2024-03 Opleiding & Carrière #2

2
30 januari 2024
Containervaart hard onderuit: 11 miljoen ton minder dan in 2021
Droge lading heeft de
wind tegen: in 2023 flink
minder lading vervoerd
De binnenvaart heeft de wind tegen. Dat constateert Panteia op basis van de in 2023 vervoerde
droge lading. Ook dit en volgend jaar moet deze deelmarkt een stap terug doen. Op langere termijn
is maar gering herstel te verwachten.
“De volumes in de binnenvaart zijn in 2023 zeer
hard gedaald naar niveaus die we sinds de economische
crisis van 2008-2010 niet meer gezien hebben.”
Dat schrijft Panteia in Middellange Termijn Prognoses
voor de binnenvaart. Daarin doet het onderzoeksbureau
voorspelingen voor de periode 2024-2028.
Panteia voert het onderzoek jaarlijks uit, in opdracht
van Infrastructuur en Waterstaat.
Kleinere schepen worden extra zwaar
getroffen door afnemende volumes
Stevige krimp
In totaal vervoerde de Nederlandse binnenvaart in
2023 ‘maar’ 286 miljoen ton lading. Dat betekent
een daling van 15 miljoen ton, ofwel 5 procent, ten
opzichte van 2022. Toen werd in totaal nog 301
miljoen ton vervoerd.
De belangrijkste oorzaak is volgens Panteia de
economische laagconjuctuur waarin we ons nu
bevinden, met mogelijk zelfs een recessie voor de
boeg. Vooral de uitvoer van goederen naar Duitsland
is sterk geslonken. Dat is geen verrassing: in 2021 en
2022 werden als gevolg van de gestegen gasprijs en
de boycot van Rusland tijdelijk recordhoeveelheden
steen kolen naar Duitse energiecentrales vervoerd.
Dat was tijdelijk en geeft een vertekend beeld.
Maar voor de komende jaren is Panteia niet optimistisch
voor de drogeladingsector: het bureau spreekt
van een stevige krimp van het volume.
Anders is dat bij de tankvaartsector; die “kent relatief
gunstige vooruitzichten met beperkte groei richting
2028”. De duwvaart blijft op een relatief stabiel
niveau.
Het totale volume in de binnenvaart groeit van 286
miljoen ton in 2023 naar 291 miljoen ton in 2028.
Die plus van 1,6 procent is dan volledig te danken
aan de tankvaart, die met 7,8 miljoen ton (7,6
procent) toeneemt. De duwvaart krimpt tot 2028
met 600.000 ton (1,5 procent) en de drogeladingsector
levert zelfs 3 miljoen ton (2,1 procent) in. In
2024 en 2025 ook nog, maar daarna volgt er voorzichtig
herstel.
Kleine schepen
De binnenvaart ondervindt de gevolgen van de
algemene economische teruggang. Ook de stikstofcrisis
heeft, op meerdere manieren, een negatieve
invloed. Zo stagneert de bouw als vergunningen
uitblijven en dus is er minder vraag naar bouwmaterialen
én het vervoer daarvan. De noodzaak om
de stikstofuitstoot terug te dringen heeft ook impact
op de veevoederindustrie. Op langere termijn is een
sterke inkrimping van de Nederlandse veestapel te
verwachten en daardoor zal het vervoer van landbouwgoederen
en veevoer afnemen.
Grote schepen lijken zich aan de malaise te
Havenmeester ijvert voor ‘fietspaden’
op de Nieuwe Maas
In 2023 deden zich geen ernstige
ongevallen met schepen voor in
de Rotterdamse haven. Dat was
voor het eerst in vijf jaar. Het
aantal minder ernstige ongevallen
steeg wel: van 137 naar 159.
Daarbij ging het vooral om “parkeerschades”
zoals (Rijks)havenmeester
René de Vries ze noemt.
Hij kijkt terug op een veilig jaar,
maar het aantal incidenten met
de passagiers- en pleziervaart
blijft om aandacht vragen.
Het aantal bezoekende zeeschepen
in de Rotterdamse haven
daalde aanzienlijk van 29.029
naar 27.886. Het aantal en binnenschepen
ging van 97.459
naar 89.183. Nadat het aantal
de afgelopen jaren afnam door
schaalvergroting (minder maar
grotere schepen) schrijft De Vries
het nu toe aan de economische
teruggang. De overslagcijfers die
Havenbedrijf Rotterdam binnenkort
bekendmaakt, zullen dat
bevestigen.
Vaargedrag
Bij de presentatie van de nautisch
jaarcijfers op 24 januari kwam
vanzelfsprekend het rapport van
de Onderzoeksraad voor Veiligheid
over de aanvaring van een
watertaxi en een rondvaartboot
er sprake. Dat incident vond
in de zomer van 2022 plaats,
maar het rapport verscheen deze
maand. Een van de aanbevelingen
die de OVV doet is de meest
kwetsbare gebruikers van de
haven extra te beschermen: de
passagiersvaart en de pleziervaart.
Daar kan De Vries zich helemaal
in vinden: “We zien het gebruik
van het vaarwater in de stadsregio
drukker en drukker worden.
We doen ons best om het
vaargedrag in de recreatie- en
passagiersvaart te beïnvloeden.
Maar dat is niet genoeg.”
“We praten al enige tijd met het
ministerie over het maken van
aparte vaarstroken voor pleziervaart
en passagiersvaart, maar
nog niet met het gewenste resultaat.
Het zou een goede zaak zijn
als we dit jaar komen met concrete
maatregelen op de Nieuwe
Maas.”
‘Fietspaden’
De Nieuwe Maas is een hoofdvaarweg.
Daardoor moet de
Rotterdamse havenmeester dergelijke
maatregelen overlaten
aan het ministerie van Infrastructuur
en Waterstaat. De Vries ziet
in het OVV-rapport steun voor
zijn voorstel om ‘fietspaden’ in
te stellen op het drukke vaarwater
tussen Willemsbrug en Parkhaven.
Hij verwacht dat hij het
ministerie nu alsnog meekrijgt
en de ‘fietspaden’ er dit jaar
komen. Deze vaarstroken, dicht
langs de stuurboordwal zijn dan
aangewezen voor de langzaam
varende recreatievaart. Snellere
schepen moeten meer naar het
midden van de vaarweg.
Verder wil De Vries dat de maximumsnelheid
naar 50 kilometer
per uur gaat. Nu is dat nog 100
kilometer. RHIB’s varen geregeld
met die hoge snelheden.
Dat is ongewenst met het drukke
scheepvaartverkeer op dit deel
van de nieuwe Maas, aldus de
havenmeester. “Daar heeft de
OVV zich niet over uitgesproken,
maar dit onderwerp ligt ook op
tafel in Den Haag.”
Derde stadsbrug
Onlangs hebben Rotterdam en
het ministerie van I en W de
handtekeningen gezet voor de
financiering van de plannen
waar de nieuwe, derde stadsbrug
deel van uitmaakt. Net als de
binnenvaart was De Vries voorstander
van een tunnel tussen
De Esch en De Veranda en tegen
een brug, omdat de nautische
veiligheid daardoor verslechtert
als de vaarweg smaller wordt
door pijlers in de rivier.
Hoewel de ontwerpen nog gemaakt
moeten worden, is dat
laatste van tafel, aldus De Vries.
“Ik was geen voorstander van het
plan zoals het toen lag. Ik heb
toen een brief geschreven naar
de wethouder en de gemeenteraad.
Nu is er een besluit genomen
door het college. Ik ben als
havenmeester Rotterdam aangesteld
door het college, dus ik
ben loyaal aan de besluiten. Ik
werk eraan mee, maar ik blijf
natuurlijk aandacht vragen voor
de nautische veiligheid. En op
basis van wat ik nu weet, komen
de pijlers buiten de vaarweg. Dus
daar ben ik gelukkig mee.”