Focus Achteruitgang van de buurtwinkels in Brussel - BECI

44
NR 6 - JUNI 2008 - DYNAMIEK
toolbox
JURIDISCH
Faillissementen en lopende overeenkomsten:
nieuwe onzekerheden
Een arrest van het Hof van Cassatie van 10 april 2008 heeft de vraag weer doen opleven
of en in welke mate een curator lopende overeenkomsten kan beëindigen op het ogenblik
van het faillissement, meer in het bijzonder in het huurrecht.
Er dient aan te worden herinnerd
dat het faillissement in
principe niet de ontbinding
van de lopende overeenkomsten op
de dag van het vonnis tot faillietverklaring
met zich meebrengt. De curator
heeft nochtans wél de keuze om
de verbintenissen die voortkomen
uit deze contracten al dan niet uit te
voeren in het belang van de boedel.
Wanneer een verhuurder failliet verklaard
wordt, zou de oplossing kunnen
zijn dat de huurder de curator niet
zou kunnen dwingen om bepaalde
prestaties te verrichten maar voor het
overige zoals elke huurder van zijn
wettelijke bescherming zou blijven
genieten. Zo zou hij meer bepaald beschermd
zijn tegen uitdrijving door de
curator en zou hij eventueel bepaalde
kosten, die normalerwijze ten laste
van de verhuurder vallen, van het bedrag
van de huur kunnen aftrekken.
Dit is uiteraard een delicate situatie
maar zij heeft het voordeel dat
ze voorzichtig probeert om te springen
met de bestaande belangen en
dat een brutale verbreking van de
lopende contracten lastens de medecontractanten
van de gefailleerde kan
vermeden worden.
Verschillende interpretaties
Met een vorig arrest van 24 juni 2004
heeft het Hof van Cassatie dit evenwicht
klaarblijkelijk willen doorbreken
door de curator toe te laten om
de lopende contracten te verbreken
zonder naleving van de toepasselijke
formaliteiten en procedures. Gelet op
de omstandigheden waarin dit arrest
werd uitgesproken, was het echter
vatbaar voor verschillende interpretaties
en was de draagwijdte ervan niet
zeker. Bovendien hadden bepaalde
parlementsleden, tijdens de discussies
over de nieuwe wijziging van de
faillissementswetgeving die in 2005
plaatsvond, zeer duidelijk het idee
verworpen dat een curator niet meer
verplicht zou zijn om, in geval van een
faillissement, de bijzondere formaliteiten
en de procedures na te leven
die van toepassing zijn in geval van de
verbreking van contracten die geen
arbeidsovereenkomsten zijn, zoals
bijvoorbeeld huurovereenkomsten,
leasingovereenkomsten of concessieovereenkomsten.
Onlangs werd de vraag opnieuw gesteld
aan het Hof van Cassatie, dat
hiermee uitgenodigd werd om op zeer
duidelijke wijze standpunt in te nemen
over deze belangrijke problematiek
en om haar rechtspraak nader te
preciseren. Jammer genoeg stelt het
arrest van het Hof van Cassatie van 10
april 2008 geen einde aan deze onzekerheden.
Niet duidelijk
In de eerste plaats lijkt het Hof de voorkeur
te willen geven aan de oplossing
volgens hetwelk de curator van een
echt recht op verbreking geniet. Maar,
eigenaardig genoeg, onthoudt het Hof
er zich van om een dergelijk beginsel
op duidelijke wijze te formuleren.
Bovendien zijn de door de curator na
te leven voorwaarden vaag omschreven.
Hoogstens geeft het Hof een interessante
verduidelijking: het loutere
feit dat de lopende overeenkomst als
gevolg heeft dat een goed een minder
verkoopwaarde heeft, volstaat niet
om de verbreking ervan door de curator
te rechtvaardigen.
Tenslotte regelt het arrest niet de
kwestie of de vergoeding, die de onge-
lukkige medecontractant zou kunnen
opeisen, van één of ander voorrecht
geniet ten aanzien van de andere
schuldvorderingen (door het statuut
van ‘boedelschuld’ toe te kennen).
Rechtsonzekerheid
De rechtsonzekerheid die voortvloeit
uit dit arrest, zowel met betrekking
tot de juiste draagwijdte als met betrekking
tot het beginsel dat het lijkt
te bekrachtigen, heeft al gezorgd voor
ongerustheid op het politieke niveau
en bij de handelaarsverenigingen.
Meer in bijzonder vreest men voor het
domino-effect bij het faillissement
van een handelaar. Wie is zich inderdaad
niet bewust van de ernstige,
zoniet fatale, gevolgen van een, bijvoorbeeld,
brutale verbreking van een
handelshuur voor de huurder?
En wat zou er morgen gebeuren in
geval van het faillissement van een
leasingvennootschap of van een groot
merk dat concessie-, vrijstellings- of
agentuurovereenkomsten zou afgesloten
hebben? Zullen de overeenkomsten
verbroken worden door de
curator en de rechten van de medecontractanten
opgegeven worden onder
het mom van een goed beheer van
de vereffening van de gefailleerde?
Deze belangrijke problematiek zal
waarschijnlijk nog in heel de commerciële
sector nog nieuwe ontwikkelingen
kennen, hetzij voor de hoven
en rechtbanken, hetzij
op parlementair initiatief
dat momenteel voorbereid
wordt. ●
Cédric ALTER
Advocaat