23 magazine Leef!

Leuke hobby
Henny was begin jaren ’90 secretaris bij Stichting Volkssterrenwacht
Copernicus in Haarlem. Ze kwam er als snel achter dat
het tot diep in de nacht vergaderen met het bestuur niet haar
doel was: ze wilde léren van wat de sterrenwacht te bieden
heeft. “Ik besloot een basiscursus sterrenkunde te volgen. Dat
ging destijds nog op de ouderwetse manier: je kreeg een boekje,
gedrukt in zwart/wit met ingewikkelde termen.” Ze heeft het
boekje nog steeds en laat het zien. Droge kost inderdaad. Zo op
het eerste oog het hogere-wiskundeknobbelwerk.
“Halverwege dacht ik: waar gaat het allemaal over? Maar alles
dat met de sterren te maken heeft, intrigeert me dusdanig, dat
ik op zoek bleef en in contact kwam met de vrienden van IJsbrand
bij het KNMI in De Bilt die een astrofotografieclub hadden.
Wat een fotomateriaal hadden zij. Práchtig! Ik was enorm
onder de indruk en vroeg ze of ze niet een keer een lezing wilde
geven bij Copernicus.”
IJsbrand: “Ik was destijds voorzitter van deze fotografieclub en
verzorgde de lezing. Later kwam ik Henny opnieuw tegen bij
een andere lezing en van het één kwam het ander.” De twee
amateur sterrenkundigen besloten te gaan trouwen en begonnen
in ‘s-Gravenzande hun eerste Sterrenwacht boven op het
dak van een schuur.
Driehonderd man in de achtertuin
In 2004 verhuisden ze naar De Zilk en in 2007 openden Sterrenwacht
Foucault haar deuren. Henny verruilde Copernicus
voor de Leidse Sterrenwacht waar ze onder meer rondleidingen
gaf. Ze is trots op haar sleutel van het mooie gebouw welke
nu in haar vitrine ligt. Toen daar een verbouwing plaatsvond
en daardoor de jaarlijkse Open Sterrenkijkdag niet plaats kon
vinden, heeft Foucault die mogelijkheid aangeboden in De Zilk:
“Er was toen, op 4 maart 2007, een maansverduistering. Veertig
man stonden er die avond bij ons in de tuin!”
Sindsdien doet Foucault ieder jaar mee aan de Open Sterrenkijkdagen.
Vorig jaar hadden ze een record aantal bezoekers:
300 man in 2018. Ook op de andere speciale dagen die IJsbrand
en Henny organiseren is het volle bak in de sterrenwacht,
achter het huis aan de Hoogduinweg.
Bakkie met de burgemeester
Een aantal maanden terug had de gemeente een oproep
gedaan aan bewoners om de burgemeester uit te nodigen
om koffie te komen drinken. IJsbrand: “Dat vonden wij wel
wat, dus hebben we haar uitgenodigd. Haar zoon bleek ook
heel geïnteresseerd in sterrenkunde. En niet alleen zij maar het
hele college is langsgekomen! Gelukkig was het een heldere
middag, dus hebben we ze veel kunnen laten zien.”
Foucault geeft ook workshops voor beginnend astronomen.
“Deelnemers krijgen door het volgen van zo’n workshop een
heel goed beeld over hoe nietig we zijn, hoe groot het heelal
is, wat er allemaal te zien is in het heelal én dat sterrenkunde
gewoon een hele leuke hobby is!”
Bernard Léon Foucault (1819 –1868)
was een Frans natuurkundige. Hij
werd vooral bekend door de Slinger
van Foucault, een instrument waarmee
hij de draaiing van de aarde kon aantonen.
Ook deed hij een van de eerste accurate
metingen van de lichtsnelheid.
De Foucaultkrater op de maan is naar
hem genoemd. Hij is een van de
72 Fransen wier namen op de
Eiffeltoren gegrift staan.
Bron: wikipedia
Zowel IJsbrand als Henny waren van kinds af aan geïnteresseerd
in sterren en planten. IJsbrand kreeg voor zijn 13de verjaardag
een telescoop en op z’n 18de ging hij met vrienden op
pad om de hemel te fotograferen. “Best lastig destijds, om de
altijd in beweging zijnde sterrenhemel op foto vast te leggen.
Met de huidige techniek is dat een stuk eenvoudiger”, volgens
IJsbrand.
Zien ze tussen al die ontelbare stellen nog wel eens wat bijzonders?
“Tegenwoordig zijn we ook bezig met ‘deep sky’:
Bijvoorbeeld een prachtig sterrenstelsel in het sterrenbeeld
Andromeda dat ook bekend is onder de namen ‘Andromedasterrenstelsel’
of ‘Andromedanevel’. Het centrale deel van dit
sterrenstelsel bestaat voornamelijk uit rode en gele sterren:
heel bijzonder.
Maar Jupiter, Saturnus en de Maan blijven de mooiste planeten
om door de telescoop te zien. Vooral Saturnus met haar ringen.
En Jupiter met haar banden en manen.”
Zijn ze anders gaan kijken naar onze planeet? “Je realiseert je
nóg meer hoe nietig we zijn in het geheel. We kunnen gewoon
nergens anders naartoe en moeten het doen met onze blauwe
planeet waarop we héél zuinig moeten zijn. Soms wordt nog
wel eens iets gevonden dat in de buurt komt van onze biotoop,
maar dat is dan wel vier eeuwen vliegen hiervandaan!”
IJSBRAND ACHTER DE ‘ZONNE’KIJKER
HENNY IN DE LESRUIMTE
53