Galdandi stýrisskipan í Føroyum - Løgtingið
Galdandi stýrisskipan í Føroyum - Løgtingið
Galdandi stýrisskipan í Føroyum - Løgtingið
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
I Vald r<strong>í</strong>kismyndugleikanna<br />
A. Gildi grundlógarinnar fyri Føroyar<br />
Ovasta rættarkelda, tað er teir tættir, sum teir rættarverjandi stovnarnir<br />
halda seg til <strong>í</strong> einum og hvørjum samfelagi, er alt<strong>í</strong>ð óskrivað, og hevur<br />
s<strong>í</strong>tt grundarlag <strong>í</strong> siðvenjurætti, nevniliga at ein óskrivað regla er, at ein<br />
heldur seg til ein grundnorm. 12<br />
Hesin grundnormur kann verða ein skrivað grundregla, ein grundlóg,<br />
sum ein ikki v<strong>í</strong>kir frá og ikki broytir uttan samsvarandi innihaldinum <strong>í</strong><br />
hesi grundlóg.<br />
Ein og hvør grundlóg nýtist ikki beinleiðis at hava heimild <strong>í</strong> siðvenjurætti,<br />
hon kann hava heimild s<strong>í</strong>na <strong>í</strong> grundlóg, sum var frammanundan,<br />
sum so aftur hevur heimild <strong>í</strong> grundlóg frammanundan, og<br />
soleiðis missa vit heimildina fyri grundlógini burtur <strong>í</strong> søgu landsins. –<br />
Eitt er tó vist, onkustaðni afturi <strong>í</strong> søguni er óskrivað regla um, at ein vil<br />
halda seg til eitt áv<strong>í</strong>st skrivað skjal.<br />
Heimildin fyri eini grundlóg er t<strong>í</strong> ikki alt<strong>í</strong>ð so trygg, álitið á hana velst<br />
um, hvussu teir rættarverjandi stovnarnir og fólkið <strong>í</strong> landinum taka<br />
undir við henni og halda henni uppi sum eina grundreglu, og her<br />
spælir sjálvsagt avgjørt inn, um hon er gjørd samsvarandi eini fyrr<br />
galdandi grundlóg. Hetta nýtist tó ikki at vera so, er ófriðaligt ella<br />
uppreistur <strong>í</strong> landinum, og uppreistrarfólkið fær valdið, so kann tað<br />
henda, at ikki verður stórt lagt <strong>í</strong> grundlógina, sum var galdandi, tá ið<br />
valdið var yvirtikið, og nýggja skipanin fær tá fult løgfrøðiligt gildi.<br />
Grundlóg r<strong>í</strong>kisins lóg nr. 169 frá 05.06.1953 sigur <strong>í</strong> § 1, at hon er<br />
galdandi fyri allar partar av r<strong>í</strong>ki Danmarkar og harvið eisini Føroyar, og<br />
er hon formliga lógliga lýst eisini at galda fyri Føroyar eftir reglunum <strong>í</strong><br />
lóg nr. 51 frá 1. apr<strong>í</strong>l 1896 om kundgørelse af love og anordninger på<br />
Færøerne. 13 Ein sannroynd er eisini, at hon er tikin <strong>í</strong> fullum álvara og<br />
hildin uppi av teim rættarverjandi stovnunum <strong>í</strong> <strong>Føroyum</strong>, nevniliga<br />
løgtingi, landsstýri, løgreglu, fúta, sorinskrivara, biskupi o.ø, og hava<br />
frælsisrættindini <strong>í</strong> henni eisini verið hildin uppi <strong>í</strong> <strong>Føroyum</strong>. Eisini hava<br />
danska drottningin, danska stjórnin, hernaðarvaldið og eystari landsrættur<br />
og hægstirættur nýtt s<strong>í</strong>nar heimildir sbr. hesi lóg til fulnar <strong>í</strong><br />
48<br />
12 . Hetta sjónarmið er nærri útgreinað av Alf Ross, professara dr. jur.& phil <strong>í</strong><br />
bókini „Dansk Statsforfatningsret I, Nyt Nordisk Forlag – Arnold Busck, København<br />
1966. (2. udg) bls. 154 ff.<br />
13 . Kunngerðin fór fram <strong>í</strong> Dimmalætting nr. 51, leygardagin 27. juni 1953.