Kurmênc û Lêlûn, Mîsra dihat pîrozkirin û nîşana wî“Tîrtawis” jî dihat xebtandin.Li gor baweriyên ola Mîsrayî, wêneya hebûna neqşa Tawis<strong>li</strong> dor guloverekê ku xaçek di nav de ye, destnîşan dikir kuXwedê Mîsra <strong>li</strong> her çar a<strong>li</strong>yên zemîna gulover serdar e (1) .Û da em nas bikin, ku eger ew neqşa <strong>li</strong> ser xwînrêja kinîsê,<strong>li</strong> ba Êzdiyan jî tiştekî dinimîne yan na, me ji rêberê ÊzdiyênNa.Efrînê Şêx Husên pirsî, û wî wiha got:((Li gor baweriyên ola me, “golverik” şana gozemînê ye,xaça her çar baskên wê qaserî hev jî, destnîşana her çar a<strong>li</strong>yênzemînê dike, her a<strong>li</strong>yekî zemînê jî bi Firîşteyekî tê parastin:Tawisî Melek <strong>li</strong> bakur, Şêxesen <strong>li</strong> başûr, Nasirdîn <strong>li</strong> rojava ûSicadîn <strong>li</strong> rojhilat e)).Ji bilî wê, guloverik di ola Êzdî de şana pevgirêdanabaweriyên olî ye jî, û ew nahêle cindî/bawermend ji riya olaxwe derkeve, ev bawerî ra niha jî <strong>li</strong> ba Êzdiyan heye. Wek têzanîn, mirovê Êzdî yaqa kirasê xwe gulover didrû, da ku herew kirasê <strong>li</strong> xwe ke ustubariyên ola xwe bi bîr wî ne.1- Xaça Filehiyê destikê xwe yê jêrîn dirêjtir e. Lê xaça ku her çardestikên wî bi qaserî hev in, navnîşana Xwedêyê MîteHorî “Mîsra”ye. Ew xaç destnîşan dike ku destê Mîsra di ser her çar kenarêngerdûnê re ye. <strong>Kurd</strong> <strong>li</strong> Na.Efrînê, Êzdî jî û Mis<strong>li</strong>man jî, ra roja mexaça ku her çar destikên xwe bi qaserî hev in pîroz dikin, wêneya wîjî ji bo vegirtina ji nexwaşiyan <strong>li</strong> ser govdê zarokan dikşînin û <strong>li</strong> serhêvîr, meşka dêw jî… resim dikin. Xaça kevnartir ku di dîrokê dehatiye naskirin, her çar destikên wê qiloç in, ew xaç <strong>li</strong> ser qermîtekîji serdema kevirî ya baqirî de <strong>li</strong> navça sêgoşa Zapê Mezin, Dicle ûFeratê Navîn (<strong>Kurd</strong>istana Êraqê) hatiye dîtin, /Mortkart, rûpel 21/,ew navçe jî dergûşa ola Êzdî ye. Ji bo zanînên bêtir <strong>li</strong> van çavkaniyanveger: Corc Hebîb: Êzdî bermahiya oleke kevin. Nûrî Sma'îl: Olazerdeştî- Mezdêsna. Şakir Fetah: Êzdî û ola Zerdeştî. MihemedBerzincî: Koka ola Zerdeştî.92PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
Li ber roniya van tiştan, neqşa Tawis <strong>li</strong> ser xwînrêja kinîsê,bi hêsanî netê şirovekirin eger em van çend xalan nedin berçavên xwe:- Mîsra xwedêyê gelê MîteHorî ye. Hebûna wî miletî <strong>li</strong>navçeyên çiyayên Toros, Amanos û ra Deryaya Sipî zor pirbû, hîn jî hin olbawerî û rêwresmên MîteHorî <strong>li</strong> ba Êzdiyantên dîtin, wek: Gerandina Senceqê (pûtê TêrTawis – şanaMîsra), pîrozkirina guloverika ku xaça Mîsrayî (Horî) di navde û hd (1) .- Gelek tiştên hevbeş di navbera Êzdiyetiyê û Zeredeştiyê dehene, gelek kes hene Ola Êzdî bi ser Zeredeştiyê vedijimêrin, wek em jî dizanin, ola Zerdeştiyê gihîşti bûÇi.Kurmênc. Ji nîşanên hebûna Zeredeştiyê <strong>li</strong> vê navçê,nivîsa ku <strong>li</strong> ser deriyê pîrozgeha Qerecurnê da<strong>li</strong>qandî ye, ewdibêje: “Ev pîrozgeh mêrava şehîdekî Mis<strong>li</strong>man e, navê wîHogir e, ew kurê Kahinekî Zeredeştî bû ji gundê 'Endarê, <strong>li</strong>sedsala dozdehan zayînî bi destê xaçeperestan hat kuştin”.Di belgeyên lêkolînên komcivîna navnetewî ya cihanî <strong>li</strong> serdîroka Sûryê, di /rûpel 179/ de hatiye, ku kevirekî camî yîbiçûk <strong>li</strong> girê 'Endarê, di asta pêncan a Exmînî de hat dîtin, ûneqşa Xwedê Zeredeşt (Ehoramezde) <strong>li</strong> ser hebû, wek emdizanin, ew jî bi mirovekî bi roja bi bazik re bûye yek, tênimûnandin.Ji van nimûnan tê têgihîştin, ku olbaweriyên Zerdeştiyê berîderhatina Şêxadî <strong>li</strong> navça Çi.Kurmênc hebûn.1 - Pitik û daxdana bi êgir ji baweriyên olî ne <strong>li</strong> ba gelek miletênrojhilata navîn. Ew sincî ji koka xwe de Zeredeştî ye, çinkî diZerdeştiyê de agir nûra Xwedê dinimûne û hêzên şerxwaz, reşantiyê ûnexwaşiyan tune dike.93PDF created with FinePrint pdfFactory trial version http://www.fineprint.com
- Page 1 and 2:
Çiyayê Kurmênc(( Efrîn ))Êzdî
- Page 3 and 4:
PêşgotinBi demê re, di nav pêş
- Page 5 and 6:
Beşê YekêÊzdiyetî li NavçaÇi
- Page 7 and 8:
Lêkolîna yekêDestpêk:Ola Êzdî
- Page 9 and 10:
çepel parast. Ew herdem kêmaniyan
- Page 11 and 12:
pirsên ku li derbarê hin tiştan
- Page 13 and 14:
Li wê demê, Xelîfyê Mislimanan
- Page 15:
Lê tiştê herî balkêş ew e, ku
- Page 18 and 19:
(rengên nijadên mirov) û Xwedê
- Page 20 and 21:
Jêk vavartin muĥbet e û kas eKir
- Page 22 and 23:
Xedudekê xeditîGot: 'Ezîzê min,
- Page 24 and 25:
Ew siltan Şêxadî ye,tac e ji ewi
- Page 26 and 27:
afrandine jî tê, wek: Xwedê paye
- Page 28 and 29:
Li gor zanînên ku me li ser koka
- Page 30 and 31:
30PDF created with FinePrint pdfFac
- Page 32 and 33:
- Nasîn: Nasîna Xwedê, mirov, za
- Page 34 and 35:
Wê li xudanên maşan û cenbeqî
- Page 36 and 37:
Eva bû edetê me zirbav eCindiyo t
- Page 38 and 39:
pîrê Libnano gyan ezeynet bi sura
- Page 40 and 41:
Cêşê melek Fexredîn qewalê Ş
- Page 42 and 43: Ya Şêşems...Tu pirsyareke xêrê
- Page 44 and 45: Kaniya Sipî mora min eKaf, mixar
- Page 46 and 47: ojhilatî ye. Rêwresmên Ĥecê he
- Page 48 and 49: Li boneya gerandina senceqê, li ce
- Page 50 and 51: Li dergehê siltên inEw maşa didi
- Page 52 and 53: Şêxadî û Şêx BerekatBi wê n
- Page 54 and 55: Xudanê Tac Ĥilê perçeyên wê d
- Page 56 and 57: - Heft Tac Ĥile li Gu.Qîbarê li
- Page 58 and 59: “Zergozê” hebû, bi pelên wê
- Page 60 and 61: hildigrin dibin nava mezel. Jinên
- Page 62 and 63: - Zewacî:Şêweyê zewaciyê li ba
- Page 64 and 65: Hin tiştên gunehdi Êzdîtiyê de
- Page 66 and 67: Rêbertiya civakîû Pilevaniya ol
- Page 68 and 69: - Şêx Mend: Pîrê xwe Pîrê Esl
- Page 70 and 71: Şêx Pîr Mirebî Hoz Li kû hene
- Page 72 and 73: Şêxbekr bû, rûnişt.Piştî ku
- Page 74 and 75: Şadêrê, Îska, Sînka (Şêx Xer
- Page 76 and 77: Di Ferhenga Xaknîgarî ya Sûrî d
- Page 78 and 79: Pîrozgeha ÇêlxanêÇi.Kurmênc h
- Page 80 and 81: pariyên kincên riziyayî tê de h
- Page 82 and 83: e. Û bi wî rengî, ew nav bi tûm
- Page 84 and 85: 9. Pîrozgeha Şêx 'Elî:Pîrozgeh
- Page 86 and 87: 86PDF created with FinePrint pdfFac
- Page 88 and 89: 88PDF created with FinePrint pdfFac
- Page 90 and 91: Sûrî wan pîroz dikin û nahêlin
- Page 94 and 95: Li derbarî hebûna Êzdiyetiyê li
- Page 96 and 97: Şerefxanê Bedlîsî jî, gava ku
- Page 98 and 99: sala 1541an jiyana xwe ji dest da.
- Page 100 and 101: kurê 'Ereb begê, ku wê hîngê d
- Page 102 and 103: i dibare bir ba xwe û ew, lawê w
- Page 104 and 105: Êzdian de naskirî bû, û herwiha
- Page 106 and 107: Wergera deqa belgeya wekaletê, [be
- Page 108 and 109: Li aliyekî din, li dema ku bajarok
- Page 110 and 111: Dewrêş Axa li sala 1931ê bi dest
- Page 112 and 113: Belge -3- Erêkirina waliyê Heleb
- Page 114 and 115: Beleg -4- Wekaleta Se'îd Begê ji
- Page 116 and 117: Belege -5- Wekaleta Meyane Xatûnê
- Page 118 and 119: Piştî serbixwabûna Sûriyê û b
- Page 120 and 121: Belge -6- Nasnama jinekê ji Gundê
- Page 122 and 123: nifûsê di tenga ola Êzdî re bû
- Page 124 and 125: Sedemên dagerîna hejmara Êzdiyan
- Page 126 and 127: Bêtarên ku bi ser Êzdiyan de hat
- Page 128 and 129: 128PDF created with FinePrint pdfFa
- Page 130 and 131: Rojekê Zerdeşt daketi bû nav ave
- Page 132 and 133: Wan her şeş pêriyan, alîkariya
- Page 134 and 135: 3. Qonaqa sisiyan: Ew bi cudakirina
- Page 136 and 137: û ezman yên berê bixwe ne, lê m
- Page 138 and 139: pakbûn di asta nimêjê û karê q
- Page 140 and 141: 140PDF created with FinePrint pdfFa
- Page 142 and 143:
Xudûdekî (ihtîzaz) xwe dikîErd
- Page 144 and 145:
Sed xaza mina li wî rihî bePêş
- Page 146 and 147:
Şêşemsê xudanê sîqalê (pakb
- Page 148 and 149:
Tu dermanê hemû birînaTemam Xwed
- Page 150 and 151:
Ya rebî, li bangîna me û sinetxa
- Page 152 and 153:
Du'a Si'ûraEyneta dînê Êzdî te
- Page 154 and 155:
3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.
- Page 156:
NaverokBeşê YekêÊzdîtî li Çi