Galdandi stýrisskipan í Føroyum - Løgtingið

More documents

Recommendations

Info

Hjemmestyre, sum býtir lóggávu- og fyrisitingarvaldið í Føroyum sundur millum danskar og føroyskar myndugleikar. Bert tað forum, sum í 1948 førdi inn skipanina, løgtingið við staðfesting amtmansins, ella teir myndugleikarnir, sum hava fingið heimildirnar sbr. heimastýrislógini, kunnu broyta hana. Av hesi niðurstøða kemst eisini til ta avleiðing, at ríkismyndugleikarnir onga eftirlitisheimild hava við teim málsøkjum, sum yvirtikin eru; lóggávu- og fyrisitingarvaldið er endaliga latið løgtingi og landsstýri. Sostatt kann gildug broyting av heimastýrislógini bert fara fram, við at nýggj heimastýris- ella sjálvstýrislóg verður samtykt av løgtinginum og staðfest av løgmanni og kunngjørd eftir føroysku kunngerðarreglunum, og at sama lóg verður samtykt og kunngjørd av fólkatinginum og staðfest av drotningini og kunngjørd eftir kunngerðarreglunum fyri ríkislógir v.m í Føroyum. 2. Innihaldið í heimastýrislógini Almenna skipanin Í heimastýrislógini § 1 stendur, at ... „Føroyar eru sjálvstýrandi tjóð í danska ríkinum samsvarandi hesi lóg. Innanfyri ríkismarkið taka føroyingar við fólkavalda løgtingi sínum og einum av tinginum stovnaðum landastýri ræði yvir føroyskum sermálum sum í hesu lóg ásett“. Lógin ásetur í § 2, at tey mál, sum sett eru á lista A í lógini, kunnu føroyingar sjálvir gera av at taka yvir lóggávuvald og fyrisiting sum føroysk sermál sbr. § 4, stk. 1, og taka tá eisini á seg tær útreiðslur, sum standast av hesum. Á sama hátt kunnu danir krevja, at málsøki á lista A verða yvirtikin av føroyingum. Í § 3 er ásett, at tey á lógarinnar lista B nevndu málsøki eftir nærri samráðing kunnu yvirtakast soleiðis, at føroyingar taka yvir málsøki, sum frammanfyri umrøtt. Mál, sum ikki eru nevnd á lista A og B, taka danir sær av eftir donsku stýrisskipanarreglunum, tey sonevndu felagsmálini sbr. heimastýrislógarinnar § 6, stk. 1 , men kunnu eisini leggjast føroyingum at fyrisita sbr. § 9. Sagt verður í heimastýrislógini § 2, at heimastýrið, (teir í § 1, 2. pkt, nevndu stovnar) sum eru løgting og landsstýri, gera føroyinga vegna av, um lista A mál skulu yvirtakast, og um samráðingar skulu verða um lista B mál. Í Føroyum hevur kjak verið um, hvør í Føroyum hevur hesa yvirtøkuheimild. 70
13.05.1948 samtykti løgtingið at yvirtaka postverkið, 47 men landsstýrið vildi ikki fremja hesa samtykt, og avgjørdi á fundi 14.10.1948 at siga tingmonnum frá, at: 48 „Landsstýrið peikar á, at samsvarandi § 2 í lógini um Føroya heimastýri; er tað Føroya heimastýri, sum kann gera av, at mál, ið standa á lista A, verða flutt til heimastýrið, og so statt krevst umframt løgtingssamtykt eisini samtykt frá landsstýrinum“. Rumbul stóðst av hesum, og 15. mars 1949 gjørdi løgtingið soljóðandi samtykt: 49 “Viðvíkjandi spurninginum um yvirtøku av málum má samtykt verða gjørd av heimastýrinum, ið eru landsstýri og løgting. Viðvíkjandi lýsing av løgtingslógum og umsiting av samtyktum er landsstýrið bundið av løgtingsins avgerðum.“ Postverkið var framvegis ikki yvirtikið, og førdi hetta við sær, at tingmenninir D.P. Danielsen og Hanus við Høgadalsá settu fram uppskot um at áleggja landsstýrinum at fremja samtyktina frá 1948 um yvirtøku, men hetta uppskot fall, 50 og so hendi sum kunnugt einki fyrr enn í 1976. Ávís avmarkað tjóðskaparrættindi veitir heimastýrislógin. Í § 10 er ásett, at í danska passi føroyinga kann setast afturat „Dansk“ og „Danmark“, „Føroyingur“ og „Føroyar“, og at munur kann vera gjørdur á føroyingum og dønum, tá ið veljast skal til føroyskar stovnar, men tað á annan hátt ikki kann gerast munur. Í § 11 verður føroyskt viðurkent sum høvuðsmál, men danskt kann á sama hátt verða nýtt í øllum almennum viðurskiftum. Í § 12 verður føroyska flaggið viðurkent sum alment flagg í Føroyum. Málsræði í felagsmálum Hvørji mál eru felagsmál Felagsmál, sum ikki kunnu yvirtakast Uttanríkismál Sbr. heimastýrislógarinnar § 5, stk. 2, er ásett, at ríkismyndugleikarnir hava avgerðarrættin í spurningum, sum viðvíkja ríkisins viðurskiftum við útheimin, og kunnu hesi mál sostatt ikki yvirtakast. Tó verður í § 8, stk. 3, veitt ríkisstjórnini heimild at geva føroyingum heimild at sam- 47 . Løgtingstíðindi 1948, bls. 34. 48 . Løgtingstíðindi 1948, bls. 201. 49 . Løgtingstíðindi 1948, bls. 202. 50 . Løgtingstíðindi 1950, bls. 217. 71
Page 1 and 2: KAP. 4. Galdandi stýrisskipan í F
Page 3 and 4: Føroyum. Somuleiðis hevur fólkaa
Page 5 and 6: Av tí at kongur er ábyrgdarleysur
Page 7 and 8: harrans. Uttan samtykki fólkatings
Page 9 and 10: samband við, at nýtt fólkatingsv
Page 11 and 12: limunum er á fundi og luttekur í
Page 13 and 14: 6. Frælsisrættindi og aðrar fyri
Page 15 and 16: áðrenn teir fáa gildi fyri Føro
Page 17 and 18: er tó praksis við at broytast nak
Page 19 and 20: II Vald í Føroyum A. 1940 bráðf
Page 21 and 22: B. Heimastýrisskipanin 1. Av hvør
Page 23: at heimastýrisskipanin er ein ví
Page 27 and 28: sáttmála um fiskiskap síðan mi
Page 29 and 30: muligheder for at overtage sagsomr
Page 31 and 32: administration. Angaaende saadanne
Page 33 and 34: Ávísir løgfrøðingar meta tó,
Page 35 and 36: Eftir hvørji skipan Forsøgan hjá
Page 37 and 38: Heimastýrislógin § 1, 2. pkt., f
Page 39 and 40: dagur sunnudagur, tá dagin eftir s
Page 41 and 42: § 12, stk. 1, 2. pkt. 3 viðgerði
Page 43 and 44: fær trið valda mannin. Soleiðis
Page 45 and 46: - Sbr. løgtingslóg nr. 78 frá 21
Page 47 and 48: umboðsvaldslógini, at áseta frá
Page 49 and 50: Sum umrøtt á bls. 59 ff ummælir
Page 51 and 52: var sagt um, hvør hevði heimildin
Page 53 and 54: tingi, og t.v.s. til øvugdømis, a
Page 55 and 56: § 11. For medlemmer af det kongeli
Page 57 and 58: § 26. Kongen har ret til at lade s
Page 59 and 60: gæring herom med angivelse af dags
Page 61 and 62: Stk. 3. Statsregnskabet med revisor
Page 63 and 64: ges, som strider mod sædeligheden
Page 65 and 66: ind, efter at mængden tre gange i
Page 67 and 68: verða flutt til heimastýrið. Á
Page 69 and 70: § 8. Um føroyska heimastýrið sk
Page 71 and 72: andi í Føroyum, og sum ikki strí
Page 73 and 74: Tvungin vanlukkutrygging. Arbeiðar
Page 75 and 76:
Bókførsla. Kreditfeløg o.l., try
Page 77 and 78:
landsstýrisins verður nærri áse
Page 79 and 80:
§ 14. Løgtingið avger gildi av v
Page 81 and 82:
leggja fyri Løgtingið til viðger
Page 83 and 84:
ið samsvarandi ríkislóg nr. 137,
Page 85:
inum. Landsstýrið ásetir við re
show all

Galdandi stýrisskipan í Føroyum - Løgtingið

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?