Para comprendermos a crise - Web FORGA

Introdución
As orixes máis inmediatas do proceso de crise
que atravesamos actualmente (2010) poden ser
rastrexados tres anos atrás (2007), coa crise
das hipotecas dos Estados Unidos como o seu
disparador inicial. Proxectada inicialmente
como crise financeira a partir da caída de importantes
bancos de investimento estadounidenses
-fusións incluídas e reformas
financeiras mediando 2010- o seu impacto na
economía real infelizmente non se fixo agardar.
Porén, se ampliamos a ollada cara a unha perspectiva
histórica, bateremos coa crise recesiva
do ano 2001, acontecida tamén en Estados Unidos,
e nunha análise retrospectiva toparemos
sucesivamente con crises previas que ben
poden confundirse cos denominados “ciclos
económicos” aos que nos ten afeito o sistema
do capital. Tal interpretación sería errónea,
pois, como veremos, a actual non só se trata
dunha crise cíclica, senón dunha crise sistémica
e integrada, que atinxe unha multiplicidade de
crises: alimentaria, ambiental, enerxética, financeira,
económica, da orde social, é dicir, civilizatoria.
Ante este panorama, a situación de crise capitalista
con epicentro nos países desenvolvidos -
nomeadamente nos Estados Unidos- reabre a
discusión sobre o modo de organización económico
da sociedade contemporánea, á vez que
nos convida a reflexionar acerca da natureza da
crise, as súas causas, consecuencias e posíbeis
saídas.
Queremos ser precisos na nosa definición da
crise, que non alude só á cuestión do ciclo económico,
senón -e principalmente- aos límites
estruturais na obtención de ganancias, á consecuente
acumulación capitalista e ao proceso
de dominación política que de aí se deriva. A
crise é produto de factores internos do proceso
de produción e reprodución, do cal a sobreprodución
de mercadorías e de capitais constitúe
o fundamento principal, conxuntamente cos
conflitos laborais e sociais pola disputa da
renda xerada. É unha loita diversa polo salario,
a vivenda, a saúde, a educación e a apropiación
social de valores socioculturais construídos historicamente,
levadas adiante por amplos sectores
populares (traballadores informais,
pequenos campesiños, artesáns, comunidades
de pobos orixinarios, organizacións territoriais,
comunitarias, etc.) En rigor, ambas as facetas
son parte indisolúbel da orde vixente, unha
como proceso de traballo e a outra, de loita de
clases. Hai crise cando o capital non pode reproducir
o seu ciclo como capital diñeiro, como
capital produtivo ou como capital mercadoría,
procesos cruzados esencialmente polo conflito
de clase.
A crise pon de manifesto os problemas ao interior
do capitalismo como sistema xerárquico
segundo a dimensión dos capitais (a súa composición
orgánica), e na estrutura do sistema
internacional de países. En ambos os casos trátase
dunha disputa pola hexemonía en dous niveis:
no interior dun país e no sistema mundial
de nacións; senllos escenarios vense atravesados
pola loita entre sectores sociais dominantes
e dominados.
Por esa razón é polo que se pensa a crise como
unha oportunidade de sentidos contraditorios.
Protesta de traballadores/as de Alfageme, en Vigo
5