Veileder for sikkerhet ved store arrangementer - Direktoratet for ...

Som ei følgje av auka medvit om kostnader i offentleg sektor,
i tillegg til at økonomien innanfor kvar enkelt etat er meir
gjennomført delegert og sjølvstendig, ser vi oftare enn før
at det offentlege sender rekning for ein del av dei utgiftene
dei har hatt i samband med eit arrangement. Det er likevel
ikkje slik at det offentlege kan krevje kompensasjon for alle
.offentlege tenester som blir ytte. Fleire tenester er av eit slikt
slag at vi må kunne forvente at etaten eller instansen det gjeld,
leverer desse tenestene. Det er ikkje unaturleg at arrangøren
til dømes må betale for leige av transportable toalett, sjølv om
det er kommunale toalett på staden frå før. Meir tvilsamt ville
det vere dersom kommunen hadde kravd å få dekt utgiftene til
nytt avløpsanlegg på arrangementsstaden, som berre tidvis blir
brukt til arrangement.
Som ein hovudregel bør vi kunne krevje at det offentlege viser
til konkrete avgjerder i lov eller forskrift når dei krev å få dekt
utgifter økonomisk. Dersom det ikkje finst ein slik heimel,
og det gjer det ikkje alltid, kan arrangøren og den offentlege
instansen (til dømes kommunen) vurdere å gjere ein avtale om
kjøp av tenesta, men då på privatrettsleg grunnlag.
I desse tilfella kan det vere naturleg for det offentlege å setje
som vilkår i arrangementsløyvet at arrangøren dekkjer eit
bestemt beløp eller utgifter knytte til konkrete oppgåver, eller
eventuelt stiller ein tilsvarande økonomisk garanti. Som arrangør
bør vi kunne forvente at slike tilhøve blir avklarte tidleg, slik at
vi får høve til å planleggje økonomien forsvarleg, og eventuelt
kan leite etter alternative, rimelegare løysingar dersom det er
mogleg.
I praksis er det som oftast kommunane og politiet som stiller
slike krav eller fremjar slike rekningar. Nedanfor gjer
vi kort greie for heimelsverk og praksis for dei offentlege
verksemdene.
3.4.1 Dekking av utgifter for politiet
For politiet er desse tilhøva regulerte i § 25 i politilova, der
det heiter:
«Når det av ordensmessige grunner er påkrevd med
særlig polititilsyn ved allment tilgjengelige sammenkomster
eller tilstelninger, for eksempel offentlig dans,
fester, konserter, festivaler, forestillinger, idrettsstevner
og lignende, kan arrangøren pålegges helt eller delvis
å dekke utgiftene til dette oppsynet. Det kan kun kreves
dekning for utgifter til særskilt politioppsyn som utføres
i umiddelbar tilknytning til arrangementet og som
tidsmessig står i direkte forbindelse med avviklingen
av arrangementet.»
Føresegna er supplert med eit rundskriv frå Politidirektoratet
i 2002, og tre tidlegare rundskriv frå Justisdepartementet i
90-åra. Vidare ligg det føre nærare presiseringar i førearbeidet
til lovene og ved den politiske behandlinga av justeringar og
endringar i politilova, sist i 2004.
Det er eit sentralt poeng at politiet berre kan krevje å få dekt
politiutgifter som er direkte knytte til arrangementet. Vidare
kan politiet ikkje krevje å få dekt alle utgifter, men berre utgifter
som oppstår av ordensmessige grunnar. Til dette høyrer
også eventuelle utgifter knytte til trafikkavviklinga, i alle fall
heilt nær arrangementet, jamfør siste setninga i føresegna. Men
dersom politiet til dømes vel å ha narkotikaspanarar til stades
under arrangementet, er det ei allminneleg oppfatning at dei
ikkje kan krevje at arrangøren dekkjer dette, sjølv om det kan
vere gode grunnar for at dei skal vere til stades.
Eit spørsmål som ofte dukkar opp, er om vi som arrangørar
kan tilby våre eigne ordensvakter som delvis kompensasjon for
politivakthald. Årsaka til dette spørsmålet er gjerne at lønnskostnadene
knytt til å bruke eigne ordensvakter er lågare enn
lønnskostnadene til politiet.
Dette spørsmålet må vi i tilfelle avklare med politiet i god tid
før arrangementet blir gjennomført. Då er det politiet som har
det overordna ansvaret for ro og orden, og også under arrangementet
er det politiet som tek stilling til kva vakthald som
trengst, medrekna bruk av privatbetalt politi. Dersom politiet
vedtek å bruke privatbetalt politi, og dette står fram som urimeleg
eller i strid med lova, kan arrangøren klage på vedtaket
til Politidirektoratet.
Slike tilhøve bør vi uansett ta opp tidleg i planfasen for å få dei
nødvendige avklaringar. Også politiet bør passe på å avklare
slikt tidleg, særleg i tilknyting til løyvet, slik at vi som arrangørar
unngår å få overraskande og ikkje-budsjetterte rekningar
i etterkant.
3.4.2 Dekking av kommunale utgifter
Alle kommunar yter ofte eit mangfald av ulike tenester når
store arrangement går av stabelen. Mange av dei same omsyna
som gjeld for dei tenestene politiet yter, gjeld også her. Særleg
er det viktig for ein uerfaren arrangør at kommunen klargjer
kva føresetnader som må liggje grunn før kommunen kan gi
eventuelle løyve.
Aktuelle tema kan til dømes vere tenester som gjeld vassforsyning,
avløp, sanitærtilhøve, mathygiene, sperring av område,
skjenkjereglar, teknisk drift, søppelhandtering, skilting og
brannberedskap. Som vi har peikt på i punkt 2.3.1, er det
vesentleg for planlegginga av eit arrangement at arrangøren
35