Para comprendermos a crise - Web FORGA

38
A crise está en pleno
desenvolvemento desde
a súa explosión en
agosto do 2007 e a máis
de tres anos non
termina de facer
explícita as
consecuencias na súa
totalidade. É aínda cedo
para calquera vaticinio
e moito menos para
anticipar a fin do
capitalismo ou da
hexemonía
estadounidense.
cipalmente en América
Latina (Arxentina,
Brasil e México).
A liberalización da
economía, e nomeadamente
das finanzas
dos Estados Unidos,
favoreceu a urxencia
dun conxunto de instrumentos
para diminuír
o risco de investimento,
entre os que
está a división de bancos
comerciais e de investimento.
En 2008,
a crise afectou aos
principais bancos de
investimento, coa que-
bra de Lehman Brothers; a absorción de Merrill
Lynch por un banco comercial (Bank of America)
e a transformación en comercial dos dous
maiores bancos: Morgan Stanley e Goldman
Sachs. Deste último xurdiu Henry Paulson, que
ocupou a súa presidencia até maio do 2006 para
despois ser Secretario do Tesouro de Estados
Unidos e mentor do rescate aos bancos problemáticos.
Entre eses instrumentos apareceu un
complexo armazón de opcións de investimento
contra seguros cruzados que facían aparecer
como imposíbel a caída dun sólido sistema que
enfrontaba a lóxica do valor, e que finalmente se
impón coa destrución de parte do capital ficticio
construído a partir da valorización dineraria do
capital.
Inicialmente fican afectados os créditos hipotecarios,
e despois os títulos asentados en paquetes
crediticios. Estes sustentábanse nos
pagamentos dos acredores hipotecarios, que no
seu desenvolvemento levaron ao crecemento do
prezo das terras e do metro cadrado de construción,
valorizando propiedades e alentando
un proceso ascendente de taxas de xuros que
afectou a mediano prazo aos tomadores de empréstitos.
O castelo de naipes construído no negocio
inmobiliario e financeiro de créditos
hipotecarios derrúbase ante as variacións no
valor dos inmobles e a imposibilidade de atender
o elevado custo das hipotecas, situación que
afecta a máis de 5 millóns de persoas. Medra a
desconfianza e coa caída das hipotecas caen os
títulos e seguros cruzados montados pola arquitectura
xerada por mor da liberalización financeira
reinante nestes últimos anos.
Verifícase así a necesaria destrución de capital
para estabilizar un novo ciclo de acumulación
e valorización, co fin de sustentar a apropiación
de ganancias, naquel momento, o obxecto final
do capital.
A crise está en pleno desenvolvemento desde a
súa explosión en agosto do 2007 e a máis de
tres anos non termina de facer explícita as consecuencias
na súa totalidade. É aínda cedo para
calquera vaticinio e moito menos para anticipar
a fin do capitalismo ou da hexemonía estadounidense.
Vimos que na crise de 1930
Estados Unidos emerxía como potencia en expansión,
impoñendo o dólar como patrón de
cambio ante a crise dos anos 70 e a Washington
como sede da nova institucionalidade da arquitectura
do poder económico e financeiro do
mundo, establecendo a dominación no FMI e o
Banco Mundial. Xa non hai dúbidas do papel
ordenador que xogaron os organismos financeiros
internacionais neste tempo baixo a batuta
de Estados Unidos.
O interrogante é canta capacidade de liderado
lle resta a Estados Unidos ante a actual crise,
nun mundo que acrecenta a súa tendencia á
globalización como nunca antes. Máis aínda,
resulta imprescindíbel preguntarnos non só
acerca da eventual urxencia dunha nova hexemonía
capitalista, senón tamén pola certeira
posibilidade dunha saída anticapitalista e polo
socialismo. É unha posibilidade que só pode
demostrar a práctica emancipadora da loita
promovida polas clases subalternas. A nosa reflexión
pretende chamar á imaxinación, como
sempre, dun final aberto.
As observacións empíricas
da crise actual
A crise lévanos a este debate, especialmente
cando houbo interese en salientar a fin da recesión
-polo menos desde Estados Unidos e a
zona do euro- sobre a base dos datos do terceiro
trimestre do 2009. É unha batalla sobre o ima-