Odeon 47 4de proef - De Nederlandse Opera

Pablo FernandezEnquêtesDe Nederlandse Opera heeft u, ons publiek, recentelijk meer dan eens ‘aan de tand gevoeld’. Niet om ueen bekentenis af te dwingen, maar om u beter te leren kennen, onze service meer op uw wensen af testemmen en pijnpunten op te sporen. Hieronder de meest opvallende resultaten van twee enquêtes.Wij onderzochten wat u vindt van de inleidingendie we voor een aantal van onze voorstellingenorganiseren (I) en bestudeerdenuw mening over onze publicaties (II). Ookandere instanties zijn soms geïnteresseerdin uw beleving van een operaproductie: deUniversiteit van Groningen ging na welkegevoelens en impressies een religieus getinteopera achterlaat bij een publiek waarvanwordt aangenomen dat het voor hetgrootste deel seculier is. Over dit laatsteonderzoek leest u meer op p. 3.2Scènefoto Le Balcon (Foto: E. Carrechio)I. InleidingenSinds jaar en dag organiseert DNO rondbijna elke productie één of meer inleidingen.Bij wijze van experiment werd voor elkevoorstelling van Lear tijdens het seizoen2001-2002 een inleiding verzorgd in een foyervan Het Muziektheater. Het doel van hetexperiment was te onderzoeken of er voldoendebelangstelling was voor dergelijkeinleidingen en wat u dacht over de organisatieervan. In de eerste plaats valt het groteaantal respondenten op: 358 mensen (opongeveer 500 aanwezigen) namen op de vierdagen waarop de formulieren werden uitgedeeldde moeite om deze daadwerkelijk inte vullen. Dit alleen al wijst op een grotebetrokkenheid van het publiek.Meer dan de helft van de respondentenbezocht een inleiding voor de eerste keer.De ideale lengte is 45 minuten en er dienteen pauze van 30 minuten te zijn tussen heteinde van de inleiding en het begin van devoorstelling. De inleiding moet in elk gevalgratis toegankelijk blijven.De ruimte in de foyer van de tweede etagevan Het Muziektheater wordt door de helftvan de respondenten als ‘goed’ omschreven;43 mensen zijn van mening dat deze locatieslecht is en verkiezen de Boekmanzaal vanhet Stadhuis (waar de inleidingen wordengegeven als deze niet voor elke voorstellingworden georganiseerd). Een relatief grootaantal toehoorders (65) klaagt evenwel over‘storende bijgeluiden’ vanuit de foyers. Deinleiding werd niet te moeilijk bevonden, eris een goede afwisseling tussen gesprokentekst en muziekfragmenten, hooguit wenstmen wat meer informatie over de componist.Al met al dus reden genoeg voor DNO omtijdens het lopende seizoen verder te gaanmet het organiseren van inleidingen voorelke voorstelling. Dit hebben we gedaan metDe zaak Makropulos en we doen het opnieuwmet Die Soldaten. Vanaf volgend seizoenkomt er bij elke productie minimaal ééninleiding, en over niet al te lange tijd nemenwe ons voor te realiseren dat elke voorstellingvan elke productie een inleiding krijgt.II. De publicatiesHet meest recente (publieks)onderzoek behelsdede gedrukte communicatiemiddelenvan DNO: Odeon, de seizoensbrochure, hetprogrammaboek, de programmafolder en deaffiches. De gebruikte methode was een aanelke abonnementhouder verzonden enquêteformulierin Odeon. In totaal gingen 14.000vragenlijsten de deur uit. Voor de verwerking(door bureau Ruigrok) werd een statistischverantwoorde steekproef gemaakt.Odeon blijkt een veelgelezen blad. Ietsminder dan de helft van de respondenten(44%) leest alle artikelen en iets meer dande helft (55%) leest de artikelen over de productiesdie bezocht zullen worden. De meesteartikelen worden als prettig te lezen (71%)of redelijk te lezen (27%) beschouwd. Tweederde(67%) van de respondenten heeft alsvoorbereiding tot een bezoek aan de operagenoeg aan de artikelen in Odeon. Eenderdeheeft meer informatie nodig.De inhoud van Odeon wordt door 85% als‘goed’ ervaren, maar 15% vindt deze voorverbetering vatbaar. De artikelen mogen kritischerzijn ten opzichte van de eigen producties,vinden velen. Discussie tussen dedirectie en het publiek wordt gemist. Bij hethoofdstuk ‘praktische informatie’ of bij deillustraties worden zo goed als geen kritischekanttekeningen geplaatst. De meestelezers zijn tevreden over de verschijningvan vier keer per jaar (84%), maar een redelijkgrote groep (13%) zou de voorkeur gevenaan een tweemaandelijkse frequentie.De zwart-witte programmafolder is bekendbij 75% van de respondenten. De prijs(€ 1,20) wordt door de meesten als redelijkbeschouwd, maar een relatief groot aantalondervraagden vindt het te duur. De biografieënblijven voor het grootste deel van deoperagangers heel erg belangrijk (92%),gevolgd door de synopsis (die overigensvoor iets meer dan 10% van de lezers langerzou mogen zijn). Als losse opmerking overde programmafolder komt regelmatig terugdat de vormgeving ervan verfrist zou mogenworden.Het programmaboek is iets minderbekend. Slechts de helft van de mensen diede vragenlijst hebben beantwoord, heeft devragen over het programmaboek ingevuld.Van deze mensen zegt 45% het programmaboekook te lezen, 43% zegt dat ‘soms’ tedoen; 93% waardeert de leesbaarheid positief(‘prettig’ tot ‘redelijk’). Driekwart vindt deprijs (€ 8,-) aanvaardbaar, een kwart echtervindt die te hoog. De vormgeving wordt doorde meerderheid (66%) als ‘mooi’ bevonden.Een relatief groot deel (19%) vindt de kwaliteitechter wisselend. Dit laatste geldt ookvoor de kwaliteit van de illustraties in hetprogrammaboek: deze worden door 26% als‘wisselend’ bestempeld.Ook de seizoensbrochure wordt doorhet grootste deel van de respondenten gekoesterd:71% vindt deze goed, 21% redelijk.De castlijsten zijn duidelijk en de tekstenzijn goed (65%) tot redelijk (29%) duidelijk.De praktische informatie wordt door 85%van de lezers gewaardeerd.Het affiche tenslotte vindt men niet altijdbij de producties passen (35%), maar 63%vindt het mooi en sluit zich aan bij de meningvan de jury voor het beste theateraffiche,die al jaren achtereen ontwerpen van DNO’svaste graficus Lex Reitsma selecteert ennomineert. De affiches worden alleen in destad Amsterdam en in Het Muziektheatergehangen. Een kleine helft van de respondenten(45%) merkt ze ook daadwerkelijk op.ConclusiesDoor de bank genomen vindt u onze communicatiemiddelenhet lezen waard: u vraagt onsalleen om er in de marge wat aan te sleutelen.Dit geldt eveneens voor de inleidingen: u zoudaar hoogstens meer van willen. Voor ons isdit een uitdaging.Er is al een begin gemaakt met de aanpassingvan de vormgeving van het programmaboek,in de hoop nog meer bezoekers vanDNO voor deze fijnzinnige boekwerkjes teinteresseren. De prijs van de operaboeken isnu dankzij deze aanpassing – bij gelijkblijvendeverkoop – kostendekkend, zonder datdaarbij op vorm of inhoud werd beknibbeld.De seizoensbrochure, die in 2000 reeds eenfacelift kreeg, zal in 2003 opnieuw aangepastworden. Diverse mogelijkheden om de programmafolderin zijn huidige vorm overbodigte maken – en zo tegemoet te komen aan deopmerkingen over de prijs – liggen ter discussie.Ik hoop dat u ons niet alleen door middelvan vragenlijsten op de hoogte zult blijvenstellen van uw mening, maar dat u ons opwat voor manier dan ook deelgenoot zult(blijven) maken van uw steeds opbouwendekritiek.Met dank aan Ellen Huijsmansen bureau Ruigrok