PENNSYLVANIAPhiladelphia Sanat Müzesi.Hem kolleksiyonlar ı hem de onlar ın takdim edili şi bakımından A. B.Devletlerinin ba şta gelen müzelerinden birisini ba ğrında bulunduran buşehir, sanat bak ımından büyük alâka toplamaktad ır. Bu müze 1875 dekurulmu ştur. Zaten bu bölge, ihtilâlden önceki günlerde, bir kültür merkezihaline gelmi şti. Önemli sanat kolleksiyonlar ı, Yak ın Doğuya ait olanlardır. Hint mâbedi, Sasani portali, İsfahan çinileri ve Iran Safevilerineait eserler. Tezyini sanatlardan, bilhassa seramikle ı , şark hal ıları ve kilimleri,kostümleri ve dantelâlar üzerinde durulma ğa değer. Biz, seramiklerde,Iran tezyinatl ı kilimlerde, dokuma eserlerinde, mücerret resimalan ında büyük bir maharet sahibi olan, görülen d ış âlemi temsil etmektenz'yade renk ve desen gibi estetik özelliklere önem veren bir milletin ifadesinigörmekteyiz. Birçok Amerikan müzelerinde, bu cins eserlerin zenginçeşitleri göze çarpmaktad ır. Philadelphia Müzesi, ihtiva etti ği Yakın Doğusanatına ait eserleri ile, sözü edilen hususta kendini göstermektedir. Bumüzenin Hindistan bölümü müdürü Dr. Stella Kramrish, XVII. as ırdayaşamış Dekkanl ı şair Nusralrnin Gülşen-i Işk adl ı kitab ının resimli oiryazmas ın ı bana göstermek lûtfunda bulundu. Ad ı geçen eser bu cinsyazmalar ın e şsiz nüshalar ındand ır. Daha sonraki Dekkani üsltibu ileyaz ılmış olup, birçok minyatürleri içine alan ve ilk Urdu şiirlerindenmürekkep olan bu nadir yazma, 1155/1742 de Ahmed İbn Abdillahtarafından yaz ılmış, son sayfas ında, belirtildiği gibi, Hac ı Ahmed tarafindanda resimlendirilmi ştir. Kendileri, bu yazmay ı, minyatürlerinin veyaz ısının bütün güzelliğini göstermek şartiyle, tam olarak ingilizce tercümesilebirlikte ne şretmeyi dü şünüyorlar.Philadelphia Free Kütüphanesi.Free Kütüphanesinin şimdiki çok muhte şem binas ı, 1917 de tamamlanmıştırve genel olarak Frans ız Rönesans üslûbunda oldu ğu kabul edilmekte2.000.00o ciltden fazla kitap ihtiva etmektedir. Fakat özelliklebenim alâkaland ığım konu, Doğuya ait islâmi eserler olduğu halde,bunlarla beraber, eski oymac ılık ve basma eserleri, arka taraflar ında en44
iyi üsli\plu yaz ıları olan Iran minyatürlerile beraber, geni ş ebattaki şekillerile,çe şitli orijinal malzeme niteli ğindeki Moğol minyatürlerini degördüm. Basma ve resim bölümü ba şkan ı Miss. Dorothy Hale Litchfield,bana, bu minyatürleri gösterdi. Destan-i Emir Hamza isimli eserin geni şebatta, orijinal resimli bir nüshas ının burada bulunmas ı memnunlukvericidir. Hümayun ve Ekber'in saray ında yap ılmış büyük bir eser olanbu kitap, 1558 de Hümayunla beraber Iran'dan gelen Mir Seyyid .AliTebrizi ve Hoca Abdüssamed Şirin Kalan tarafından meydana getirilmiştir.Şah Cihan' ın albümündeki minya türlerden birisinin arka tarafında,etrafinda zarif ve sanatkârane yap ılmış bir bordür içinde, nestalik tarzyaz ın ın en güzel bir örne ği bulunmaktad ır. Bu, g71/1563 de Mir Ali'ninoğlu Muhammed Bak ır tarafından yaz ılmışt ır. Ba ş tarafı mevcut olmayanbu yaz ının ifade ettiği başlıca mâna şudur: "Da ğınık yapraklar bir arayagetirilerek bir albüm tanzim edildi. Bu resimlerin bir k ısm ı alt ınla tezhipedilmi ştir. Bu, onlar ın sanat k ıymetini art ırm ıştır. Ümid edilir ki, bilgilikişiler onu sevecektir. Onu toplayan da, bu hareketinin takdir edildi ğinibilmekle memnuniyet duyacakt ır." Ebu'l-Fazl, kendi defterlerinde, resimlerdenmüte şekkil bir albüme yapt ığı bir mukaddimeyi, Ekber'in saray ındahaz ırlamış olduğu yaz ı örneklerini bize sunmakta, bundan ba şka, yineEkber'in saray ında çal ışmış olan hattatlar ın listesini de buraya eklemektedir.Bu kimseler aras ında bulunan Mevlana Bak ır me şhur Mir Ali'ninoğlu idi. Bir minyatür, dervi şlerin bir toplant ısını gösteriyor. Ayn ı zamandaönemli olan şu notu da ihtiva ediyor; "bu, Ahmed Şah devrinin musavviriBhawani Das' ın eseridir." Minyatürler üzerinde böyle notlar çok enderbulunur. Bu minyatürleri mü şahedelerim, Metropolitan Sanat MüzesininŞah Cihan albümündeki di ğer baz ı benzer minyatürleri bana hat ırlatmaktadır. Bu kütüphanenin bir k ısm ı, münhas ıran yazmalara ayt ılmışt ırBuraya ait bir katalog, Mr. Jackson taraf ından ne şredilmiş bulunuyor.Onlar üzerinde çal ıştım ve birçoklar ın ı çok enteresan buldum. Hatfi'ninTimurname'si, 991/1538 y ılının Ramazan ında, Muhammed İbn MullaMir el-Hüseyni tarafından yaz ılmıştır. Müteveffa Mr. A. V. WilliamsJackson bu kolleksiyonun bir kataloğunu meydana getirmi ştir. Iran sanatının meşhur tarafgir mütehass ısı Mr. Arthur Uphan Pope, PhiladelphiaFree Kütüphanesinin sahip oldu ğu, John Fredrick Lewis Şark MinyatürleriKolleksiyonundaki Iran, Mo ğol ve Rajput resimlerinin bir sergisimünasebetiyle burada "Iran Minyatürleri" üzerinde bir konu şma yapmıştır.Bu münasebetle, Dean Putnam Lockwood ve Dorothy Hale Litchfieldtarafından, Haverfard Kolleji Sergisi için ziyaretçilere bir rehberolarak kısa bir liste haz ırlanm ıştır. Bu listeye k ısa bir göz at ış, bu küçükserginin Timur devrinin ba şlar ına ve sonlar ına ait minyatürleri ve ilkSafevi devrinin Iran, Rajput ve Mo ğol minyatürlerini içine alm ış olduğunubize bildirmektedir. Bu miynyatürlerin bir k ısm ı onlar ı yapan sanatkarlar45
- Page 1 and 2: ANKARA ÜNIVERSITESIILkIIIYAT FAKÜ
- Page 3 and 4: IÇINDEKILERSayfaÖNZÖZVGIRI ŞVIC
- Page 5 and 6: ÖNSÖZFakültemiz tarafından yay
- Page 7 and 8: G İ R İ ŞAmerika Birle şik Devl
- Page 9 and 10: CALIFORNIASan Fransisco'daki İslam
- Page 11 and 12: COLORADODenver Sanat Müzesi:Colora
- Page 13 and 14: COLUMBIA BÖLGESICorcoran Galerisi,
- Page 15 and 16: sayfalar ından, XVII. as ır İran
- Page 17 and 18: liyette bulunan Islam Kültür Komi
- Page 19 and 20: ILLINOISChicago Üniversitesi Şark
- Page 21 and 22: Chicago Sanat EnstitüsüMichigan A
- Page 23 and 24: Sûfi aras ında bir kar ıştırma
- Page 25 and 26: son derece nadir Iran çömlek i ş
- Page 27 and 28: edinmek istiyenler için dikkati ç
- Page 29 and 30: Cambridge, Harvard Üniversitesi Ho
- Page 31 and 32: iadma onu takdir edenin kendi şahs
- Page 33 and 34: Michigan Üniversitesi, Ann Arbor.M
- Page 35 and 36: MISSOURIMissouri, Kansas City ve St
- Page 37 and 38: yazmas ı, çok önemli baz ı bilg
- Page 39 and 40: yaz ılmış bilinen ilk yazmalarda
- Page 41 and 42: Bishandas, Padarath, Fathmohd, Chit
- Page 43 and 44: XVI. as ırlarda yap ılmış kadif
- Page 45 and 46: Büyük fethin bir neticesi olarak,
- Page 47 and 48: mektedir. XVII. asra ait eserlerden
- Page 49 and 50: Ol-II0Cincinnati Sanat Müzesi: isl
- Page 51: tambur refakatinde sofi raks ı yap
- Page 55 and 56: umumi ziyaretçiler için çok cazi
- Page 57 and 58: ile konu ştum. Bugün bu enstitün
- Page 59 and 60: münevver kimselerin kendi evlerind
- Page 61 and 62: AINDEKSAbbott, Nabiâ: 11, 12.Abdul
- Page 63 and 64: Marley, Grace McCann- 2Maskina: 16.