Para comprendermos a crise - Web FORGA

26
A crise nos anos 70
Vimos sostendo que se produce un cambio do
paradigma económico que repercute, como non
pode ser doutro xeito, na estruturación das relacións
sociais. A liberalización da relación capital
traballo xera negativas consecuencias para
as maiorías sociais. Analicemos agora como se
desenvolveron os acontecementos.
A crise dos 70 ten como manifestación orixinaria
a “non convertibilidade do dólar” en agosto
de 1971 e a “crise do petróleo” de 1973 como corolario.
Senllos acontecementos afectaron seriamente
ás ganancias de grandes empresas,
polo cal se produciron cambios na orde económica
a favor da liberalización. A crise de rendibilidade
favoreceu unha ofensiva do capital que
se expresou en flexibilización laboral, privatizacións
das empresas públicas e desregulacións
favorábeis á libre circulación de mercadorías,
servizos e capital.
Se se analizan as contratendencias sinaladas por
Karl Marx no século XIX, verémolas actuar
como políticas aplicadas á saída da crise do 70.
O aumento da plusvalía verifícase coa extensión
da xornada laboral, o desenvolvemento da produtividade
do traballo e a competencia monopolista
que implica extracción de plusvalía
extraordinaria en certas ramas da actividade
económica. Confírmase globalmente a redución
dos salarios dos traballadores, tanto do percibido
en forma directa, como aquela parte do ingreso
dos traballadores recibida en forma
indirecta, como provi-
Confírmase
globalmente a redución
dos salarios dos
traballadores, tanto do
percibido en forma
directa, como aquela
parte do ingreso dos
traballadores recibida
en forma indirecta,
como provisión de
servizos estatais de
saúde ou educación,
entre outros.
sión de servizos estatais
de saúde ou
educación, entre outros.
A revolución
científico-tecnolóxica
tende a diminuír o
prezo dos bens que
compran como parte
do capital constante.
Abonda con pensar na
diminución relativa do
prezo dos ordenadores
que revolucionaron os
sistemas de produción
e servizos a todo nivel
para comprender o
impacto na baixa do custo de produción vía investimento
en capital constante. A tendencia á
apertura comercial, como programa dos capitais
transnacionais para empurrar o comercio internacional,
é un dato da realidade, agravado co
agresivo papel do estado en cada país para soster
esa actividade.
Poderíase engadir que xunto á análise lóxica
sobre o funcionamento da lei do valor, debe incluírse
no estudo o facer político concreto dos
actores. É que o capitalista pode aplicar as contratendencias
sinaladas só se llo permiten. Por
iso, a crise de rendibilidade do capital dos anos
70 resolveuse con accións concretas do capital
(os capitalistas organizados) e de cada estado,
principalmente do estado terrorista nos países
do Cono Sur de América Latina e o Caribe.
Neste sentido seguimos a Marx en tanto o estado
“capitalista” é unha creación do capital
para sustentar o seu obxectivo: a valorización,
acumulación de ganancias e capital, brillantemente
exposto en 1875 na súa “Crítica ao Programa
de Gotha”.
A alusión que facemos leva a insistir na análise
do papel da “política” na definición dos problemas
do “mercado”. As ideas hexemónicas dos últimos
anos fixeron propaganda sobre a liberdade
de mercado para o funcionamento da economía
e por iso induciron unha corrente ideolóxica favorábel
á liberalización e a orientación da economía
cara ao mercado. Esa propaganda incluía
unha forte crítica ao estado e ao seu papel na
economía xunto a unha demanda de retiro desa
órbita. O obxectivo era reducir o custo de produción
dos capitalistas no seu conxunto; pagar
menos salarios directos e indirectos. Iso requiría
diminuír a capacidade de resistencia dos traballadores
e baixar o custo de mantemento da
burocracia pública. É o que levará co tempo a
considerarse como consenso das clases dominantes
e academicamente “Consenso de Washington”,
a propósito dun artigo publicado en
1989 por John Williamson, a historia e correccións
do cal se conta nun documento de 200414 .
14 Williamson; John; “A short history of the Washington Consensus”;
Documento presentado para o debate organizado pola Fundación
CIDOB acerca do Consenso de Washington e a gobernanza
global; Barcelona; 24 e 25 de outubro de 2004. Tradución de Gambina,
Julio C. Dispoñíbel en http://www.iie.com/publications/papers/williamson0904-2.pdf