HUMANİTAS 4(1)

Feryal ÇUBUKÇU - Merve GÜVENs. 250). Okur olarak kadna yönelik feminist eleştiri “Kişi kadn doğmaz, kadnolur / kadn doğulmaz, kadn olunur” (Gamble, 2000’den akt. Grant, 2006, s.12) söyleminden yola çkmaktadr. Modern feminizmin en önemli savuncusuSimone de Beauvoir’a göre kadn olmak biyolojik ya da psikolojik bir durumolmaktan ziyade eril ideolojinin şekillendirdiği dişil davranş kodlarnnbütünüdür. Beauvoir’n kuramnndan yola çkan Germaine Greer, erkekarzularnn nesnesi olmak üzere inşa edilen kadn bedeni algsnda her şeyinbaşka türlü olabileceğini öne sürmektedir.Diğer yandan yazar olarak kadna yönelik feminist eleştiri ise, önemli kadnyazarlarn edebiyat tarihinde yeterince yer almamas sorununu ele almaktadr.Kadnlarn unutulmuş geçmişini geri kazanmaya yönelik bu bakş açs 18. ve19. yüzyllarn kadn yazarlar tarafndan kaleme alnmş ancak ilk baskdansonra unutulmaya yüz tutmuş bir dizi romann yeniden baslmasna yönelikçalşmalara önayak olmuştur. Dale Spender’in Romann Anneleri: JaneAusten’dan Önce 100 İyi Kadn Romanc (1986) adl çalşmas ile ElaineShowalter tarafndan kaleme alnan Kendilerine Ait Bir Edebiyat: Bronte’denLessing’e İngiliz Kadn Romanclar (1977) adl eseri buna örnek olarakgösterilebilir. Kate Millet ise sosyal yaşamda kadn ezilişinin erkek romanlarnayansdğn ve erkek romanlarnda yaratlan klişe kadn tiplerinin kadnsömürüsünü pekiştirdiğini ifade eder. Erkek romanlarnn bu niteliği, erkekegemen dünyadaki kadn rolünü kontrol altnda tutmay hedefleyen politik biruygulamadr (1987, s. 45). Bu nedenle ikinci dalga Anglo-Amerikan feminizmkuşağnn önemli teorisyenlerinden Kate Millet, Elaine Showalter, SandraGilbert Susan Gubar ve Ellen Moers ortaya koyduğu Jino-eleştiri kavramnnamac kadn edebiyat geleneğinin ilkelerini ya da evrimini izlemektir. Kadnlartoplumsal hayatta karşlaştklar basklar nedeniyle dünyay ve yaşamerkeklerden farkl alglar bu farkllk onlarn zekâlar ya da yetenekleriyle ilgilibir durum değil politik ve kültürel bir olgudur. Kadnlarn toplum içindeuğradklar hakszlklar onlarn bir alt-kültür yaratmasna neden olurken; üstkültürolan edebiyat alanndaki yaratlarna seçtikleri konular, sergiledikleridavranşlar, savunduklar değerler bağlamnda etki eder (Showalter’dan, 1977,s. 11, akt. Moran, 2013, s. 255). Dolaysyla kadn eserleri arasnda “dişilimge”, “dişil dil” ya da en azndan benzerlik vardr.Bu çalşmada ele alnan iki kadn şair; Sylvia Plath ve Nilgün Marmara,arasnda feminist edebiyat eleştirisi kuram bağlamnda bir değerlendirmeyaplmştr. Sylvia Plath ilk Amerikan feminist roman olan Srça Fanus adleserin yazardr. Plath hayran olan Nilgün Marmara Sylvia Plath’in Şairliğininİntihar Bağlamnda Analizi adl inceleme çalşmasnda Srça Fanus eserini“giz dökümcü türün uç noktasnda bir otobiyografik roman” (2007, s. 41) olaraktanmlamaktadr. Marmara ve Plath’in genç yaşta intihar ederek ölmesi gibibenzerlik gösteren biyografik özellikleri, eserlerindeki öz biçim ilişkisi, konu vetema seçimleri, imge örüntüsü, şiirlerine yansyan psiko-sosyal özellikleriarasnda karşlaştrma yaplmştr.77