Tip 2 Diyabet için Global Rehber - International Diabetes Federation

Tarama ve teşhis
TT K
1
Kapsamlı bakım
Diyabet teşhis programları için kaynaklar mevcut olmalıdır.
TT K
2 Diyabetin tipini sınıflamak için tetkikler (adacık hücreleriyle ilişkili antikorlar, C-
peptit, genotipleme) mevcut olmalıdır.
Minimal bakım
TT M
1 Tanı programları opportünistik olmalı ve yüksek riskli kişilerle sınırlandırılmalıdır.
TT M
2 Tanı, laboratuarda ölçülmüş açlık plazma glukozu (tercihan) ya da kapiller
plazma glukozunu temel almalıdır.
TT M
3 Eğer kan glukoz testi mevcut değilse, özellikle klasik semptomlarla birlikte
glukozüri varlığı diyabet tanısında kullanılabilir.
Gerekçe
Tip 2 diyabet taramasının kişisel sağlık, günlük klinik
uygulama ve halk sağlığı politikasında önemli etkileri vardır.
Diyabetin erken teşhis ve tedavisi, komplikasyonları en aza
indirme açısından mantıklı görünse de, halihazırda bunun
bireyler için faydalı olup olmadığı yönünde direkt bir kanıt
bulunmamaktadır. Bu direkt kanıtın yokluğuna rağmen,
tarama aracılığıyla gerçekleştirilen erken teşhis önem
kazanmakta ve dünya ölçeğinde pek çok organizasyon
tarafından önerilmektedir.
Bir teşhis programını yürütme kararı aşağıdaki hususlara
dayandırılmalıdır [2]:
Epidemiyoloji - tanı konmamış Tip 2 diyabet prevalansı,
Sağlık sistemi - taramayı gerçekleştirme kapasitesi,
tarama sonuçları pozitif çıkanlar için bakım sağlanması ve
gelecekte diyabet gelişme riski yüksek olanlara yönelik
önleyici programların uygulanması,
Nüfus – tarama programının kabul edilebilirliği ve doğru
anlaşılması,
Ekonomi- erken teşhisin sağlık sistemine ve bireye
maliyeti, diyabetli olduğu bilinen bireyler için bakımın
iyileştirilmesiyle kıyaslandığında erken teşhisin göreceli
maliyet verimliliği.
Dayandığı Kanıtlar
Diyabet düşük yaşam kalitesi ve erken ölümle sonuçlanan bir
dizi ciddi komplikasyonlarla ilişkilidir. Erken teşhis ve tedavi,
bu yükün azaltılmasında önerilen bir stratejidir.
Tarama/ erken teşhis
Tip 2 diyabetin, sıklıkla teşhis edilmeden seyreden, uzun
bir asemptomatik preklinik evresi vardır. Henüz tanı
konulduğunda, kişilerin yarıdan fazlasında bir ya da daha
fazla komplikasyon vardır [3]. Tanı zamanında retinopati oranı
%20-%40 arasında değişir [4,5]. Retinopati gelişmesi diyabetin
süresine bağlı olduğundan, Tip 2 diyabetin klinik tanıdan 12 yıl
kadar öncesinde başlayabileceği tahmin edilmektedir [4].
Tip 2 diyabetli kişilerde, tanı konmamışların oranı %30 ile %90
arasında değişmektedir. Genel olarak, Moğolistan[6] ve Avustralya[7]
gibi değişik ülkelerden gelen veriler, diyabet tanısı konmuş her
bir bireye karşılık henüz tanı konulmamış bir birey olduğunu
göstermektedir. Hatta diğer ülkelerde tanı konmamış diyabet oranı
daha da yüksektir - Tonga’da %80 [8] ve Afrika’da %60-90 [9-11].
Bununla birlikte, ABD’de bu oran sadece %30’dur [12].
Tip 2 diyabette iyileşmiş kan glukozu, kan basıncı ve kan yağları
kontrolünün faydalarını destekleyen önemli kanıtlar olmasına
rağmen, taramada saptanan diyabetin sonuçları üzerine
erken teşhisin potansiyel faydalarını değerlendiren randomize
kontrollü çalışmalar yoktur. Bu nedenle, erken teşhisin yararlı
olabileceğini düşündüren sadece sınırlı dolaylı kanıt vardır.
Tip 2 Diyabet için Global Rehber
11