Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 185 263.10 NIEUWE TIJDIn 1637 is tijdens de tachtigjarige oorlog onder leiding van prins Frederik Hendrik doorhet Staatse leger een verdedigingslinie rond Breda aangelegd. Het op Steenakkeraangetroffen legerkamp maakte daar deel van uit. 16 Bij het archeologisch onderzoek in2001 zijn vier waterputten aangetroffen. Van drie waterputten is het hout onderzocht. Hethout van de beschoeiing van de waterputten was deels bewaard gebleven en wordt hiernaper waterput besproken.3.10.1 Steenakker 2001 waterput (contextnr. 5-25)De beschoeiing van deze waterput bestond uit duigen van een tonput. Er zijn tien duigenvoor onderzoek verzameld. De basisgegevens van de duigen staan in bijlage 6.De duigen waren gemaakt uit in segmenten gekloofde stammen van eik. De segmentenwaren vervolgens zodanig bewerkt dat duigen van gelijke dikte overbleven die aan deuiteinden smaller waren dan in het midden. De duigen waren vrij sterk verweerd. Aanslechts één duig konden enkele waarnemingen worden gedaan. Tussen 3,5 en 4 cm van debasis van deze duig was aan de binnenzijde over de volledige breedte een groef gemaakt.De groef waren rechthoekig van vorm, gemiddeld 0,5 cm breed en 0,3 cm diep. Aan debinnenzijde was de duig aan de basis over 1,5 cm schuin afgewerkt. De gebruikelijkebewerkingssporen waardoor de duigen rond de groeven dunner zijn, ontbraken op de hieronderzochte duig.De duigen werden met houten hoepels bijeengehouden. Voor de hoepels zijn 3 tot 4jaar oude wilgentakken met een diameter van 1,5 tot 3 cm gebruikt. De takken lijken inhet najaar of de winter te zijn geoogst. Vervolgens zijn ze gespleten en tot hoepelsverwerkt.3.10.2 Steenakker 2001 waterput (contextnr. 6-13)De beschoeiing van deze zeventiende-eeuwse waterput bestond uit twee boven elkaargeplaatste tonnen. De bovenste ton was aan de bovenzijde verweerd, maar de onderstewas nog puntgaaf. De metrische gegevens staan in bijlage 6.De tonnen waren van eikenhout gemaakt. De duigen waren ca. 78 cm lang. Ook dezeduigen waren gemaakt uit in segmenten gekloofde stammen van eik. De segmenten warenvervolgens zodanig bewerkt dat duigen van gelijke dikte overbleven die aan de uiteindensmaller waren dan in het midden. Op 4 à 5 cm van de uiteinden waren v-vormige groevengemaakt, die ca. 0,5 cm breed en 0,3 cm diep waren.De duigen werden op vier plaatsen met hoepels bijeen gehouden. De hoepels bevondenzich aan boven- en onderzijde van de tonnen en op eenderde van de boven- en onderzijde.Alle onderzochte hoepels waren van wilgentakken, die in twee helften gespleten waren.Op één van de duigen van de onderste ton was aan de buitenzijde een merktekengemaakt, dat nog het meeste lijkt op een r in spiegelbeeld (zie figuur 10a).In allebei de tonnen was een duig met een spongat aanwezig. Het gat bevond zich inhet breedste deel (in het midden) van de betreffende duig en had een diameter van ruim 9cm. Het lijkt erop dat het gat in de duig is gesneden, want hoewel het gat in totaal rond isbestaat het uit een tiental facetten. In het spongat van beide tonnen was een wilgenhoutenstop aanwezig. De stop in de bovenste ton was te verweerd om te beschrijven. De stopvan de onderste ton was 8,5 lang, 9 cm breed en 1,3 cm dik. In principe was dezecirkelrond, maar aan de zijkant was de stop vlak over 3,7 cm (figuur 10b). Uit de matenblijkt dat de stop eigenlijk net te klein was voor het gat. Toch is het niet ondenkbaar dathet hier gaat om de originele stop van de ton. De stop is namelijk mooi afgewerkt en past,weliswaar met wat speling, precies in het spongat. Door de vlakke zijkant was de stopook weer makkelijk te verwijderen.16 Brandenburgh et al. 2002, 151.