordt, is het belangrijk om te zoeken hoe je hen kan bereiken.
Brainstorm hier over en gebruik uw promotieboodschap en de plaatsen als opstap voor
deze intermediaire groep.
Arbeidsgebonden contactpersonen zouden meer ingezet kunnen worden. Breng ze in
kaart met de gegevens uit het rapport en met een aanvullende brainstorm van de
rapportage bevraging
70

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
lesgevers van diverse centra. Deze intermediaire partners zouden een even intensieve
promotie moeten krijgen als de directe omgeving van de klantgroep.
Sociale diensten verwijzen in verhouding weinig door. Veel cursisten frequenteren het
OCMW of een buurtgerichte werking, meer dan dat er verwijzingen van die kant komen.
Dat kan verschillende oorzaken hebben. Is er onvoldoende samenwerking, is de
bekendheid van het Centrum voor Basiseducatie te laag, zijn de contactpersonen te
weinig bekend met een goede benadering van de doelgroep De bevraging doet
vermoeden dat op al deze vlakken verbeteringen mogelijk zijn. Een goede
samenwerking met organisaties en begeleiders die met deze klantgroep in contact
komen zal de werving en promotie erg ondersteunen. Een inventaris kan meer
opbrengen dan die organisaties die spontaan voor de geest verschijnen. Samenwerking
kan verder gaan dan het hebben van een goed promotiekanaal. Het is een interessant
denkspoor om verder te ontwikkelen.
De bevraagde cursisten spreken zeer positief en tevreden over de basiseducatie en de
lessen die ze volgen. Deze tevreden klanten zou Basiseducatie veel meer bewust
moeten inzetten.
Cursisten en ex-cursisten zijn effectieve en efficiënte verwijzers. 70% van de bevraagde
cursisten is bereid om actief mee te werken aan de promotie van deze cursussen. Houd
hierbij rekening met het instapniveau. Het hoog instapniveau maakt er geen enkel
bezwaar tegen. Het laag instapniveau wil dit eventueel wel, maar liefst niet alleen, in
groep wel. Brainstorm waar en waarvoor je hen kan inzetten. Ga na of en hoe je een
lesgroep samen kan inzetten om promotie te voeren. Bevraag cursisten over hun
participatie bij wervingsaktiviteiten. Laat hen actief meewerken!
rapportage bevraging
71

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Promotie plaatsen en middelen
Besteed vooral aandacht aan vier plaatsen: clubs en ontmoetingsruimten voor hobby,
vrije tijd en sport; winkels en markten, cafés en horecazaken; leeromgevingen; formele
diensten en plaatsen die met gezondheid te maken hebben.
Maak een onderscheid tussen eigen gedrukt promotiemateriaal en mediaruimte bij
partners of in de onafhankelijke pers.
Een algemene aanbeveling is om de inhoud van een eigen folder te verbinden met de
aard van de promotieplaats. Zo krijgt de potentiële cursist die informatie die hij daar
verwacht.
- Bij de dokter of apotheek kan je iets over welzijn leggen. Leg geen verband
met een psychische ziekte, wel met lichamelijk ongemak.
- Op een informatieve plaats zoals het gemeentehuis kan je materiaal leggen
dat nadruk legt op meer en beter informeren.
- Op de bank en de Post moet gerekend worden.
- Op de plaatsen die met werk te maken hebben, iets over vooruitgang op
werkvlak
- in onderwijs- en vormingsomgevingen materiaal dat in het teken staat van
levenslang leren
Een folder van basiseducatie werkt niet op onverwachte ‘speelse plaatsen’, in
sportverenigingen of in de hobby club bijvoorbeeld. De potentiële cursist verwacht dat
daar niet en ziet die dus niet liggen.
Een uitzondering zijn de handelaars: algemene informatie van basiseducatie kan op
deze veel gefrequenteerde plaatsen aangeboden worden: een algemene folder, een
affiche, een aankondiging van een nieuwe cursusreeks. Bevraag cursisten eventueel
verder over de meest gefrequenteerde handelaars in de regio.
Bezoek de publiekswerkers van de promotieplaatsen persoonlijk. Geef toelichting en
vraag of je promotiemateriaal mag achterlaten. Organiseer misschien een bezoek in
rapportage bevraging
72

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
duo met een cursist, als je de werking van Basiseducatie en het cursusaanbod NT1 en
rekenen toelicht.
Investeer voor wachtzalen van dokters, apothekers en ziekenfondsen vooral in gedrukt
promotiemateriaal.
Maak gebruik van de mediaruimte van derden. In tijdschriften als Dag Allemaal, Kwik,
... zou je interviews met cursisten kunnen plaatsen. Stuur lezersbrieven aan deze
tijdschriften. Zet reclameboodschappen over basiseducatie in een folder over
gezondheid. Gebruik de borden met ‘zoekertjes’ in de kleinhandel en de supermarkten
om promotie te maken voor een cursus.
Beperk de inhoud niet tot een artikel over basiseducatie, maar gebruik ook hun
activiteiten- of evenementenkalender om de startdata van cursussen aan te kondigen.
Vraag hen of uw aankondigingen mee verstuurd kunnen worden bij hun verzending
naar hun databank of bij hun persnieuwsbrieven
Hoewel internet nog niet veel gebruikt wordt, af en toe zie je ’t terugkomen in de
antwoorden, het kan stilaan evolueren. Gebruik de sites voor de genoemde hobby’s en
vrije tijdsbesteding van de cursist om links e leggen. 30% van de cursisten bezoekt
zulke sites.
Vraag ook artikels en een link op de websites van de gemeente/stad, mutualiteit,
VDAB, …Zorg er voor dat de contactpersonen voor de klantgroep zeer goed op de
hoogte zijn van de mogelijkheden van uw centrum. Gebruik hiervoor de website van
hun werkgever nl. mutualiteit, gemeente … en hun elektronische nieuwsbrieven en –
personeelsbladen.
Promotie inhoud
Vermits het taboe, de angst en de schaamte voor een deel van de doelgroep groot zijn,
is het van belang om in de boodschapontwikkeling te laten blijken dat Basiseducatie er
geen doekjes om windt, hen begrijpt en een sfeer van een open en eerlijk gesprek zal
laten.
Het taboe kan mee doorbroken worden door de openheid voor deze problematiek in de
samenleving te vergroten. We willen nagaan wat binnen onze mogelijkheden ligt om de
73
rapportage bevraging

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
problematiek geaccepteerd te krijgen via de media: figuur in een soapserie,
ruchtbaarheid geven aan onderzoeken, interviews met cursisten in de tijdschriften en
kranten die deze klantgroep leest. Een aantal cursisten gaven zelf aan om een figuur
met taal of rekenproblemen in een soapserie te doen voorkomen. Ze wilden zo de
beeldvorming positief kunnen beïnvloeden.
Niet alleen
In de boodschap zou aangegeven moeten worden dat ze niet alleen zijn met dat
probleem, er zijn er nog. Getuigenissen van mensen met dezelfde problematiek wordt
door bijna iedereen als een belangrijke promotie-inhoud aangeduid. Ook lezersbrieven
waarin ervaringen met lezen en schrijven aan bod komen zijn een goed middel. Vooral
de lagere instapniveaus geven deze aanbeveling. De verwijzer zou steeds moeten
kunnen aangeven dat hij mensen kent die in basiseducatie al veel bijgeleerd hebben, en
eventueel concreet de resultaten benoemen.
Positieve boodschap
Uit de bevraging blijkt duidelijk dat de negatieve benadering, de probleembenadering,
negatief werkt. De klantgroep wenst over ’t algemeen wel met de feiten geconfronteerd
te worden, maar dan liefst positief benadrukt.
Gebruik dus:
• veel meer positieve slogans! Benadruk het ‘leren’, het ‘bijleren’
• Stel het ‘leren in basiseducatie’ positief voor.
• Sluit aan bij een professioneel beeld van leren door volwassenen. Doorbreek het
beeld dat ze in een ‘klas’ zitten en dus ‘bij kinderen’.
• Gebruik termen als ‘opfris’!
Eigen ‘kunnen’ benadrukken
Benadruk dat ‘leren’ niet ‘een overdracht is van kennis door de slimme naar de
domme’.
Gebruik de fierheid van de mensen, het zijn zij die al heel wat geleerd hebben in het
dagdagelijks leven en zich daar hier verder in kunnen bekwamen. 'Benoem liever wat
we al wel kennen, dan datgene wat we nog niet kennen!'
rapportage bevraging
74

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Belangrijk is ook dat doorverwijzers duidelijk hun geloof in het kunnen bijleren
uitdrukken “ik geloof in je” is een zin die bijblijft.
Spreek hen aan op hun bestaande zelfstandigheid in het leven: het is net die
zelfstandigheid die al deze cursisten als grootste opbrengst van deze cursussen zien.
Door te benadrukken dat ze die al hebben, lijkt ‘leren’ een versterking van wat ze zelf
al kunnen. Bovendien vormt deze benadering een tegenwicht voor het schaamtegevoel
tegenover de buitenwereld en zichzelf.
Onderscheid tussen een hoog en kaag instapniveau
Maak onderscheid tussen cursisten met een laag en een hoog instapniveau bij de
inhoud-overdracht. Een doordachte en aangepaste boodschap is noodzakelijk. Deze
inhoud hangt samen met de opbrengst van de cursus die beide groepen verwachten.
Breng ze daarom ook gediversifieerd in beeld.
Cursisten met een laag niveau hebben behoefte aan zelfstandigheid en zich kunnen
handhaven. Cursisten met een hoger niveau worden vooral door de functionele
opbrengst aangesproken. Daarom zijn de cursussen om met de PC om te gaan, een
goede opstap voor deze klantgroep.
Uit het onderzoek blijkt de grootste opbrengst voor cursisten zich gezien en gekend
voelen in de samenleving. Waar beide groepen naar streven is uiteindelijk de
zelfrealisatie.
Verhoogd zelfvertrouwen als opbrengst, geldt voor iedereen.
Cursisten met een hoger profiel zullen zich meer aangesproken voelen door een
functionele opbrengst: bijleren, meer sociaal contact, specifieke realisaties die
bepaalde vaardigheden vereisen.
Het effect, het resultaat kan over de inhoud van de cursus gaan. Dan gebruik je
concrete voorbeelden van resultaten. Naargelang de beoogde klantgroep (hoog
instapniveau, laag instapniveau) differentieer je in de boodschap “ik heb x en x
gedaan”. De boodschap kan te hoog gegrepen overkomen en reacties opwekken als “ga
ik dat wel kunnen’, anderzijds werkt een te laag geprofileerd effect het bestaande
taboe in de hand. Zoek een goede middenweg. Wil je een klantgroep met een lager
instapniveau bereiken benoem dan vooral concrete resultaten, de geboekte
rapportage bevraging
75

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
vooruitgang bij anderen. Zij voelen zich daardoor het meest aangesproken. Cursisten
van een hoger instapniveau benader je door het functionele in de verf te zetten:
‘bijleren’, ‘grotere efficiëntie in het dagelijks leven’.
Benadruk voor beide klantgroepen niet alleen de inhoud en het effect van de
cursusinhoud, maar breng de opbrengst voor hun persoonlijke ontwikkeling of
vaardigheden in beeld. Benoem expliciet het emancipatorisch effect. Voor beide
groepen is dat het verhoogd zelfvertrouwen. Voor de klantgroep met een hoger
instapniveau breng je het sociaal contact in beeld, voor hen met een lager instapniveau
de zelfstandigheid en onafhankelijkheid.
Om het zelfbeeld te verhogen, de meest gegeerde opbrengst voor beide klantgroepen,
gebruik je best het ‘publiek actieterrein’ als uitgangspunt. Dit actieterrein is in feite
alles wat een mens doet in zijn leven vanuit een bepaalde rol. Dat houdt een zekere
verantwoordelijkheid in: bvb. een job, engagement, vrijwilligerswerk, partnerschap,
ouderschap, relaties,… In de boodschap zou je het actieterrein van de beoogde
klantgroep in beeld kunnen brengen en de versterking van hun positie (of uitbreiding
van actieterrein) als opbrengst kunnen benadrukken. Denk er ook eens over om voor
een bepaalde klantgroep ‘stress op het werk’ of ‘computervaardigheid’ als
ingangspoort te gebruiken.
Klantbenadering (intermediaire partners en in centrum)
Persoonlijke rechtstreekse boodschap
Vraag uw verwijzers of ze zeer persoonlijk willen verwijzen. Geef hen de tips door die
ook jij gebruikt bij een onthaal of de tips over de boodschapontwikkeling. Bezorg ze de
inhoud van dit rapport. Vertel hen wat cursisten wat cursisten waarderen bij de
toeleiding.
Spreek zelf ook op een open en directe wijze over het probleem. De meeste cursisten
vinden dat ze/we er zoveel als mogelijk moeten over praten. Doe dat dan ook, eens de
76
rapportage bevraging

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
cursisten over de drempel zijn: bij het onthaal én bij de verdere begeleiding van de
cursist. Het zal hen helpen in het verwerken en –samen met het aanleren van de
vaardigheden - versterken in het handhaven in de samenleving.
Lesgevers pakken best de koe bij de horens, bijvoorbeeld door direct een afspraak te
maken voor een intake, de juiste begeleider erbij roepen. Het zal de interne werving,
zoals dat heet, succesvoller maken.
Tussenpersonen
Zorg er voor dat er zo weinig mogelijk tussenpersonen zijn. De klant heeft bijna altijd
eerst al een contact met een intermediaire figuur. Dan komt hij aan het onthaal van het
Centrum voor Basiseducatie en daarna pas, als hij zich inschrijft, bij de lesgever. Je zou
er kunnen over denken om de lesgever meteen bij het onthaal en de intake te
betrekken.
Leg bij het onthaal de boodschap uit zoals eerder geformuleerd. Benadruk op wat
bijgeleerd wordt.
Het stigma is voor sommige mensen groot. Besteed veel zorg aan het onthaal. Dat
begint al aan de telefoon, maar gaat verder tot in de groep en tot aan het einde van de
cursus zelfs. Beloon ze omdat ze de stap gezet hebben, de stap is soms zeer groot.
Een open vertrouwensvolle communicatie
Uit het onderzoek blijkt duidelijk dat de aanmoediging van vertrouwenspersonen in de
omgeving cruciaal is in de promotie. Vooral wanneer op een open, rechtstreekse
manier gecommuniceerd wordt over de noodzaak om zich te bekwamen in Nederlands
lezen en schrijven en in rekenen. Belangrijk is dat doorverwijzers hen discreet maar vrij
rechtstreeks over hun lees- en schrijfprobleem aanspreken
Cursisten kunnen het werkveld heel wat leren over een juiste benadering: begrip,
respect, een gelijkwaardige attitude, zichzelf kwetsbaar opstellen en gelijkaardige
ervaringen benadrukken zijn belangrijke elementen. Betrek cursisten bij het
promotiewerk naar derden.
rapportage bevraging
77

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Bij het opstellen van de bevraging en in de afhandeling van de gesprekken waren er
indicaties dat de neiging blijft bestaan om een betuttelende houding aan te nemen. Het
is aangewezen om in het eigen centrum daar expliciet aandacht aan te besteden in het
team. Er zou kunnen nagegaan worden in welke mate een vormingsaanbod kan gedaan
worden voor partnerorganisaties.
Actie
Belangrijk is ook dat de verwijzers zo snel mogelijk een concrete actie koppelen aan
hun informatie: bv. “Zal ik een afspraak voor je maken”, “ik blijf naast je staan terwijl je
belt”. Bij één cursist kwam zijn partner met een boekentas en pennenzak thuis. Zo
mogelijk zou de verwijzer samen met cursist tot aan de deur moeten komen als de
eerste intake plaats vindt.
Probeer een reclamebureau te vinden dat bereid is een promotiecampagne te
ontwikkelen voor de sector. Nogal wat bureaus zijn best bereid dit bij wijze van
sponsoring te doen. Kijk bvb. naar de promotiecampagnes voor Amnesty International
en Sensoa. Zij leverden een bevraging van de promotiedoelgroep aan en de bureaus
ontwikkelden voor hen een campagne.
Aanbod voor een laag instapniveau
Cursisten met een laag instapniveau hebben baat bij een extra intensieve inspanning
voor werving en promotie. De weg naar de inschrijving is voor hen moeilijk. Ook het
centrum heeft veel minder promotiekanalen omdat het netwerk van deze klantgroep
soms erg beperkt is. Het is raadzaam om extra na te gaan hoe deze groep bereikt kan
worden.
rapportage bevraging
78

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Cursisten met een laag instapniveau stromen soms snel, soms moeizaam (of helemaal
niet) door naar een hoger instapniveau. Het is opvallend dat deze cursisten hun laag
zelfbeeld met zich mee blijven slepen, ondanks hun ontwikkelde vaardigheden. Dit
zelfbeeld blijft hen dan verhinderen om normaal te functioneren in de samenleving. De
vraag is of ze enkel gebaat zijn bij een cursus rekenen of taal, ze hebben heel wat meer
nodig. De sector zou zich moeten buigen over de vraag wat ze dan precies nodig
hebben om te versterken en te functioneren in onze samenleving. Het antwoord kan
liggen in de extra zorg voor persoonlijkheidsvorming tijdens de cursus of in het
aanbieden van een andere vorm van begeleiding of cursusinhoud. De sector heeft dan
te beslissen of zij dit antwoord zelf kunnen bieden, dan wel hoe en met wie een goede
samenwerking of doorverwijzing georganiseerd kan worden.
Het onderzoek geeft meermaals aan dat vooral de laagst geschoolde cursisten
zelfstandigheid en onafhankelijkheid zoeken door een cursus NT1 en rekenen te
volgen. Het is echter juist het ontbreken er van (en het lage zelfbeeld) dat hen
tegenhoudt zich in te schrijven. Bovendien blijkt dat dit laag zelfbeeld hardnekkig blijft
bestaan, zelfs na opmerkelijke verbetering van hun lees-, schrijf- of
rekenvaardigheden.
Er valt wat voor te zeggen om gelijktijdig met de taallessen een cursus aan te bieden
die hen versterkt.
Computerlessen
De samenleving en de cursisten ervaren computerlessen als een positieve bijscholing.
Computerlessen zijn daarom een goed wervingsmiddel voor potentiële cursisten met
een profiel ‘hoog instapniveau NT1’ omdat deze cursisten veel meer gericht zijn op het
functionele dan cursisten met een lager instapniveau. Computerlessen vormen ook
binnen het centrum een wervingsmiddel dat meer benut moet worden. De interne
doorstroom wordt dan een belangrijk aandachtspunt. Dat houdt in dat de lesgever van
computerlessen in staat is om een lees- en schrijfproblematiek te detecteren en de
vaardigheid heeft cursisten door te verwijzen. Een andere aanpak zou zijn dat lesgevers
rapportage bevraging
79

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
van NT1 of rekenen, deelnemen als begeleider tijdens de computerlessen en zo de
cursisten aantrekken naar hun lessen. Een korte screening vooraf aan de
computerlessen is ook een aangewezen middel. Er kan nagegaan worden of een cursist
meteen voor beide cursussen kan inschrijven of beter de ene na de andere volgt.
Centra voor Basiseducatie werken hoofdzakelijk met gedrukt trainingsmateriaal. Het
zou zinvol kunnen zijn om didactisch materiaal digitaal aan te bieden. De cursus wordt
dan niet meer gepresenteerd als een cursus om te leren lezen, schrijven of rekenen,
maar als een cursus om via computer te leren. Wellicht zal hiervoor ook vooral een
hoger instapniveau worden aangesproken.
Interne promotie
Besteed in het team van onthaalmedewerkers en lesgevers voldoende aandacht aan
‘goed onthalen’. Praat dit door in de groep, organiseer hiervoor desgewenst vorming en
stel een aantal gedragsregels of een procedure op.
Gebruik de vertrouwensrelatie met de begeleider voor interne promotie. Verwijs als
begeleider intern door, doe direct een intake of schrijf cursisten onmiddellijk in!
Ga na in uw team van lesgevers hoe je als centrum en als lesgever kan bijdragen tot
een goede sfeer in de groep. Vraag je af wat een goede sfeer kan inhouden, hoe je kan
bijdragen tot openheid en vertrouwen.
Maak tijd en ruimte in Basiseducatie om in de groep van lesgevers zelf, openheid en
vertrouwen te creëren om de eigen attitude en vaardigheden bespreekbaar te maken.
Intervisie bvb. kan leiden tot een kritisch en constructief zelfbeeld en tot verbetering
van de eigen vaardigheiden in het begeleiden van groepen.
rapportage bevraging
80

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Draag zorg voor een goede samenstelling van de lesgroepen, heb oog voor cursisten
die hier gevoelig voor zijn. Maak dit bespreekbaar, zelfs al bij het onthaal.
Het zou aan te raden zijn om verder onderzoek te doen naar 'wat is een goede groep
en goede sfeer en hoe bevorder ik die'.
De bevraging als proces, als methodiek
De meeste cursisten vonden het leuk om mee te werken aan de bevraging. Ook de
bevragers hebben er vooral positieve ervaringen aan overgehouden.
Basiseducatie zou hun klantengroep meer kunnen bevragen over allerlei thema’s. De
cursisten blijven de belangrijkste klantengroep van een centrum. Een bevraging zorgt
voor betrokkenheid langs beide kanten, zowel voor de bevrager als de bevraagde.
Wij vonden het belangrijk om de cursist niet in de positie van ‘lijdend voorwerp’ te
zetten maar wel in de rol van participant.
Een bevraging is daarom een uitstekende manier om cursisten te betrekken bij de
werking van het centrum.
Een bevraging opzetten vraagt deskundigheid en een goede voorbereiding met het hele
team: wat wil je te weten komen, wat ga je doen met de resultaten, hoe en wie ga je
bevragen, welke vragen en welke vorm, hoe ga je verwerken, wat gebeurt er met de
resultaten
Wij vonden het daarom belangrijk om bij het hele proces, wat in feite een experiment
was, een externe begeleider te betrekken. Deze begeleider stond in voor de
begeleiding van de stuurgroep, bracht deskundigheid in de groep over bevragingen
opzetten, verwerkte de bevragingen en schreef het rapport.
rapportage bevraging
81

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Omdat elk centrum op een eigen manier is omgegaan met de bevraging, de deelname
aan de stuurgroep en de verwerking, was het niet altijd gemakkelijk en mogelijk om
een correcte verwerking te maken. Hier zullen we in de toekomst betere afspraken
moeten maken.
We leerden ook dat een bevraging opzetten en verwerken heel wat tijd in beslag neemt.
Een realistische planning en timing opmaken, is daarom essentieel.
Meer informatie kan je bekomen bij de centra basiseducatie van de provincie
Antwerpen, zie www.basiseducatie.be , bij mieke.hens@basiseduactiezuiderkempen.be
en bij Goele Leyder goele.leyder@pandora.be
rapportage bevraging
82

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Inhoudstafel
“Zonder omwegen”
een kwalitatief onderzoek naar
het bereik van Nederlandstalige cursisten voor taal en rekenen.
Inleiding............................................................................................................................................2
Voorwoord....................................................................................................................3
De cursist van het Centrum voor Basiseducatie............................................... 3
De bereikbaarheid van de cursist......................................................................3
Ontvanger – boodschap – zender......................................................................4
Situatieschets................................................................................................................ 7
Verloop en aanpak van het onderzoek..........................................................................9
De potentiële cursist....................................................................................................................... 14
‘de ontvanger’
1.Sociotype van de promotiegroep............................................................................. 15
2. Over de drempel gestapt......................................................................................... 18
3. Intermediaire partners van de huidige cursisten..................................................... 20
4. Potentiële intermediaire partners............................................................................ 23
De promotieboodschap...................................................................................................................35
1.Promotie plaats........................................................................................................ 36
2.Promotie vorm en middelen.................................................................................... 45
3.De inhoud van de promotieboodschap.................................................................... 51
rapportage bevraging
83

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De zender:.......................................................................................................................................56
1.Basiseducatie en haar aanbod.................................................................................. 57
2.Interne public relations............................................................................................ 59
Besluit.............................................................................................................................................62
Aanbevelingen................................................................................................................................69
Inhoudstafel.................................................................................................................................... 83
Bijlage: vragenlijsten......................................................................................................................85
rapportage bevraging
84

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Bijlage:
vragenlijsten
rapportage bevraging
85

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Bevraging cursisten in basiseducatie
versie Bevragers
________________________________________________________________
Inleiding
Bevraagde cursisten zijn uw kompanen.
Tijdens de vorige sessie werd duidelijk gekozen voor een evenwaardige benadering van de
bevraagde doelgroep. Vragen worden zo gesteld dat de partner mee met jou nadenkt en kan
nieuw materiaal aanreiken. Vragen die geen zichtbaar verband lijken te hebben met het doel
van de bevraging worden altijd eerst gesitueerd. Als jij degene bent die noteert, doe je dat zo dat
de cursist kan zien wat je schrijft.
Aantal en keuze van cursisten.
• Iedere organisatie zorgt voor min. 15 volledig ingevulde bevragingen
• De bevragingen worden verdeeld over twee soorten NT1-groepen en Rekenen.
• De representativiteit binnen deze groepen (leeftijd, geslacht, nationaliteit) bepaalt elke
organisatie zelf.
In groep of individueel – mondeling of schriftelijk.
• De vragen zijn gegroepeerd: sommige thema’s lenen zich perfect voor een bevraging in
(een bestaande) groep. Dat gaat sneller en werkt ook bevorderlijk voor de groep zelf.
Een aantal thema’s gaat diep in op persoonlijke belevingen. Ook dat kan zeer verrijkend
zijn voor de groep, maar kan je maar doen wanneer de cultuur van de organisatie en de
betreffende groep dit toelaat. Anders doe je die vragen individueel. Als je groeps- en
individuele interviews combineert, doe dan sowieso eerst de groepsgesprekken. Dan kan
je het gedeeltelijk ingevuld formulier makkelijker vervolledigen met de cursist, ook over
zaken die al gezegd zijn in groep.
• Bij voorkeur bevragen we mondeling omdat er dan meer informatie kan komen en de
cursist meer 'partner' van je is. Heb je toch weinig tijd en denk je dat een cursist dit
schriftelijk kan op zijn eentje, geef dan toch de ruimte om het samen te overlopen,
mondeling.
Als je in gesprek gaat, in groep of individueel, laat je de cursist best zelf noteren. Lijkt je
dat niet de goede manier voor die cursist(en), zorg er dan voor dat je genoeg kan
noteren (zeker als het in groep gebeurt). Laat altijd zien wat je geschreven hebt.
De bevrager.
• Beslis per organisatie wie de bevraging doet: de coördinator of de begeleider van een
groep. Beiden hebben voor- en nadelen. Het meest voor de hand liggend is een
combinatie van de twee, indien je onderscheid in bevragingsthema’s maakt. Zo kan de
coördinator de algemene thema’s bevragen en de begeleider de meer
persoonsgebonden.
rapportage bevraging
86

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Informatie vooraf.
Het is interessant om per bevraagde cursist vooraf gegevens uit Alfi door te nemen, zodat je
meer gerichte vragen kan stellen.
• reeds cursist
• voor welk programma
• hoe lang al in het centrum
• via welke weg bij ons gekomen
• ...
Speel hier open kaart over als je individuele gesprekken voert: uw cursist is uw partner en
deskundige, en stiekem gegevens inkijken van cursisten die jij niet begeleidt komt erg
respectloos over.
Lay out.
Stel zelf uw bevragingsformulier samen met de onderstaande vragen. Maak uw
bevragingsformulier per cursist op een gepaste manier op: logo van basiseducatie, benaming
van uw centrum, voldoende antwoordplaats en wat afbeeldingen eventueel.
De Bevraging zelf:
Hier gaan we:
Basiseducatie wil graag weten wat je denkt van de manier waarop cursisten hen leren kennen.
Zou je samen met ons mee willen nadenken over de volgende vragen
Wat jij een goede aanpak vindt om mensen aan te spreken, zullen we blijven doen. Waar je
kritiek op hebt of tips om het beter te doen, daar zullen we over nadenken en verbeteringen
doorvoeren.
Met al uw tips en bedenkingen zorgen we er voor dat meer mensen de weg naar Basiseducatie
vinden.
Naam cursist:
Leeftijd:
Cursus:
Lesgever:
Naam bevrager:
rapportage bevraging
87

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De eerste stap.
___________________________________________________________________________
1. Je volgt cursus X. Ben je opzoek gegaan naar een organisatie die zo’n cursus gaf.
Of hoorde je of las je over deze cursus en dacht je: dat is wat ik zoek
1. Hoe heb je cursus X leren kennen Hoe heb je Basiseducatie leren kennen
(Weet je nog wat er over cursus X gezegd/ geschreven stond)
Eventueel vervolledig je vraag 2 met de volgende multiple choice versie
(Zet een kruisje of vul aan. Er mag méér dan één antwoord zijn.)
2.1. Iemand vertelde mij over deze cursus of over basiseducatie
• buurtwerk:....
• stadsdienst:.....
• werkgever: ….
• mutualiteiten:....
• iemand van de VDAB: ….
• OCMW:....
• dokter:....
• Familie, kennissen:.....
• Andere nl. : ......
Deze persoon
• kende Basiseducatie / cursus X van ….....
• Ik weet niet hoe deze persoon Basiseducatie/cursus X kent.
Deze persoon
• heeft mij voldoende informatie gegeven over basiseducatie/cursus X
Hij/zij vertelde mij het volgende: .......
• heeft niet veel verteld maar een folder/artikel/ … (schrappen wat niet past of invullen)
laten lezen of meegegeven.
Hij/zij vertelde mij het volgende: .......
2.2. Ik heb er iets over gelezen/ gehoord in:
Krant: ….
Huis- aan huisblad: ...
Folder: ....
Affiche: ....
TV: .....
andere: ...
Weet je nog wat er in dat artikel/folder/uitzending/advertentie over de Basiseducatie/cursus X
gezegd werd
rapportage bevraging
88

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
2. Wanneer heb je Basiseducatie/ cursus X leren kennen
3. Wat houdt mensen tegen om in te schrijven of wat doet mensen toch die stap
zetten. Hier willen we een goed zicht op krijgen. Vraag door op het zelfbeeld van de
cursist
• Heb je je meteen ingeschreven of heb je er eerst een tijdje over nagedacht
• Heb je geaarzeld Mag ik je vragen wat je deed twijfelen Zou je ons kunnen helpen
door te zeggen waarom sommige mensen blijven twijfelen en zich niet echt inschrijven
volgens u
• Wat was dan de belangrijkste reden voor u om u in te schrijven Wat zou dat voor u
betekenen in uw leven toen
• Wat was het laatste zetje waardoor je je inschreef: iets dat je tegen jezelf zei Of iemand
die je aanmoedigde Weet je wat anderen over de streep zou kunnen halen
• Wat was eigenlijk uw drive om u in te schrijven, wat zou er in uw leven gaan verbeteren
Uw idee over basiseducatie
___________________________________________________________________________
1. Welke mensen komen er volgens jou in Basiseducatie cursus volgen
Of: Geef een metafoor (een beeld of symbool) voor de mensen die naar Basiseducatie
komen.
Er is een kans dat je met deze vraag ergernissen naar boven laat komen. Laat daar ruimte voor
maar stuur wel goed bij in functie van uw bevraging.
2. Welk beeld heb je op de cursussen ‘NT1’ en ‘Rekenen’
Hoe schrijven we best over deze cursussen zodat laaggeschoolden zich aangesproken
voelen en de hooggeschoolden niet.
rapportage bevraging
89

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
3. Wat dacht jij toen je voor ’t eerst hoorde over Basiseducatie.
Zijn er dingen die je moeilijk vindt in het beeld dat mensen over Basiseducatie hebben
4. Wat komt er het eerste in u op als je zegt: “Hier in Basiseducatie heb ik geleerd
…”
Of: bekijk de volgende slogans/folders/6 beelden en zeg welke je best op een affiche zet
(en waarom)
5. Verzin een goede, leuke, treffende naam voor de cursus die je zelf volgt.
Of: als jij het voor ’t zeggen had, hoe zou jij dan reclame maken (voor basiseducatie en)
voor de cursussen NT1 en rekenen
Plaatsen waar we best reclame maken en
folders of blaadjes waarin we best reclame maken.
___________________________________________________________________________
Leid dit thema in door te zeggen waarom je dit soort vragen gaat stellen.
- Je wil zicht krijgen op alle kanalen (plaatsen)) die ZIJ geschikt vinden om reclame
te maken. Dat houdt in dat je meer kanalen zal oplijsten dan degene die zij
geschikt vinden (bvb. kan het zijn dat ze in de voetbalclub helemaal geen reclame
van basiseducatie willen zien en daar goede redenen voor aandragen)
- Je wil ook zicht krijgen op de middelen (media). Daarvoor wil je graag weten hoe
ze zich zelfstandig informeren.
1. Zijn er plaatsen waar je graag komt
• Waar
• Wie komt daar zoal
• Hoe heb je die plek leren kennen
• Komen daar mensen die misschien ook een cursus bij ons willen volgen
• Zou je dit goed vinden
• Naar welke plaatsen ga je alleen naar toe
rapportage bevraging
90

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
2. Heb je een hobby
• Komen mensen met deze hobby soms ergens samen
• Ga je daar naartoe Waarom wel Waarom niet
• Is dat leuk
• Zoek je soms informatie op over je hobby
• Probeer volledig te zijn: waar en wat
• Krijg je daarbij hulp of doe je dat alleen
• Zitten er in die hobbyclub soms mensen die basiseducatie niet kennen
3. Wat doen je kinderen, je partner, vriend of vriendin zoal in hun vrije tijd
• Ga je soms mee Doe je soms mee Help je soms mee
• Lees je soms iets over hun bezigheden Wat, wanneer en waarom
• Zoeken jij of je partner of je kinderen er soms iets over op
• Denk je reclame over basiseducatie via de vrije tijd van familie of vrienden kan helpen
4. Zijn er plaatsen waar je sowieso af en toe MOET komen
• Wat ga je daar doen
• Neem je soms informatie mee
• Wat neem je zoal mee
• Waarom neem je het mee
5. Zegt er soms iemand: ‘hé dat moet je eens lezen’ of ‘hé daar moet je eens naar toe
gaan’
Wie en waarover
rapportage bevraging
91

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Je thuis voelen, ook in Basiseducatie
___________________________________________________________________________
Inleidend zeg je “de cursisten van Basiseducatie komen bijna altijd omdat iemand anders ze
doorverwezen heeft. 85% van de cursisten krijgen een zetje van een persoon. Daarom willen we
vragen stellen om te weten wie we ook best informatie over Basiseducatie geven.
1. Wat zijn volgens jou goede doorverwijzers naar Basiseducatie
Wie zouden voor jou goede doorverwijzers kunnen zijn
• Bij wie voel jij je het meeste op je gemak Bij wie kan jij jezelf zijn
• Met wie kan je het beste praten
• Waar ben je het liefste Waar ben jij op je gemak
• Hoe denk je dat dit komt
• Noem eens 3 redenen
2. Zijn dit ook de mensen die jou het meeste kunnen helpen als je een beslissing
moet nemen
• Heb je deze mensen verteld dat je bij ons les ging volgen
• Wie weet er nog meer dat je bij ons les volgt
• Met wie praat je over basiseducatie Met wie niet Hoe komt dat, denk je
• Vraag je bvb. aan je dokter iets dat niet echt met uw gezondheid heeft te maken
3. Spreek jij zelf andere mensen aan om bij ons les te volgen
Dit zijn vragen naar ‘feiten’.
• Zo ja, wat vertel je hen dan als eerste Hoe overtuig je hen om de stap te zetten
• Zo niet, wat houdt je tegen
• Maak je wel eens reclame voor basiseducatie Hoe dan Bij wie
• Nee Hoe zou je dat kunnen doen
4. Zou je zelf een doorverwijzer kunnen zijn.
Zou je willen reclame maken voor Basiseducatie of mensen doorverwijzen
Wat heb je nodig om dat te doen En dit zijn meer de vragen naar de ‘beleving’
rapportage bevraging
92

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Reclame maken
___________________________________________________________________________
1. Je krijgt 500 folders van basiseducatie. Waar zou je die in je gemeente leggen
2. Waar neem jij folders mee En welke folders of blaadjes neem je dan mee
Bvb. stads- en gemeente-informatie, blaadjes van de ziekenkas, informatieve blaadjes
3. Ben jij al eens naar een rommelmarkt , opendeurdag, tentoonstelling ( of iets
anders ) geweest omdat je een aankondiging zag staan
Zag je dat op een affiche of in een folder
Weet je nog waar je die affiche voor de eerste keer zag of:
Weet je nog hoe je aan die folder bent gekomen Waar je die gelezen hebt
4. Wanneer staat bij jou de T.V. op
• Altijd 0
• ’s avonds van ….. tot …… 0
• alleen als ik een programma kies ( welke programma’s ) 0
• Kijk je veel TV Wat is veel Hoeveel uur per dag
• Welk zijn je favoriete zenders Doorvragen (regionale, kabelkrant op ATV,
teletekst…)
• Je favoriete programma’s doorvragen
• Wat vind je er leuk/goed aan
• In welke programma’s of zenders zou reclame van basiseducatie goed passen
5. Je neemt reclame uit je brievenbus. Wat doe je daar mee
• Je gooit alles ineens weg 0
• Je bekijkt een aantal dingen 0
• Welke reclame lees je zeker en vast
rapportage bevraging
93

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
6. Ik lees tijdschriften
• omdat wij thuis een abonnement hebben
• als ik moet wachten bij de dokter, kapper , dierenarts en er veel tijdschriften liggen
• mijn lievelingstijdschriften zijn …..
• zou reclame in tijdschriften gezien worden Bij welke rubriek
Dank je wel!
We laten je dan en op deze manier weten wat er van de bevraging gekomen is.
Het team van Basiseducatie.
rapportage bevraging
94

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Bevraging cursisten in basiseducatie
versie cursisten
____________________________________________________
Hier gaan we:
Basiseducatie wil graag weten wat je denkt van de manier waarop cursisten hen leren kennen.
Zou je samen met ons mee willen nadenken over de volgende vragen
Wat jij een goede aanpak vindt om mensen aan te spreken, zullen we blijven doen. Waar je
kritiek op hebt of tips om het beter te doen, daar zullen we over nadenken en verbeteringen
doorvoeren.
Met al uw tips en bedenkingen zorgen we er voor dat meer mensen de weg naar Basiseducatie
vinden.
Naam cursist:
Leeftijd:
Cursus:
Lesgever:
rapportage bevraging
95

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
De eerste stap.
___________________________________________________________________________
1. Je volgt cursus X. Ben je op zoek gegaan naar een organisatie die zo’n cursus gaf.
Of hoorde je of las je over deze cursus en dacht je: dat is wat ik zoek
2. Hoe heb je cursus X leren kennen Hoe heb je Basiseducatie leren kennen
(Weet je nog wat er over cursus X gezegd/ geschreven stond)
Eventueel vervolledig je vraag 2 met de volgende multiple choice versie
(Zet een kruisje of vul aan. Er mag méér dan één antwoord zijn.)
2.1. Iemand vertelde mij over deze cursus of over basiseducatie
buurtwerk:....
stadsdienst:.....
werkgever: ….
mutualiteiten:....
iemand van de VDAB: ….
OCMW:....
dokter:....
Familie, kennissen:.....
Andere nl. : ......
Deze persoon
rapportage bevraging
96

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
kende Basiseducatie / cursus X van ….....
Ik weet niet hoe deze persoon Basiseducatie/cursus X kent.
Deze persoon
heeft mij voldoende informatie gegeven over basiseducatie/cursus X
Hij/zij vertelde mij het volgende: .......
heeft niet veel verteld maar een folder/artikel/ … (schrappen wat niet past of invullen)
laten lezen of meegegeven.
Hij/zij vertelde mij het volgende: .......
2.2. Ik heb er iets over gelezen/ gehoord in:
Krant: ….
Huis- aan huisblad: ...
Folder: ....
Affiche: ....
TV: .....
andere: ...
Weet je nog wat er in dat artikel/folder/uitzending/advertentie over de
Basiseducatie/cursus X gezegd werd Zo ja, wat dan
3. Wanneer heb je Basiseducatie/ cursus X leren kennen Weet je de periode nog
rapportage bevraging
97

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
4. Wat houdt mensen tegen om in te schrijven of wat doet mensen toch die stap
zetten. Hier willen we een goed zicht op krijgen.
●
Heb je je meteen ingeschreven of heb je er eerst een tijdje over nagedacht
Heb je geaarzeld Mag ik je vragen wat je deed twijfelen Zou je ons kunnen helpen
door te zeggen waarom sommige mensen blijven twijfelen en zich niet echt inschrijven
volgens u
Wat was dan de belangrijkste reden voor u om u in te schrijven Wat was op dat moment
de aanleiding om in te schrijven
Wat was het laatste zetje waardoor je je inschreef: iets dat je tegen jezelf zei Of iemand
die je aanmoedigde Weet je wat anderen over de streep zou kunnen halen
Wat was eigenlijk uw drive om u in te schrijven, wat zou er in uw leven gaan verbeteren
Wat was je doel
rapportage bevraging
98

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Uw idee over basiseducatie
___________________________________________________________________________
1. Welke mensen komen er volgens jou bij Basiseducatie cursus volgen
2. Welk beeld heb je op de cursussen ‘lezen en schrijven’ en ‘Rekenen’
Hoe schrijven we volgens jou best over deze cursussen
3. Wat dacht jij toen je voor ’t eerst hoorde over Basiseducatie. Welk beeld had je van
Basiseducatie
4. Wat komt er het eerste in u op als je zegt: “Hier in Basiseducatie heb ik geleerd
…”
5. Verzin een goede, leuke, treffende naam voor de cursus die je zelf volgt.
Of: als jij het voor ’t zeggen had, hoe zou jij dan reclame maken (voor
basiseducatie en) voor de cursussen lezen en schrijven en rekenen
rapportage bevraging
99

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Plaatsen waar we best reclame maken en
folders of blaadjes waarin we best reclame maken.
___________________________________________________________________________
We willen en zicht krijgen op de plaatsen die jullie geschikt vinden om reclame over
Basiseducatie te maken. We willen ook weten op welke manier jullie je informeren over van alles
en nog wat.
1. Zijn er plaatsen waar je graag komt
Waar
Wie komt daar zoal
Hoe heb je die plek leren kennen
Komen daar mensen die misschien ook een cursus bij ons willen volgen
Zou je dit goed vinden
Naar welke plaatsen ga je alleen naar toe
2. Heb je een hobby
Komen mensen met deze hobby soms ergens samen
Ga je daar naartoe Waarom wel Waarom niet
Is dat leuk
Zoek je soms informatie op over je hobby
rapportage bevraging
100

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Probeer volledig te zijn: waar en wat
Krijg je daarbij hulp of doe je dat alleen
Zitten er in die hobbyclub soms mensen die basiseducatie niet kennen
3. Wat doen je kinderen, je partner, vriend of vriendin zoal in hun vrije tijd
Ga je soms mee Doe je soms mee Help je soms mee
Lees je soms iets over hun bezigheden Wat, wanneer en waarom
Zoeken jij of je partner of je kinderen er soms iets over op
Denk je reclame over basiseducatie via de vrije tijd van familie of vrienden kan helpen
4. Zijn er plaatsen waar je sowieso af en toe MOET komen
Wat ga je daar doen
Neem je soms informatie mee
Wat neem je zoal mee
Waarom neem je het mee
rapportage bevraging
101

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
5. Zegt er soms iemand: ‘hé dat moet je eens lezen’ of ‘hé daar moet je eens naar toe
gaan’
Wie en waarover
rapportage bevraging
102

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Je thuis voelen, ook in Basiseducatie
___________________________________________________________________________
De cursisten van Basiseducatie komen bijna altijd omdat iemand anders ze doorverwezen heeft.
85% van de cursisten krijgen een zetje van een persoon. Daarom willen we vragen stellen om te
weten wie we best informatie over Basiseducatie geven.
1. Wat zijn volgens jou goede doorverwijzers naar Basiseducatie
Wie zouden voor jou goede doorverwijzers kunnen zijn
Bij wie voel jij je het meeste op je gemak Bij wie kan jij jezelf zijn
Met wie kan je het beste praten
Waar ben je het liefste Waar ben jij op je gemak
Hoe denk je dat dit komt
Noem eens 3 redenen
2. Zijn dit ook de mensen die jou het meeste kunnen helpen als je een beslissing
moet nemen
Heb je deze mensen verteld dat je bij ons les ging volgen
Wie weet er nog meer dat je bij ons les volgt
Met wie praat je over basiseducatie Met wie niet Hoe komt dat, denk je
rapportage bevraging
103

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Vraag je bvb. aan je dokter iets dat niet echt met uw gezondheid heeft te maken
3. Spreek jij zelf andere mensen aan om bij ons les te volgen
Zo ja, wat vertel je hen dan als eerste Hoe overtuig je hen om de stap te zetten
Zo niet, wat houdt je tegen
Maak je wel eens reclame voor basiseducatie Hoe dan Bij wie
Nee Hoe zou je dat kunnen doen
4. Zou je zelf een doorverwijzer kunnen zijn.
Zou je willen reclame maken voor Basiseducatie of mensen doorverwijzen
Wat heb je nodig om dat te doen
rapportage bevraging
104

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
Reclame maken
___________________________________________________________________________
1. Je krijgt 500 folders van basiseducatie. Waar zou je die in jouw gemeente leggen
2. Waar neem jij zelf folders mee En welke folders of blaadjes neem je dan mee
Bvb. stads- en gemeente-informatie, blaadjes van de ziekenkas, informatieve blaadjes
3. Ben jij al eens naar een rommelmarkt , opendeurdag, tentoonstelling ( of iets
anders ) geweest omdat je een aankondiging zag staan
Zag je dat op een affiche of in een folder
Weet je nog waar je die affiche voor de eerste keer zag of:
Weet je nog hoe je aan die folder bent gekomen Waar je die gelezen hebt
4. Wanneer staat bij jou de T.V. op
Altijd 0
’s avonds van ….. tot …… 0
alleen als ik een programma kies ( welke programma’s ) 0
Kijk je veel TV Wat is veel Hoeveel uur per dag
Welk zijn je favoriete zenders (regionale, kabelkrant op ATV, teletekst…)
Je favoriete programma’s
Wat vind je er leuk/goed aan
In welke programma’s of zenders zou reclame van basiseducatie goed passen
rapportage bevraging
105

Werving en promotie voor rekenen en NT1
CBE provincie Antwerpen
5. Je neemt reclame uit je brievenbus. Wat doe je daar mee
Je gooit alles ineens weg 0
Je bekijkt een aantal dingen 0
Welke reclame lees je zeker en vast
Ik lees tijdschriften
omdat wij thuis een abonnement hebben 0
als ik moet wachten bij de dokter, kapper , dierenarts en er veel tijdschriften liggen
0
mijn lievelingstijdschriften zijn …..
zou reclame van Basiseducatie in tijdschriften gezien worden Bij welke rubriek
Dank je wel voor je medewerking!
Als de bevraging verwerkt is, laten we je weten wat de resultaten zijn en wat we ermee gaan
doen. Dit is gepland in het najaar.
Het team van Basiseducatie.
rapportage bevraging
106