Melike Gökcan TÜRKDOĞAN - e-Kitap - Kültür ve Turizm Bakanlığı

Çün hamâyil kamis-i İshâkî
Pederi bağlamışdi çün rakı
Giydirüb Cebrail o pîreheni
Oldı püşîde Yüsufun bedeni
297
(Gubari, 95)
Mesnevilerde, bu şekilde söz konusu edilen gömlekler sembolik olarak da
Yusuf’un tüm kardeşler içinde nübüvvet mirasını devralmak için seçilmişliğini ifade
etmektedir.
Yusuf’un Gömleği
Mesnevilerde, kardeşleri Yusuf’u kuyuya atarken gömleğini çıkarırlar. Yusuf’un
yalvarmaları sonuçsuz kalır. Cebrail, onun çıplaklığından duyduğu rahatsızlığı bir cennet
gömleğiyle giderir. Ali, Ş.Hamza, S. Fakih, Darir, Hamdi mesnevilerinde yer alan bu
motif, Yusuf’a müjdelenen ikbalin sembolü olarak işlenir. Bazı mesnevilerde Nil’de
yıkanan Yusuf’a Cebrail hulle giydirir ki, bu gömlek de sembolik olarak aynı mesajı
taşımaktadır.
Yusuf’un Hayatının Dönemlerine İşaret Eden Gömlekler:
‘Kanlı Gömlek’
Yusuf’un ‘kana bulanmış’ gömleğinin, kardeşleri tarafından sözlerinin doğruluğuna
bir delil olarak babalarına sunulması tam bir paradoksla “yalan”ı ifade etmektedir.
Ağabeylerinin, yaptıkları kötülüğün boyutlarını ölçemeyecek derecede hasetten gözleri
dönmüştür. Yusuf’un ortadan kalkmasıyla içlerindeki isyanın tekrar Allah’a teslimiyete
dönüşeceğini, babalarının sınırsız sevgisinin hedef değiştirerek kendilerine yöneleceğini
düşünürler. Sonuçta sahte gözyaşları ve sahte kana bulaşmış gömlekle geri
döndüklerinde, bu gömlek tüm taraflar için bir yol ayrımına işaret etmektedir. Ağabeyleri
utanç ve pişmanlıkla bitecek bir dönemece girmiştir. Bu, ağabeyler için baştan
kaybedilmiş, baba- oğul için ise yeni başlamış bir imtihan demektir.
Baba- oğlun sabır ve tevekkül imtihanı: Yusuf’un kana bulaşmış gömleği onun
masumiyetini ve mağduriyetini sembolize etmektedir. Yusuf, atıldığı kuyunun dibinde
masum ve mazlum bir çocuk olarak Allah’ın gönlüne verdiği ilhamla sabır ve teslimiyeti
öğrenir. Sevilip el üstünde tutulduğu baba ocağından koparılmış ve ömründe ilk defa