COLLECT België Maart 2024

Uit de collectie van een cineast
Terecht uit de vergetelheid
São Roque Lisbon, stand 179 The Weiss Gallery, stand 346
Gillis Claeissens, Ferdinande de Bavière (1537-ca.1577),
1567, gedateerd en geïnscribeerd linksboven: ‘1567/
AETATI SUAE 30’, voorzien van het wapenschild van
de geportretteerde, rechtsboven, geïnscribeerd het
motto: ‘FRVSTRA· QVOD· ULTRA’. [‘Al het andere is
tevergeefs’], 53,8 x 41,5 cm, Brugge. © The Weiss
Gallery, Londen.
Toegeschreven aan Broeder José de Santo António Ferreira Vilaça, twee beeldhouwwerken uit het klooster
van Pombeiro, 18e eeuw, gepolychromeerd en verguld eikenhout, 180 x 165 cm.
Deze manshoge 18e-eeuwse beeldhouwwerken
van gepolychromeerd en verguld
eikenhout zijn afkomstig uit de Portugese
regio Minho. Vermoedelijk zijn ze vervaardigd
door meesterbeeldhouwer Broeder
José de Santo António Ferreira Vilaça
(1731-1809), die werkte in een kenmerkende
rococostijl. Na de afschaffing van
kloosterorden (in 1834) en de daaruit
voortvloeiende sluiting van kloosters, kwamen
deze beelden in de 20e eeuw op de
markt. Ze maakten deel uit van de collectie
van de bekende Portugese filmmaker
en decorontwerper José Leitão de Barros.
Die kocht ze aan om er de achtersteven
van de São Vicente mee te decoreren, een
replica van een 17e-eeuws schip op de
Portugese vaart naar India. Het schip zou
ter herinnering aan het nationale cultureel
erfgoed in de Taag worden gelegd, maar
het project werd nooit voltooid.
Hoewel zijn bestaan bekend was, schreven
onderzoekers pas in 2008 voor het
eerst een schilderij toe aan de 16e-eeuwse
Brugse portretschilder Gillis Claeissens.
Dat gebeurde op basis van archiefbronnen.
In 2015 kon een groep schilderijen
van een uitmuntende portrettist, deels
gemonogrammeerd, eveneens aan Claeissens
worden toegeschreven. Twee jaar
later werd de herontdekte meester aan het
publiek gepresenteerd op een tentoonstelling
in het Groenigemuseum in Brugge.
Opvallend in zijn schilderijen is de rijkdom
die uitgaat van de stofuitdrukking en juwelen.
In een periode van economische teruggang
in Brugge vond Claeissens klandizie
onder de adel. Tussen 1589 en 1592 was hij
de officiële portretschilder van Alexander
Farnese (de Hertog van Parma) en vanaf
1596 van de aartshertogen Albrecht en
Isabella. Het portretschilderij dat The Weiss
Gallery op TEFAF aanbiedt is afkomstig uit
een Franse particuliere collectie.
20