Deelrapport 2: De weg naar Haren - Universiteit Twente

De repliceerbaarheid van berichten heeft hier natuurlijk de grootste gevolgen gehad. Het semipubliekzijn was een onbedoeld kenmerk van de uitnodiging. Dit kenmerk is afhankelijk van hetbusiness-model van de betreffende sociale netwerksite en van het idee dat deze heeft van de socialenetwerken van mensen, wat vervat is in zijn ontwerp. Het business-model van Facebook is gericht ophet verzamelen van persoonlijke informatie om deze te kunnen gebruiken voor gepersonaliseerdeadvertenties. Facebook heeft dus alle belang bij een vage samenstelling van de categorie ‘vrienden’zolang gebruikers hierin gewild of ongewild persoonlijke informatie verspreiden.De brede samenstelling van de categorie ‘vrienden’ kenmerkt de visie van Facebook op socialenetwerken. Andere visies en ontwerpen zijn mogelijk. Zo werkt de grote concurrent van Facebook,internationaal gezien, Google Plus met Kringen. Gebruikers kunnen hun relatiebestand indelen inKringen voor vrienden, familie, kennissen, collega’s enz. Google Plus heeft hetzelfde business-modelals Facebook (gepersonaliseerde advertenties) maar biedt haar gebruikers wel deze mogelijkheid alsstandaardoptie. Gebruikers kunnen berichten dan selectief versturen naar een kring of een optelsomvan kringen. Bij Facebook is dit inmiddels ook mogelijk geworden: men kan zijn vrienden indelen inbepaalde groepen (voor familie, studiegenoten e.d.). Een feit is dat hier tot nu toe nauwelijks gebruikvan wordt gemaakt.In Google Plus had Merthe haar ‘vergissing’ dus iets makkelijker kunnen vermijden. Daar is hetgebruik van kringen wel standaard. Zij had een Kring aan kunnen maken van mensen die zij normaalgesproken uitnodigt voor verjaardagsfeestjes. Maar mocht in deze Kring ook maar één persoonzitten die de uitnodiging vervolgens ongewenst in zijn/haar kringen verspreidt, dan hebben wedezelfde soort gevolgen (repliceerbaarheid).Merthe heeft echter bewust gekozen voor Openbaar (om de vrienden buiten haar lijst uit te nodigen).Als ze dit in Google Plus had gedaan was mogelijk precies hetzelfde gebeurd.Het ontwerp en de standaardinstellingen van een sociale netwerksite zijn dus van belang. Die liggenniet vast, maar hierin kan gekozen worden, zowel door aanbieders als gebruikers. In 2012 is inDuitsland voor en na Project X Hamburg door een minister voorgesteld dat Facebook zijn standaardinstellingvoor evenementen zou moeten wijzigen van Vrienden in Alleen Genodigden (zie Figuur 3.1).3.3 Verloop mobilisatie op FacebookZoals eerder in het rapport is vermeld, is er een grote variëteit aan kanalen waar over Project X isgecommuniceerd. Een groot deel van de communicatie speelt zich af achter gesloten deuren,grotendeels buiten het zicht van onderzoekers. Denk aan (telefoon-)gesprekken die mensen voerenof chat-berichten die ze via verschillende services uitwisselen. De sociale media zijn slechts een deelvan de vele kanalen die gebruikt worden voor de communicatie over Project X Haren en biedtdaarom slechts een beperkt beeld. Dit neemt niet weg dat de activiteit op sociale media relatiefmakkelijk in kaart te brengen is omdat de berichten automatisch gearchiveerd worden en relatiefmakkelijk te downloaden zijn. Direct na de gebeurtenissen op 21 september hebben verschillendepartijen een grote hoeveelheid berichten van verschillende sociale media gedownload 11 . Wij makengebruik van de volgende datasets:11Voor de kwantitatieve analyse van de Facebook en Twitterdata hebben we gesproken met Arnout de Vries van TNO, Ewoud deVoogd van HowAboutYou, Alex Slatman van OBI4wan, en Arno Siebes en Doaitse Swierstra van de Universiteit Utrecht.COMMISSIE ‘PROJECT X’ HAREN | 19