Galdandi stýrisskipan í Føroyum - Løgtingið

6. Frælsisrættindi og aðrar fyriskipanir
Grundlóg ríkisins veitir borgarum ríkisins ávís rættindi, sum lóggávuvaldið,
bæði ríkismyndugleikar og heimastýrismyndugleikar, ikki kunnu
skúgva til viks. Hesar reglur standa í grundlógarinnar § 67 og § 68, §§
70-79 og § 82. M.a. veita hesar reglur trúarfrælsi, ávísa rættartrygd
undir handtøku, fongsling, húsarannsókn, rætt til at skriva uttan sensur
og rætt til endurgjald undir ognartøku. Ásett er, at miðjað skal verða
ímóti, at hvør arbeiðsførur borgari í landinum hevur arbeiði. Almannahjálp
hevur borgari eisini eftir hesum reglum krav uppá í ávísan mun
og rætt til frían fólkaskúla.
C Føroyski ummælisrætturin
1. Reglur, sum bert viðvíkja Føroyum
Sbr. heimastýrislógini § 7, stk. 1, 1. pkt., skulu lógaruppskot frá donsku
stjórnini, ið bert viðvíkja Føroyum, leggjast fyri føroyska heimastýrið til
álitis, áðrenn tey verða løgd fram fyri ríkisdagin, nú fólkatingið.
Ásetanin snýr seg bert um stjórnaruppskot. Er uppskotið lagt fram av
fólkatingsmanni, krevst ikki ummæli frá heimastýrinum.
Greinin snýr seg um uppskot „ið bert viðvíkja Føroyum“, og hevur ta
avleiðing, at uppskot til lógir, sum eru av almennum slagi t.d. lóggáva
um partafeløg, ikki fella inn undir orðaljóðið í greinini, og har krevst
ikki ummæli frá heimastýrinum, áðrenn málið verður lagt fyri fólkatingið.
Einki stendur í § 7 um, at kongligar fyriskipanir, sum bert viðvíkja
Føroyum, skulu sendast heimastýrinum til ummælis, áðrenn tær verða
settar í gildi (um kongligar fyriskipanir, sum seta lóg í gildi, sí niðanfyri).
Rímiligt er tó at nýta § 7 til javndømis í hesum førum.
Somuleiðis stendur einki í § 7 um, at bekendtgørelser, sum bert
viðvíkja Føroyum, skulu sendast heimastýrinum til ummælis, áðrenn
tær verða settar í gildi. Rímiligt er tó eisini í hesum føri at nýta § 7 til
javndømis.
Sbr. heimastýrislógarinnar § 7, stk. 2, skal
„.. á sama hátt verður framfarið viðvíkjandi sáttmálum og øðrum internationalum
semjum, sum krevja ríkisdagssamtykt (nú fólkatingssamtykt), og
sum nerta við serlig føroysk áhugamál“.
Sostatt skulu millumtjóða sáttmálar, sum bert viðvíkja Føroyum, leggjast
59