InsanVeEkmek

80
Musevilik, Hıristiyanlık ve İslam Kültüründe de ekmeğin özel bir yeri vardır. Kutsal kitaplarda
ekmekten söz edilmektedir. Museviliğin kutsal kitabı Tevrat’ta Göç bölümü anlatılırken (12:8-9 ve
12:34’te) ekmekten söz edilir. Metine göre Tanrı(Yahve/Yehova) İsrailoğulları’nı yurtlarından edip,
kovdukları için Mısırlılar’a kızar ve her Mısırlı ailenin ilk çocuğuna felaket yağdırır. Burada Museviler
atlanır, onların çocuklarına bir şey olmaz. Bu nedenle Museviler buna şükran göstermek için
Museviler’in en büyük erkek çocukları kelime anlamı “üzerinden geçme, atlama” olan Pesah bayramı
arifesinde oruç tutar. Bayramda ise özel olarak hazırlanan hamursuz “matsa/matzoh ekmeği”
yenir. Bunun nedeni Museviler’in yeniden çıkıp, anayurtlarına dönerken vakitleri olmadıkları için
yolda pişirdikleri ekmekler mayasızdır. Buradaki hamursuz kelimesi mayasız anlamında kullanılır.
Bu ekmek bir bağlamda özgürlük ve kurtuluşun
simgesi olarak da Musevilik inancında yer
bulmaktadır. Bazı yorumlar da ise ekmeğin
mayasız olmasının temelinde Tanrı’ya olan
inancın “saflığı” simgelenmektedir.
Yine Tevrat’ta Levitikus (2:11’de)
Museviler’in hem Fısıh bayramı, hem yılbaşısında,
hem de Tanrı’yı düşündükleri diğer
kutsal günlerde sadece mayasız, yatsı ekmek
yenilir.
Tevrat’ta, Çıkış Bölümü, 16/1-6’da şöyle
demektedir:
Ve İsrailoğulları’nın bütün cemaati, çölde
Musa’ya karşı ve Harun’a karşı söylendiler ve
İsrailoğulları onlara dediler ki: Keşke Mısır
diyarında et kazanları başında oturduğumuz
zaman, doyuncaya kadar ekmek yerken Rabbin eli ile ölseydik, çünkü bütün bu cemaati açlıkla
öldürmek için bizi bu çöle çıkardınız…Ve Musa dedi: Rab size akşamleyin yemek için et ve sabahleyin
doyuncaya kadar ekmek verdiği zaman, bileceksiniz. Çünkü kendisine karşı söylenmelerinizi
Rab işitiyor ve biz neyiz? Söylenmeleriniz bize karşı değil, fakat Rabbe karşıdır. (Çıkış Bölümü,
16/1-6)
Adak ekmekleri eski zamanlarda Kudüs’teki tapınakta her Sept günü Tanrı’ya adanan, İsrail’in
on iki oymağını simgeleyen on iki kutsal ekmektir.
Hıristiyanlık inancında ise ekmek önce İsa’nın doğduğu yer ile gündeme gelir. İsa’nın doğduğu
Beytüllahm İbrani dilinde “ekmek evi” anlamındadır. Ayrıca ise bir samanlıkta doğduğu için de
buğday ve ekmek ile ilişkilendirilir. İsa’da ekmeği sıkça kullanır. O dönemdeki en büyük sorunlar-
İnsan ve Ekmek