zdÓ ˚ zdiyetÓ li «iyayÍ KurmÍnc - Pen-Kurd

Sedemên dagerîna hejmara ÊzdiyanBerî nîvê yekê ji sedsala nozdehan, piraniya şêniyê gundêndeşta Cûm, devera Şikaka û Çi.Lêlûn, ku pêtirî sed gundî ne,Kurdên Êzdî bûn.Lê ji destpêka nîvê diduyan de ji sedsala nozdehan, gelekÊzdiyan ola xwe berdidan û dibûn Misliman. Wê berdanê radawiya nîvê yekê ji sedsala bîstan ajot. Ew guhertina olî di binbandora hin kirdeyên civakî, aborî û siyasî de çê dibûn, û olaÊzdî li Çi.Kurmênc toşî windabûneke rastînkî dikirin.Em kanin van kirdeyan, wek sedem ji dagerîna hejmaraÊzdiyan re bi nav bikin:1. Li nîvê yekê ji sedsala nozdehan, gelek hêrişên subayênOsmanî bi ser welatê Kurdan de dihatin. Li wan deman,Osmaniyan gelek caran artêşa xwe bi ser navçeyênÊzdiyan de jî li Şengalê û li Şêxanê û bi ser warên hozênKurd yên Êzdî de jî dibirin. Li navça Çi.Kurmênc jî, piştîku Betal Aĝayê Diduyan li sala 1932an hat kuştin,hejmarine mezin ji Êzdiyan ji tirsa destlata Osmanî re,Êzdîtiya xwe înkar kirin û li dawiyê jî yekcar Îslam bûn.2. Destlata Osmanî ji destpêka serdema xwe de, Êzdî wekkomeke olî ji Misilmantiyê veqetîbûn, didîtin. Dorhêlagelêrî ya civakî ya Îslamî jî, Êzdî wek gawiran dijmartin, ûdigotin ew perestvaniya Firîşteyê Xinaniyê dikin. Lewre, ûda ku wan ji (gawirtiyê) rizgar bikin û bikin Misliman,destlatê û hin Mislimanên Kurd û cîranên wan ên li gundênrojhilata çiyayê Lêlûn in jî, zixtine derûnî, civakî û aborîdidan ser wan.3. Êzdiyên Çi.Kurmênc ji gelek hozan dikşên, wek Şikak,Dina, Xaltî, Dimilî... û hd. Ev komikên hozî yên biçûk,Êzdî ji piştgiriya hozî ya ku li wan deman pir giring bûbêpar dikirin, û rê nedidan ku rêbertiyeke Êzdî e civakî ye124PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com