InsanVeEkmek

110
Ahilik felsefesi, temelleri 12’nci yüzyılda Kırşehir’de atılmış, daha sonra tüm Anadolu’ya yayılmış,
izleri bugüne kadar süregelmiş kültürel, sosyal ve ekonomik bir oluşumdur. Ahilik kurumu mistik
bir yol, bir tarikat olmaktan ziyade sosyal ve ekonomik yönden işleyen ve siyasal, askeri ve kültürel
yönleri de bulunan bir toplum düzenidir. Ahilik, aynı zamanda sosyal hayat kadar ekonomik hayatı
da yönlendiren ve günümüz koşullarında bile birçok ülkede gerçekleştirilememiş, adaletli, verimli ve
son derece güzel bir sistemi Türk toplumuna kazandırmış bir kültürdür.
Ahilik, 13-19’uncu yüzyıllar arasında Anadolu’da yaşayan halkın sanat ve meslek alanında yetişmelerini
sağlayan, onları ahlaki yönden geliştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerini esas
alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Ahilik, iyi ahlakın,
doğruluğun, kardeşliğin, yardımseverliğin kısacası
bütün güzel meziyetlerin birleştiği bir sosyo-ekonomik
düzendir. Deri işçilerinin ve Ahiliğin piri olan Ahi
Evran’ın Anadolu’ya gelişi de bu tarihlere rastlamaktadır.
Ahlakla sanatın uyumlu birleşiminden oluşan ahilik,
örgüt olarak Anadolu’da 13’ncü yüzyılda Ahi Evran
tarafından kurulmuştur.
Ahi kelimesi de Arapça’dır ve “kardeş/ kardeşim”
demektir. Ancak bazı araştırmacılar, Ahi sözcüğünün
Türkçe’de cömert, eliaçık, yiğit anlamına gelen “akı”
sözcüğünden geldiğini ileri sürmektedirler. Anadolu’da
Türk kurum ve terimlerinin fazlalaştığı bir dönemde
“akı”nın, Arapça “kardeşim” anlamına gelen “ahi”ye
dönüştüğü sanılmaktadır. Ahi Evran tarafından
Anadolu’da 13’ncü yüzyılda kurulan Ahilik, belli kurallara
bağlı olarak faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârlar
birliğini ifade etmektedir.
Nurettin Öztürk, Ahilik Teşkilatı ve Günümüz
Ekonomisi, Çalışma Hayatı ve İş Ahlakı Açısından
Değerlendirilmesi, isimli çalışmasında Ahiliğin temelde dört alanda fonksiyonunu yerine getirdiğini
belirtip bu alanları “Ahlaki, Ekonomik, Sosyal, Siyasi ve Askeri sahalar” olarak işaret etmektedir.
Osmanlı döneminde bazı malların üretim miktarları ve şekilleri devlet tarafından kararlaştırılır
ve bunun dışında imalata izin verilmezdi. Örneğin, fırıncıların çıkardığı ekmek cinsleri belirlenmişti.
Öncelikle savaş yıllarında normal ekmek dışında lüks sayılan ekmek cinslerinin çıkarılmasına
izin verilmezdi. Bu sınırlamalara rağmen kuralları bozan olursa divana kadar varan şikayetler yapılırdı.
İnsan ve Ekmek