Ottar Ødegård: Sjukdommar og helsestell i ... - Romsdal Sogelag

SPANSKESJUKA
Ei farsott som herja i våre grender
Ei mystisk og skræmande sott rasa over store delar av verda ved slutten
av første verdskrigen. Dei krigførande landa sleppte lite informasjon ut,
og dette gjorde det vanskeleg både å granska sjukdomen og finna boteråder
mot den. Ingen visste sikkert kvar sjukdomen hadde starta. I
«Norsk magazin for lægevidenskaben» skreiv Yngvar Ustvedt redaksjonelt,
medan dei enno hadde lite kjennskap til farsotta (1): «Nærmere
oplysninger om utbredelse og forløp vil vel komme senere. Foreløpig
vites kun, at epidemien i løbet av faa uker kan angripe tusener av mennesker,
og at epidemien er kortvarig paa hvert enkelt sted, kanskje ikke
vesentlig mere end fire uker. Hvor den er begyndt, vet man ikke endnu;
i begyndelsen av mai var den i Glasgow. Om den er begyndt i Spanien
kan kanskje være tvilsomt; efter enkelte meddelelser skal den tidligere
ha opptraadt i Frankrike.»
Dette var skrive sumaren 1918. I september heldt den same Ustvedt
eit foredrag som er referert i 1919-årgangen av «Norsk magazin for lægevidenskaben»
(2). Her står det: «– naar sygdommen har gjort sin tur
omkring jorden, trekker den sig tilbake til et helt ukjent skjulested».
Smittefaren
Særleg uhyggeleg var det at sotta var så smittsam. «Cyklonlignende
optræden», skreiv Ustvedt. Ein rapport frå ei bygd på Nordmøre fortel
illustrerande om smittefaren. Torkel Seip var distriktslækjar i Surnadal.
74 Gammalt frå Fræna 1983