Melike Gökcan TÜRKDOĞAN - e-Kitap - Kültür ve Turizm Bakanlığı

112
Mesnevilerde, dönemin Mısır’ında maliyeden sorumlu vezir ‘Aziz’in neredeyse
hükümdara denk bir otorite sahibi olduğu görülmektedir. Sonradan bu makama getirilen
Yusuf’un da taşıdığı yetki ve otoritenin gücü hem kutsal metinlerde, hem de mesnevilerde
işlenmiştir.
Aziz Kıtfir, Ali, Sula Faki, Şeyyat Hamza metinlerinde bazen “melik”, bazen “şah”
bazen de “sultan” unvanıyla anılır. Böylece otoritesinin gücü vurgulanır.
Bir hikâye kahramanı olarak Kıtfir ilginç bir kişiliktir. Mesnevilere, düşlerinde
âşık olduğu Yusuf’un kendisini Mısır Aziz’i olarak tanıtmasından doğan yanılgıyla
kendisine evlilik teklifi ulaştıran Züleyha vasıtasıyla girer; Züleyha açısından hüsranla
sonlanan muhteşem bir düğünde ilk kez okuyucuya tanıtılır. Bu evlilikte aktif rolü
üstlenen Züleyha’dır. Umutla yola çıkan debdebeli düğün alayıyla menzile ulaşan genç
gelin, birden karşısında rüyalarında gördüğünden bambaşka birini bulur. Uğradığı hayal
kırıklığını Kıtfir’e yansıtır. Züleyha'nın gözüyle Kıtfir "dev", "diken", "ejderha",
"karga", "miskin"dir. Onu sevmez ve onun haklarına riayet etmez. Oysa Kıtfir’in
Züleyha’yı sevdiği bir dediğini iki etmediği görülmektedir. Günün birinde satışa
çıkarılan Yusuf’u görür görmez düşlerinin sevgilisi olduğunu anlayan Züleyha’nın
arzusuyla Yusuf’u satın alacaktır.
Aziz Kıtfir’in belki en ilginç yönü, Züleyha ile Yusuf’u kapının önünde yakaladığı o
anda sergilediği davranıştır. Züleyha istediğini elde edememenin hırsı ve yakalanmış
olmanın korkusuyla tüm suçu Yusuf’a atar:
“ Senin eşine fenalık yapmak isteyenin cezası zindana konulmaktan veya acıklı bir
azaptan başka nedir?” 234
Yusuf da kendini savunur. Gerilimin böylesine yükseldiği, bu kritik anda ülkenin en
yetkin otoritesini kuşanmış birinin sağduyu ve sükûnetle davranması, nihayeti birisi
sadakatsiz bir eş, diğeri ise bir köle olan elinin altındaki iki insan için dikkatle ve adaletle
hükmetmesi şaşırtıcıdır.
“Hanımın akrabasından bir şahit de şöyle şahitlik etti: “Eğer gömleği önden
yırtılmışsa hanım doğru söylemiştir. O zaman bu yalancılardandır. Yok eğer gömleği
arkadan yırtılmışsa hanım yalan söylemiştir. O takdirde Yusuf doğru söyleyenlerdendir.
Gömleğin arkadan yırtılmış olduğunu görünce: “Anlaşıldı, bu, siz kadınların
tuzaklarındandır. Sizlerin tuzağı hakikaten çok büyüktür dedi. Yusuf, sakın bundan söz
234 Yusuf, 25