Download rapport - Biax Consult

BIAXiaal 185 11. InleidingVoorafgaande aan de aanleg van industrieterreinen tussen het NAC-stadion en het stationBreda Prinsenbeek is door het Beleidsbureau Cultureel Erfgoed van de gemeente Bredaeen gebied van ca. 40 ha onderzocht (Breda-West). Het onderzoek stond onder leidingvan G. van den Eijnde en is uitgevoerd tussen 1995 en 2002. Er zijn sporen aangetroffenuit de Bronstijd, IJzertijd, Romeinse tijd, vroege Middeleeuwen en de zeventiende eeuw.De sporen waren deels afgedekt door een cultuurdek (ook wel esdek genoemd) datwaarschijnlijk dateerde uit het eind van de Middeleeuwen of de Nieuwe tijd. 1 Er zijnzowel bewoningssporen – huisplaatsen, waterputten, water- en afvalkuilen, haardenenzovoort – als grafmonumenten en verdedigingswerken (zeventiende eeuw)aangetroffen. 2Breda-West maakt deel uit van het Zuidnederlandse dekzandlandschap en ligt tenwesten van de rivier de Mark. Kenmerkend voor het gebied is een viertal vrij kleinedekzandruggen, die door beekdalen van elkaar zijn gescheiden. De namen van dedekzandruggen zijn Emerakker, Huifakker, Moskes en Steenakker.Als opgravingen voorafgaan aan grote infrastructurele werken, dan heeft datdocumentatie van het archeologisch erfgoed tot doel. Over Breda-West was inarcheologisch opzicht nagenoeg niets bekend. Daarom is het onderzoek grootschaligaangepakt en lag de nadruk op het verzamelen van zoveel mogelijk informatie over debewoningsgeschiedenis. Speciale aandacht ging daarbij uit naar de interactie tussen mensen landschap.Veel van de bouwconstructies uit de prehistorie, de Romeinse tijd en Middeleeuwenwaren van hout gemaakt. In archeologisch onderzoek is informatie over bouwconstructiesvaak een belangrijk onderdeel bij de reconstructie van de bewoningsgeschiedenis. Vragendie daarbij een rol spelen, zijn onder andere: hoe zijn gebouwen gemaakt, hoe stevig zijndie en hoe lang konden ze functioneren. Houttechnologische kennis, bijvoorbeeld over dein constructies gebruikte houtsoorten, de gebruikte boomonderdelen en de gemaakteverbindingen, kan bijdragen aan de beantwoording van deze vragen. In het geval vanBreda-West is daarom gekozen voor het verzamelen van zoveel mogelijk constructiehout.Niet alleen hierom is het houtonderzoek uitgevoerd. Een tweede reden is dat de herkomstvan het constructie- en ander gebruikshout informatie oplevert over de interactie tussenmens en landschap, het speciale onderzoeksthema van Breda-West.In de gematigde klimaatszone waartoe Nederland behoort, vergaat hout na verloop vantijd en rest er van houten constructies meestal niets meer dan verkleuringen in de grond.Dat was ook het geval bij het onderzoek in Breda-West. Alleen het hout van debeschoeiingen van waterputten en uit de vullingen van waterputten en waterkuilen isbewaard gebleven, mits het permanent in het grondwater heeft gelegen.In archeologisch opzicht is hout een kwetsbare materiaalgroep. Het is over hetalgemeen minder stevig dan het ogenschijnlijk lijkt en eenmaal uit de waterverzadigde,koele en zuurstofarme bodem, vergaat het in rap tempo als het niet wordt geconserveerd.Hout dat verteert, verliest zijn morfologische kenmerken en kan daardoor niet meer opsoort worden gedetermineerd. Ook kortdurende opslag kan fataal zijn en resulteren inverlies aan morfologische informatie en informatie op het gebied van bewerkings- engebruikssporen. Daar komt bij dat het bij houtonderzoek vaak gaat om grote stukken endat neemt, ook in tijdelijke opslag, relatief veel ruimte in. Daarom is in het onderzoek vanBreda-West het hout al tijdens de opgravingscampagnes beschreven en gedetermineerd.Uiteindelijk is van 41 waterputten en 11 waterkuilen hout onderzocht.1 Spek 1999, 29.2 In Brandenburgh et al. 2002 zijn de eerste onderzoeksresultaten gepresenteerd. Medio 2004 komthet standaardrapport uit.