COLLECT België Maart 2024

Frans Van Paemel, Academische studie naar levend model:
staand mannelijk naakt met buste van Proserpina
en wapenschild, 1778. Collectie Groeningemuseum.
en Frankrijk, het idee dat de traditionele structuren
niet aan de verwachtingen voldeden. De
nieuwe generatie streefde ernaar de wereld
van de kunst te moderniseren. Academies
werden gepromoot om ook het artistieke
ideaal van de gedistingeerde en gecultiveerde
kunstenaar vorm te geven en uit te dragen.
Albertus De Wilde, naar een prent van Gilles Demarteau, naar een tekening van Louis-Simon Boizot.
Collectie Groeningemuseum.
Een leerling begon
onderaan de ladder.
Aan de hand van
wedstrijden was
het mogelijk op te
klimmen naar een
hogere klas.
lende academies opgericht in Vlaanderen
en Brabant. Het werk was evenzeer bedoeld
voor de professionele kunstenaar als voor de
kunstliefhebber in het algemeen.
Ook het aantal particuliere collecties en
verkoopzalen steeg sterk in de Nederlanden.
Kunstobjecten maakten net zoals in
Frankrijk steeds meer het onderwerp uit van
aparte veilingen, met een eigen cultuur en
etiquette. En steeds meer werken stonden ter
beschikking van reizigers die in andere steden
kunstwerken in openbaar en privaat bezit
wilden aanschouwen. Hierbij voegde zich
het enthousiasme van een nieuwe generatie
kunstenaars, zoals de schilder André Corneille
Lens (1739-1822), die voor veranderingen in
het vak pleitten. Uit deze cocktail groeide,
geïnspireerd door de gebeurtenissen in Italië
HET ACADEMISCHE CURRICULUM
Binnen tal van deze Europese instellingen
was het onderwijsprogramma bijzonder
gelijkaardig, hoewel het aangeboden lessenpakket
van plaats tot plaats enigszins kon
verschillen. Binnen de academies leerden de
studenten tekenen naar achtereenvolgens
prenten, plaaster en het leven.Van noord
tot zuid en van oost tot west: niet zelden
waren de beschikbare gravures, gipsen of
plaasteren sculpturen en poses van het
model identiek. Het onderwijs bestond uit
het collectief in stilte oefenen in het tekenen
en het opvolgen van raadgevingen van de
professor. Daarnaast had nagenoeg elke
tekenschool en academie in Europa een
onderwijssysteem gebaseerd op imitatie en
emulatie. Dit evolueerde van eenvoudige
naar meer complexe aspecten van de tekenkunst
en betrof onder meer de centraliteit
van het figuurtekenen en een terugkeer naar
de antieke kunst. Slechts zelden werden
schilderlessen aangeboden, al verscheen in
de loop van de 19e eeuw het schilderen als
technische praktijk overal op de onderwijsagenda.
In Brussel gebeurde dat bijvoorbeeld
54