hediye etmi şti Bu olay Lahor'da hükümdar ın tahta ç ıkışın ın 4o. y ılındaolmuştur. Bundan iki yıl sonra, saray sanatkârlar ı atölyesi memuru tarafındantekrar imparatorun dikkat nazar ına arzedilmi ştir. Bu memur,Ekber'in "Din-i Ilâhi" ad ı verilen safla şma sisteminin dört merhalesinikabul eden bir müridi idi. Ekber'in saray ında Destan-ı Emir Hamza adl ıkitab ı yaz ıp resimleyen Hoca Abdüs-Samed'in o ğlu Şerif ve kütüphaneciMuhib Ali'nin mühürleri burada bulunmaktad ır. Şerif, Ekberin atölyesindeçal ışan bir memur idi. Yine ayn ı sayfadaki bir not, bu yazma=ilk önce Mün'im Han- ı Hanân'a ait olduğunu göstermekte ve üstelik buyazma= ba ş tarafında, dekoratif bir madalyon bulunmakta ve içinde,bize, bu kitab ın Mün'im Han- ı Hanân tarafindan Dünyan ın Sahibine-ki bu tabirle Ekber'in kastedildi ği mânas ın ı anl ıyorum- hediye edildi ğibelirtilmektedir. Onun , daha önceki hayat ın ı izlediğimizde, 961/1553 deKâbil'de Prens Ekber'e mürebbi (atahk) tayin edilmi ş olduğunu görmekteyiz.Bu olay Hümâyun'un kaybetti ği imparatorluğu kazanmas ındanhefnen sonra olmu ştur. Mün'im Han, hakiki meziyetlerinin kuvveti ileHan- ı Hanân rütbesine yükselmi ştir. Bu şahıs, 983/1575 tarihinde ölünceyekadar Ekber'in saray ında, çok aktif bir rol oynarn ışt ır. Zannediyorum kionun ölümünden sonra bu Heft Peyker yazmas ı, Ekber'in imparatorlukkütüphanesine intikal etmi ş ve oran ın kütüphanecisi tarafindan da Lahor'daimparator ıın 4o. yıl dönümünde, yukar ıda işaret edildi ği gibi,resmi mülâkatta kendisine hediye edilmi ştirNew York Şehri, Amerika İspanyol Cemiyeti.Cemiyet, 1904 de, Ispanyol as ılb halk ın kültürünü koruyacak birkütüphane ve müze kurmak gayesile tesis edilmi ştir. Kitap ve sanat eserlerikolleksiyonlar ı, New York Amerikan Nümizmatik CeMiyeti binas ı bitişiğindekiesas binada muhafaza edilmi ştir. Yazma lariyle beraber, ı oo.000cildin üzerinde kitap ihtiva eden kütüphane, Ispanya ve Portekiz sanatlar ı,tarihleri ve edebiyatlariyle ilgili ara ştırmalar ın önemli bir merkezidir.Keza, Ispanyol-Moresk tarihi ve kültürü sahas ında da kütüphane çokzengindir. Çünkü, ba şka hiçbir yerde bulunmayan birçok nümunelerburada bulunmakta olup, bu özel konuda yaz ı yazmak isteyenler, mutlakabunlara dayanmak zorundad ırlar.Müze Kolleksiyonu.Fildişinden mamul, X. asra ait, İspanyol-Moresk bir kutu üzerinehakkedilmiş kad ın resimleri -Kurtuba bölgesindeki Medinetu'z-Zehra'danoluşu ayrı önemi haiz olmakla beraber- bu devrin bir sergisini te şkiletmektedir. İspanyol cilâh çölcılekçiliğirıe ait eserler de 5o parçay ı geçınektedn'.Dokuma eserlerinden te şhir edilenler, XIII. ve XIV. asra aitIspanyol-Moresk ipeklilerini, alt ın ve gümü ş yald ızlı kuma şları, XV. ve34
XVI. as ırlarda yap ılmış kadife kuma şlar ı takdim etmektedir. Amerikan-İspanyol cemiyetinde muhafaza edilen, Islami kültüre ait örneklere derastlamaktay ız. Bunlar, üzerlerinde kûfi tu ğra şeklinde dekoratif yaz ılarıve diğer Arap yaz ı çe şitlerini de ta şımaktad ır. Baz ılarında, sahiplerininve bunlar ı yapan sanatkârlarm isimleri ve yap ılış tarihleri bulunmakta,bir k ısmında da ba şka tarihi bilgiler verilmektedir.Bundan ba şka, H ıristiyan-Gotik tarz ı ile, Islâmi arabesk tarz ınınbirbiriyle çok sanatkârane terkip edildi ği ve bir zaman Baeza Katedralininmihrab ına ait bulunan, baz ı doğramac ılık örneklerini de burada görmekteyiz.Arapça mezar ta şlar ını ve Tuleytula .ve Sevilla'da yap ılmış duvarçinilerini içinde bulunduran cemiyetin ikinci kat giri şi, batı tarafta bulunanve daha sonraki devre ait küçük ya ğlı boya resimleri te şhir eden bir odayaç ıkmaktad ır. Fakat bu k ısım, esasını, 51 adet arapça yaz ılı taşın te şkilettiği, Islam ın eski zamanlama ait önemli bir kolleksiyonu ihtiva etmektedir.Bir istisnas ı ile, bütün yaz ı serileri mezar ta şlarından ibarettir.Onlar, hicri IV, V. ve VI. as ır, milâdi X, XI. ve XII. as ırlara ait tarihlerita şımaktad ırlar. En eski tarih 312/924, en son tarih ise 528/1133 dür.Bu taşlar, söylendiğine göre, İspanya'mn Almaria şehrinden 1914 senesindegetirilmi ştir. Buras ı, İspanya'n ın güneyindeki me şhur şehirlerdenbirisidir. Müslümanlar, bu şehri başlangıçtan itibaren ellerine geçirmi ş-lerdir. İspanya tarihinde, Müslüman devleti Beni Nasr (1232-1492)zaman ında yine bu şehir, Kurtuba-Endülüs krall ığımn doğu parças ısınırında, Malaga ve Kartagena aras ındaki sahil üzerinde bulunmaktaidi. Araplar zaman ında bu şehir, İspanya'n ın en önemli Akdeniz liman ıidi. Kurtuba Halifeli ğinin yıkılmasından sonra, devam eden İbn Sumâdihadl ı küçük krall ığın (ro4 ı --rog ı ) da ba şkenti bu şehir idi. Bu sülâleninidaresi alt ında, İspanya'n ın kültür merkezlerinden biri olarak geli şenAlmeria, İspanya-Moresk mezar sanat ına iki özel tarz kazand ırmıştır.Birincisi, Almeria tarz ı, diğeri de prizmatik mezar ta şlar ıd ır. Malzememermerdendir ve ekseriya kal ın dilimli dik dörtgen şeklindedir. Kûfitarz ındaki arapça yaz ılar, oyma ve kabartma olarak yaz ılmıştır Baz ıdilimlerde, bordür ve yukar ı k ıs ımlar asma dal ı veya bir zincir şeklindekiyivlerle süslenmiştir. Bunlar üzerindeki kûfi yaz ıy ı her zaman okumakkolay olmamaktad ır. Bu yaz ılar Kur'an- ı Kerimden alınmıştır.Bu yaz ılar, tarih bak ımından fazla bilgi vermemektedir. Zaten mezarkitabelerinden ve onlar ın .yapılış gayelerinden fazla bir şey beklemek dedoğru değildir. Onlardan bir tanesi, bir k ısım mahalli tarih bilgileriniihtiva etmektedir. Bu, İbnSumâdih sülâlesinden, XI. asr ın , sonundaVolenicia'nın hükümdarı Gâzi İbn Tahliaf'in ye ğeni olan bir prensesinrnezar ıchr. Yaz ı bir vezire aittir. Bu mezar ta şlar ının altında gömülü olankişilerin, müreffeh tabakalarla yak ınlığı bulunduğu inkâr edilemez, çünkü35
- Page 1 and 2: ANKARA ÜNIVERSITESIILkIIIYAT FAKÜ
- Page 3 and 4: IÇINDEKILERSayfaÖNZÖZVGIRI ŞVIC
- Page 5 and 6: ÖNSÖZFakültemiz tarafından yay
- Page 7 and 8: G İ R İ ŞAmerika Birle şik Devl
- Page 9 and 10: CALIFORNIASan Fransisco'daki İslam
- Page 11 and 12: COLORADODenver Sanat Müzesi:Colora
- Page 13 and 14: COLUMBIA BÖLGESICorcoran Galerisi,
- Page 15 and 16: sayfalar ından, XVII. as ır İran
- Page 17 and 18: liyette bulunan Islam Kültür Komi
- Page 19 and 20: ILLINOISChicago Üniversitesi Şark
- Page 21 and 22: Chicago Sanat EnstitüsüMichigan A
- Page 23 and 24: Sûfi aras ında bir kar ıştırma
- Page 25 and 26: son derece nadir Iran çömlek i ş
- Page 27 and 28: edinmek istiyenler için dikkati ç
- Page 29 and 30: Cambridge, Harvard Üniversitesi Ho
- Page 31 and 32: iadma onu takdir edenin kendi şahs
- Page 33 and 34: Michigan Üniversitesi, Ann Arbor.M
- Page 35 and 36: MISSOURIMissouri, Kansas City ve St
- Page 37 and 38: yazmas ı, çok önemli baz ı bilg
- Page 39 and 40: yaz ılmış bilinen ilk yazmalarda
- Page 41: Bishandas, Padarath, Fathmohd, Chit
- Page 45 and 46: Büyük fethin bir neticesi olarak,
- Page 47 and 48: mektedir. XVII. asra ait eserlerden
- Page 49 and 50: Ol-II0Cincinnati Sanat Müzesi: isl
- Page 51 and 52: tambur refakatinde sofi raks ı yap
- Page 53 and 54: iyi üsli\plu yaz ıları olan Iran
- Page 55 and 56: umumi ziyaretçiler için çok cazi
- Page 57 and 58: ile konu ştum. Bugün bu enstitün
- Page 59 and 60: münevver kimselerin kendi evlerind
- Page 61 and 62: AINDEKSAbbott, Nabiâ: 11, 12.Abdul
- Page 63 and 64: Marley, Grace McCann- 2Maskina: 16.