You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
31<br />
Asgari ücret nedir, tarihte asgari<br />
ücretle ilgili uygulamalar nasıl<br />
olmuştur<br />
Asgari Ücret/Minimum Wage’ genellikle sosyal<br />
devletin yükümlülüğü olan ‘Yaşam aylığıyla/<br />
Living Wage’ karıştırılır. Asgari ücret bir sözleşmeye<br />
dayalı olarak belli bir süreyle emeğinden<br />
yararlanılan kişilere verilmek zorunda olunan ve dört<br />
kişilik bir ailenin temel yaşam giderlerini karşılayabilecek<br />
en düşük miktardır.<br />
Yaşlı, kimsesiz, sakat veya işsizler için kamunun genel<br />
bütçeden kişi veya aile başına ayırmak ve ulaştırmak<br />
zorunda olduğu ayni ya da nakdi miktara İngilizlerin<br />
‘Living Wage/yaşam aylığı’ dediği koşulsuz periyodik<br />
kamu aylığıdır. Bir çalışmanın karşılığı olarak yapılan<br />
ödeme değildir. Ücret adı üstünde bedel, karşılık demektir.<br />
Yapılan bir iş karşılığı olarak alınan şeydir. Yaşam<br />
aylığı ise bir kamusal zorunluluk olarak toplum<br />
adına devletin ihtiyaç sahiplerine karşı zorunlu ihtiyaçlar<br />
oranında ödeme yapmasıdır.<br />
Asgari geçimlik; başlangıçta her insanın varlığı ya da<br />
yurttaş olmasının karşılığı olarak, dolayısıyla temel ihtiyaçlarının<br />
toplumca karşılanması zorunluluğu (zekât/<br />
infak) olarak doğmuş, tanımlanmış ve Müslümanlarca<br />
da yüzyıllarca iaşe, iane, havâic-i asliye, geçimlik, aylık,<br />
üç aylık ve yıllık olarak uygulanmıştır. Buna kavramsal<br />
bir tanım getirmek gerekirse asgari aylık/ödenti denebilir.<br />
Çünkü bu aşamadaki ödenek herhangi bir iş/amel<br />
karşılığı değildir. Batıda sanayi toplumlarında kavram<br />
Ryan’da, “kolektif sorumluluğun gereği” olarak, Living<br />
Wage/geçinmeye yetecek ödeme anlamında kullanmış,<br />
Aquinas, Taparelli, Serbati sosyal adaletin tecellisi<br />
anlamında söz etmişlerdir. XIX. yüzyılın sonlarından<br />
itibaren bu kavramın vatandaşlara yapılması gereken<br />
kamu yardımı anlamından çıkarak, çalışanlara verilmesi<br />
gereken minimum wage/en az ücret anlamına<br />
kaymıştır. Böylece kamu yardımları işsiz olsa da sağlamları<br />
dışarıda tutmuştur.<br />
Çalışma karşılığında asgari ücret/minimum wage uygulanan<br />
insanların hür ve eşit vatandaş statüsünde<br />
olduğunu söylemek zordur. Belli bir çalışmanın karşılığı<br />
olarak asgari ücret ödenmesi, sömürge ülkelerinde<br />
sömürgecilerin sosyal patlamaları önlemek için<br />
uyguladıkları bir tedbir olarak doğmuştur.<br />
1907’de Ernest Aves’i Yeni Zelanda ve Avustralya’ya<br />
gönderen Büyük Britanya Kralı, çalışanların dört kişilik<br />
aileleriyle birlikte rahatça geçimini sağlayacak<br />
miktarı/minimum wage belirlemesini sağlamış, ancak<br />
bununla birlikte üç kişiyi bir çalışana, çalışanı da<br />
işverene yüklemiştir. Böylece kamu sorumluluğunun<br />
önemli bir bölümünden devleti kaçırmıştır. Asgari ücret,<br />
aynı şartlarda ABD Massachusetts’te 1912, ABD<br />
Ulusal Meclisi’nde 1938’de yasalaştırılmış ve bu uygulama<br />
daha sonra tüm dünyaya yayılmıştır.<br />
Asgari ücret, taban ücretle de karıştırılmamalıdır. Temel<br />
ücret; bir üretim veya hizmet karşılığı olmak üzere<br />
parça, miktar ya da zaman birimi başına ödenen<br />
ya da ödemesi kararlaştırılan ücret miktarıdır. Sabit<br />
maaşlı sistemde asgari ücretten genellikle fazladır.<br />
Fakat parça miktarı üzerinden olursa daha az olabilir.<br />
Kamu çalışanlarında kullanılan taban aylık ise her<br />
türlü ücret ve özlük hesaplamasında baz alınan çıplak<br />
maaştır. Çıplak maaş ise maaşın, tüm sosyal yardım<br />
ve ek ücretlerin dışarıda tutulduğu halidir.<br />
Reel Ücret; ücretin satınalma gücüdür ki çalışanları<br />
esas ilgilendiren durum iken, nominal ücret rakamsal<br />
karşılıktır. İşletmeler ve kamu yöneticileri genellikle<br />
ücret artışlarını ifade ederken ücretin nominal büyümesini<br />
baz alma eğilimindedirler. Oysa yıllık artışlarla<br />
bir taraftan rakamlar büyürken, enflasyon karşısındaki<br />
erime kamu bütçesi lehine yorumlanabilecek veriler<br />
üzerinden hesaplanarak ücretin satınalma gücü/reel<br />
ücretin uğradığı ciddi kayıplar gözden kaçırılmaktadır.<br />
49
Change language