Melike Gökcan TÜRKDOĞAN - e-Kitap - Kültür ve Turizm Bakanlığı

More documents

Recommendations

Info

$(17 Masallar-d\374z.qxp) - e-Kitap$

V Tüm eserlerin tespiti ve incelenmesinin zorluğu açıktır. Bu bakımdan Türk edebiyatında yazılan mensur Yusuf u Züleyha’ları, halk edebiyatı sahasında tespit edilebilecek eserleri ve hikâyenin modern versiyonlarını çalışmanın dışında tutmak zorunda kaldık. Çalışmamızda, Arapça ve Farsça eser adları yararlanılan kaynakta geçtiği şekliyle alıntılanmış, imlası değiştirilmemiştir. Ayrıca, Arapça ve Farsça kelimelerin imlasında Türk Dil Kurumunun belirlediği yazım şekli esas alınmıştır. Çalışmada kullanılan Yusuf u Züleyha manzumelerinden yapılan alıntılarda transkripsiyon uygulaması yapılmamıştır. Tüm çabalarımıza rağmen muhakkak ki kusur ve eksiklikleri barındıran bu çalışmanın vücuda gelmesinde değerli hocalarımın yardımlarını teşekkürle yâd etmek istiyorum. Beni bu konuda çalışmaya yönelten, anlayışı ve hoş görüsüyle çalışmayı kolaylaştıran değerli hocam Prof. Dr. Turgut KARABEY’i; görüş ve eleştirilerinden her zaman istifade ettiğim çok değerli bilim adamı Prof. Dr. Metin AKKUŞ hocamızı; bilgisi ve yardımsever tavrıyla desteğini esirgemeyen Doç. Dr. Orhan Kemal TAVUKÇU hocamızı saygı ve minnetle anmak istiyorum. Ayrıca, manevi desteklerini her zaman hissettiğim aileme; dostlarım Ayşe ÇELEBİOĞLU ve Pervin DEMİRULUS’a da çok özel teşekkürlerimi sunarım. Erzurum 2008 Melike Gökcan TÜRKDOĞAN
İÇİNDEKİLER ÖZET............................................................................................................................I ABSTRACT.................................................................................................................II ÖNSÖZ........................................................................................................................III KISALTMALAR.........................................................................................................VI GİRİŞ...........................................................................................................................1 GİRİŞ YUSUF KISSASININ MENŞEİ 1. Hz. Yusuf’un Yaşadığı Döneme Ait Tarihi Arkaplan............................................1 2. Kutsal Kitaplarda Yusuf Kıssası.............................................................................3 2.1. Kur’an-ı Kerim’de Yusuf kıssası...................................................................3 2.2. Kitab-ı Mukaddes’te Yusuf kıssası................................................................12 2.3. Kur’an ve Tevrat’ta Yusuf kıssasının mukayesesi ve farklılıkların mesnevilere yansıması..................................................................................24 3. Dünya Edebiyatlarına Yansıyan Yönleriyle Yusuf Hikâyesi 3.1. Hikâyenin Mitolojik ve Arkaik kaynaklardaki Yansımaları.........................29 3.2. Batı Kültür ve Edebiyatlarında Yusuf Hikâyesi...........................................30 3.3. Doğu Edebiyatlarında Yusuf u Züleyha Hikâyesi........................................32 3.3.1. İran Edebiyatında Yusuf u Züleyha mesnevileri.................................32 3.3.2. Arap Edebiyatında Yusuf u Züleyha....................................................38 BİRİNCİ BÖLÜM 1.TÜRK EDEBİYATINDA YUSUF U ZÜLEYHA MESNEVİLERİ.................39 1.1 XIII. - XIV Yüzyılda Yazılan Yusuf u Züleyha Mesnevileri........................39 1.1.1. Ali........................................................................................................40 1.1.2. Kırımlı Mahmut ve Haliloğlu Ali........................................................42 1.1.3. Şeyyat Hamza......................................................................................44 1.1.4. Süle Fakih............................................................................................45 1.1.5. Erzurumlu Darir...................................................................................47 1.1.6. Rabguzi................................................................................................48 1.1.7. Hamzavi..............................................................................................48 1.1.8 Aydınoğlu Mehmet Bey Nüshası........................................................48
Page 2 and 3: Melike Gökcan TÜRKDOĞAN KLASİK
Page 4 and 5: mümkündür. I ÖZET Kutsal kitapl
Page 6 and 7: III ÖNSÖZ Kitab-ı Mukaddes’in
Page 10 and 11: 1.1.9. Garib/Karib.................
Page 12 and 13: 2.5.4.2. Baziga....................
Page 14 and 15: 3.16.5.3. Gelin karşılama........
Page 16 and 17: 4.4.3.2. Kurt......................
Page 18 and 19: KISALTMALAR a.g.e. : Adı geçen es
Page 20 and 21: 2 yönetiminde birinci derecede sö
Page 22 and 23: 4 13. Babaları, “Doğrusu onu g
Page 24 and 25: 6 37. Yusuf dedi ki: “Sizin yiyec
Page 26 and 27: 61. Dediler ki: “Onu babasından
Page 28 and 29: 10 86. Yakub, “Ben tasa ve üzün
Page 30 and 31: Bölüm 37 Yusuf'un Düşleri 12 1.
Page 32 and 33: 14 yapar, Tanrı’ya karşı güna
Page 34 and 35: 16 duruyordum. 18. Irmaktan semiz v
Page 36 and 37: 18 dürüst insanlarız, casus değ
Page 38 and 39: 20 Yusuf'un evine götürdü. 18. N
Page 40 and 41: 22 görmeyince ölür. Çünkü onu
Page 42 and 43: 24 2.3. Kur’an ve Tevrat’ta Yus
Page 44 and 45: 26 Kuyuya atılma olayı Tevrat’d
Page 46 and 47: 28 Tevrat’ta Yusuf Mısır’daki
Page 48 and 49: 30 Kitab-ı Mukaddes araştırmacı
Page 50 and 51: 32 sürecin başlamasına sebep olu
Page 52 and 53: 34 4- Bir yıl sonra rüyada kendis
Page 54 and 55: 36 Yusuf bıçağı almaya çalış
Page 56 and 57: 38 mesnevi Et-Telebenti’ye ait ol
Page 58 and 59:
40 Bu dönemde yazılan Yusuf u Zü
Page 60 and 61:
42 Türk çizgileri kahramanın dı
Page 62 and 63:
44 Bu metin üzerinde Rasim Deniz t
Page 64 and 65:
46 4800 beyit tutarında oldukça h
Page 66 and 67:
48 Kıssa-i Yusuf’ta, XIII. Yüzy
Page 68 and 69:
50 “Buna göre, Latifi’nin,“L
Page 70 and 71:
Kanı mânend-i hazret-i Cami Dü c
Page 72 and 73:
54 2. Bakü Elyazmalar Enstitüsü
Page 74 and 75:
1.2.10. Bihişti Ahmed Sinan 56 Bih
Page 76 and 77:
58 yapmış, Paşa'nın teveccühü
Page 78 and 79:
60 bulunmuş ömrünün son zamanla
Page 80 and 81:
62 Belagat milketinün encümendi A
Page 82 and 83:
64 görünce, o işe yaramayan kita
Page 84 and 85:
66 yüzyıla gelindiğinde, artık,
Page 86 and 87:
68 XVIII yy. da Yusuf u Züleyha ya
Page 88 and 89:
2. BÖLÜM 2. YUSUF u ZÜLEYHA MESN
Page 90 and 91:
72 “ O bütün benliği ile anlat
Page 92 and 93:
Bin bela gelse başına nâ-gah 74
Page 94 and 95:
76 “Vaka herhangi bir alaka ile b
Page 96 and 97:
3. Bölüm : 4. Bölüm: Yusuf’un
Page 98 and 99:
80 mekân olarak İshak peygamberin
Page 100 and 101:
82 edebilmek için bir saray inşa
Page 102 and 103:
84 “Roman, tiyatro ve hikâyede o
Page 104 and 105:
86 Mesnevilerde yazar-anlatıcını
Page 106 and 107:
88 eder. Ardından Yusuf ve hemen a
Page 108 and 109:
90 Destanlar ve masallar gibi gelen
Page 110 and 111:
92 babası tarafından haksız yere
Page 112 and 113:
94 4- İsmet ve iffet sahibidir. Uz
Page 114 and 115:
96 Zindanda rüyasını yorduğu ge
Page 116 and 117:
98 Mesnevilerde Züleyha, rüyada
Page 118 and 119:
100 Mesnevilerin bu bölümünde ç
Page 120 and 121:
102 Hikâyenin sonunda pek çok Do
Page 122 and 123:
104 giydirdiği, o özel gömleği
Page 124 and 125:
106 derin bir psikolojik çatışma
Page 126 and 127:
108 Mesnevilerin çoğunda kardeşl
Page 128 and 129:
110 de olsa bir ‘Müslüman’dı
Page 130 and 131:
112 Mesnevilerde, dönemin Mısır
Page 132 and 133:
114 kapatma fikrini haksız olduğu
Page 134 and 135:
2.5.3.1. Cebrail 116 Cebrail (A.S)
Page 136 and 137:
118 Cebrail tekrar yanına gelir ve
Page 138 and 139:
2.5.3.2. Şeytan 120 Yusuf u Züley
Page 140 and 141:
Boynu üzre rida riya olmuş 122 (H
Page 142 and 143:
124 Doğar kün muayyen kökten ind
Page 144 and 145:
126 pişmanlığa gömülür. Yusuf
Page 146 and 147:
128 (T. Yahya, 81) Yusuf’la karş
Page 148 and 149:
130 Peygamber iti bizge haram imdi
Page 150 and 151:
132 Ne kılayum şimdi urmazsam sen
Page 152 and 153:
134 Anı def’et bizimle demsaz ol
Page 154 and 155:
136 Pür key olurdı kalb-i Keykavu
Page 156 and 157:
138 Sultan Reyyan'ın bir diğer ö
Page 158 and 159:
140 olduğu gibi Züleyha’nın ki
Page 160 and 161:
142 “Yakup’un üvey kızı” d
Page 162 and 163:
144 Bünyamin, bu mesnevilerde kara
Page 164 and 165:
146 ilişkilendirilmesi esas amacı
Page 166 and 167:
148 “Anlatma/tahkiye, anlatıcın
Page 168 and 169:
150 İki veya daha fazla insanın k
Page 170 and 171:
152 yaramaktadır. Dolayısıyla
Page 172 and 173:
Saf kızıl altundan at eylesün 15
Page 174 and 175:
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 156 3.YUSUF U Z
Page 176 and 177:
158 Kardeşler için rüyanın bir
Page 178 and 179:
3. Yakup’un rüyası 160 Yakup pe
Page 180 and 181:
162 Tevrat çıkışlı metinlerde
Page 182 and 183:
164 Züleyha, bir anda talihsiz bir
Page 184 and 185:
(Şeyyat Hamza, 44) 166 Mesnevileri
Page 186 and 187:
168 Üçüncü katmanda seyreden a
Page 188 and 189:
170 eserlerde Yusuf, Yakup’un aş
Page 190 and 191:
açıklar. 172 Sebebin bilmezem bu
Page 192 and 193:
174 (Hamdi,83-84) Bu motif tüm mes
Page 194 and 195:
176 Diye sübhane mübdi’i muta
Page 196 and 197:
uyandırır. 178 Kervanla geçtiği
Page 198 and 199:
180 Mesnevilerin tamamında yer ala
Page 200 and 201:
Visal-i yara ölümdür vesile 182
Page 202 and 203:
184 Yok iken Yusuf'un meğer haberi
Page 204 and 205:
5. Dadının Hilesi Çün işitti b
Page 206 and 207:
188 Şerifi mesnevilerinde Yusuf, o
Page 208 and 209:
190 Didi adlün irişür halka her
Page 210 and 211:
Ki benlim tâli’imdür ol kevkeb
Page 212 and 213:
194 Yakup, Hamdi ve Yahya mesnevile
Page 214 and 215:
196 Bu durum Züleyha’yı ağır
Page 216 and 217:
Dive baksa kişi iradetle Görinür
Page 218 and 219:
200 Alem-i bahtı ser-nigün idi he
Page 220 and 221:
202 Bu gavga sulh olur gavga değü
Page 222 and 223:
204 Selam kılır ol Yusuf peygambe
Page 224 and 225:
206 gerekmektedir. Hamdî'nin mesne
Page 226 and 227:
208 Yolda annesinin mezarına rastl
Page 228 and 229:
210 temaları çerçevesinde şekil
Page 230 and 231:
212 Ne zalimsin bana özin söylenm
Page 232 and 233:
tasvir edilir. 214 Bile üç yüz b
Page 234 and 235:
216 dönemde karşısına çıkan v
Page 236 and 237:
Didi ferzendüm idün ey Yusuf 218
Page 238 and 239:
220 Etme zulmü ne denli kemter ise
Page 240 and 241:
222 3.16. Yusuf u Züleyha Mesnevil
Page 242 and 243:
Çürümez on yıl eğer kalır ise
Page 244 and 245:
226 (Şeyyat Hamza, 65) Bu motifin
Page 246 and 247:
228 Çıkar nedenlü varsa bây u y
Page 248 and 249:
230 Hüccet olmağa hatt u hâme ge
Page 250 and 251:
232 (Kemal Paşazade,79) Mesneviler
Page 252 and 253:
234 Müneccim/ muabir: Sarayda öne
Page 254 and 255:
Buyurun arz-ı hâle şâfî cevâb
Page 256 and 257:
238 dolusu eşsiz inci ve mücevher
Page 258 and 259:
240 Düğün merasimleri de en geni
Page 260 and 261:
Sa'd-ı sâ'atte başladı düğün
Page 262 and 263:
244 Ziyafetlerle ilgili küçük bi
Page 264 and 265:
Bir neçe direkleri billur olsun 24
Page 266 and 267:
248 Ol zaman kim tapuna çâker idi
Page 268 and 269:
250 Kervancılar önce annesinin me
Page 270 and 271:
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 252 4.YUSUF U Z
Page 272 and 273:
254 Allah (C.C): Allah, Yüce Yarat
Page 274 and 275:
256 Murad hâsıl kılmak anga neki
Page 276 and 277:
Yaratdı tıfl-ı şeş-rûze cihan
Page 278 and 279:
260 (S. Fakih,66) “Rezzak”: Hay
Page 280 and 281:
262 Yakup, oğlu Yusuf’a Hz. İbr
Page 282 and 283:
264 Oşbu bizge layıkdur serverlik
Page 284 and 285:
266 Yakup dapa Yusufı iletsen gere
Page 286 and 287:
268 olmaktadır. Topluluk hallerini
Page 288 and 289:
270 Mesnevilerde, Yusuf, her zaman
Page 290 and 291:
272 kendine bağlar. O andan itibar
Page 292 and 293:
Mısır halkı kamu anı söyleşir
Page 294 and 295:
4.1.4.3. Şeriat ve ibadetler 276 K
Page 296 and 297:
2. İftira 278 Tanıklık verdirdi
Page 298 and 299:
280 Geldi şehr-i Arişe çünkü o
Page 300 and 301:
Kaygu tonın giye giye eridüm 282
Page 302 and 303:
284 7. Fakih mesnevisinde kardeşi
Page 304 and 305:
286 Hamdi mesnevisinde, Yakup’un
Page 306 and 307:
İrişmez ka’rına idrak-i barik
Page 308 and 309:
Tob tolu hikmet-i İlâhîdür 290
Page 310 and 311:
Cebrail vardı yiyesi getürür 292
Page 312 and 313:
Topladı halkı hân-ı hikmetle To
Page 314 and 315:
296 Hz. İbrahim’in oğlu İsmail
Page 316 and 317:
298 zulmü, haksızlığı ve şidd
Page 318 and 319:
Çünki işitdi bu sözi sevinür A
Page 320 and 321:
kuşağı sarar. ….. 302 Kemer ol
Page 322 and 323:
304 Bilür bitmedügin Yusuf gibi
Page 324 and 325:
306 Züleyha’nın yedi haneli sar
Page 326 and 327:
imama erer. 308 (Hamdi,185) Züleyh
Page 328 and 329:
4.3.3. Saray 310 Yusuf u Züleyha m
Page 330 and 331:
312 Davasında böyle inkâr idenü
Page 332 and 333:
4.4.2.2. Elma 314 Ya İsrail bu şa
Page 334 and 335:
4.4.3.2. Kurt Müstecab itdi Yusufu
Page 336 and 337:
318 iletilen suçlamayı duyurur. T
Page 338 and 339:
4.5.1.1. Duvarın Yarılması 320 M
Page 340 and 341:
322 Yıldızı dahi göklere ağa (
Page 342 and 343:
(Yahya,42 ) 324 Bir diğer mucize,
Page 344 and 345:
326 Tüm mesnevilerde görülen ilk
Page 346 and 347:
328 Bu mektup, ağabeyleri eliyle Y
Page 348 and 349:
330 İşbu putlar hem bütün ola a
Page 350 and 351:
332 İderdi aksi yüz yirde yaka ç
Page 352 and 353:
İki zincir olup eşk-i revanı Alu
Page 354 and 355:
Ney nevâsı nüvîd uşşâka Fera
Page 356 and 357:
338 Kristeva’ya göre, metinlerar
Page 358 and 359:
340 kazandırdığı anlam katmanla
Page 360 and 361:
342 bütün sözlerinden ve şiirle
Page 362 and 363:
344 değiştirerek yeni bir eser ü
Page 364 and 365:
346 Gönderme yapılan anlamı içe
Page 366 and 367:
348 Mazmun, mana, anlam, kavram dem
Page 368 and 369:
5.3.1.1.Yusuf 350 Yusuf peygamber e
Page 370 and 371:
352 Yusuf otuz yaşlarında zindand
Page 372 and 373:
354 Divan şiirinde Züleyha imgesi
Page 374 and 375:
5.3.1.4. İhvan Nakşı felek'ül-
Page 376 and 377:
5.3.2. Motifler 358 Zer ile Yusuf '
Page 378 and 379:
5.3.2.2. Zindan 360 Fuzuli Yusuf un
Page 380 and 381:
362 Yusuf ise atıldığı kuyunun
Page 382 and 383:
364 Sürünce pirahen-i Yusuf-ı g
Page 384 and 385:
366 Yusuf un Mısır'da kölelikten
Page 386 and 387:
368 Yusuf pazarda satışa çıkar
Page 388 and 389:
370 mekân, anlatıcının tarzı v
Page 390 and 391:
KAYNAKLAR Kitaplar 372 Akkuş, Meti
Page 392 and 393:
374 Zavotcu, Gencay Divan Edebiyat
Page 394 and 395:
http://www.doguedebiyati.com http:/
Page 396 and 397:
ii Kardeşleri Yusuf’u ortadan ka
Page 398 and 399:
BÖLÜM 1 TABLO 2 Yusuf’un Mısı
Page 400 and 401:
Aziz, tüm mal varlığıyla satı
Page 402 and 403:
ahsetmesini söyler. Allah ona söz
Page 404 and 405:
BÖLÜM 3 BABA OĞUL HİKÂYESİ F
Page 406:
Mısır halkını hak dine davet ed
show all

Melike Gökcan TÜRKDOĞAN - e-Kitap - Kültür ve Turizm Bakanlığı

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?