551 /1156 da Tebriz'de istinsah edildi ği açıklanmaktad ır. O, Andarzname'debulunanlara benzeyen minyatürleri ihtiva etmekte' ve bizim genel olaraknesih dediğimiz, Iran yaz ı tarz ı ile yaz ılmış bulunmaktad ır. Eğer buminyatürlü yazmalar ın her ikisi de taklit olmay ıp sahici iseler, benimanlay ışıma göre, bütün İslam minyatür ressaml ığı sahasında bir inkılapolacak ve bunun şerefi de, bu eserleri büyük paralar sarfederek elde eden,ve ara ştırmalar ı kolayla ştırmak için onlar ı müzelere hediye eden Amerikal ıhay ırseverlere ait olacakt ır. Mamafih, ben de dahil olmak üzere bütüntetkikçilerin, bu kitaplar ın doğruluklar ının gerçekle şmesini ve böylece—yukar ıda zikredildiği gibi— elde mevcut, resimli ilk yazmalar ın hicri483 e kadar gidebildiğinin kabulfinü merakla beklediklerini sezmekteyirn.Fakat, çok kısa bir süre önce, Tahran <strong>Üniversitesi</strong>nden Prof. MüctebaMinovi, sağlam vesikalara dayanan "Kabusname-i Frye" ba şlıklı, farsçabir makale yazarak Prof. Frye taraf ından ortaya konan Andarznârne yazmasınıns ıhhatini münaka şa etmiştir. Bu makale Prof. Frye' ı, AmerikaŞarkiyat Dergisinde (Journal of the America Oriental Society) ayn ıAndarznâme konusunda bir aç ıklama yazmaya ve şöyle söylemeye zorlamıştır: "Eserde baz ı şaşırtıc ı pevlevi söz şekilleri geçmekte ve metinlematbu metin aras ında, yazman ın bütünü üzerine ışık tutan diğer baz ıfarklar da bulunmaktad ır." Harvard <strong>Üniversitesi</strong> KütüphanesindekiDivan- ı Muizzi hakkında, ayn ı şekilde ben de şüphelenmiştim.Ohio, Toledo Sanat Müzesi.ı go ı de kurulmu ş olduğuna göre, bu müze pek eski say ılmaz. 1933 detamamlanm ış olan birkaç binadan meydana gelen ve M ısır, Grek, Ortaça ğve Rönesans gibi muhtelif önemli ekollere ait eserleri geni ş bir şekildetemsil eden bir yerdir. George W. Stevens'in kitap ve yazma kolleksiyonlar ıaras ında, Islâmi görü ş noktas ından değer ta şıyan baz ı takımlar da bulun-, maktad ır. Özellikle, Kur'an' ın kûfi tarz yaz ıyla olan bir yazmas ın ınparçalar ı zikredilmeye değer. Bir zamanlar halk aras ında, Islam sanat ınakarşı olan alâkay ı kolayca meydana getirmek ve müzenin islâmi sanatlarkolleksiyonunu kuvvetlendirmek için 1935 senesinde bir Iran Sanat Sergisitertiplenmi şti. Bu sergi, çok rağbet görmü ş, içeriden ve d ışarıdan birçokkolleksiyoncular ba şar ıya ortak olmu şlard ır. 1315 tarihli Automata kitabın ınbir yaznıasına ait yapraklarda, bilhassa iyi çizilmi ş insan yüzlerinde geni şçapta Hellenistik üslübun tesiri görülmekte ve bu yapraklarm çok k ıymetlioldukları kabul edilmektedir. Şehnâme'ye ait sayfalar ın Çin üslübundaminyatürleri havi olmalar ı, büyük bir ba şar ı olmuştu. Fakat 1435 tarihlibir Zafernâme'ye ait iki seri, şimdi Berlin Müzesinde bulunan ve BaysungurMirza için 1420 de Şiraz'da yaz ılmış olan antolojideki manzara resmi,figürlerin tafsilât ım ve ,saf kompozisyonu daha iyi aksettirmektedir. XVI.as ır minyatürlerinin en güzellerinden biri, de ğişik ya şlardaki on erkeğin,42 .
tambur refakatinde sofi raks ı yapmalar ın ı gösteren bir resim olup resminkeyfiyetini, hermen tiplerin al ışılmad ık ruhi telâkkilerini, hareketlerincanl ılığını gösteren harikulade bir eserdir. 955/1548 tarihli bir mührühaiz olan bu minyatür, eski bir yaz ın ın da gösterdi ğine göre, her haldeHeratl ı Muhammedi tarafından yap ılmış olsa gerektir. Sultan Hüseyinlevaliyi bir arada gösteren ve daha çok tarihi k ıymeti olan bir portre, sankihakiki bir resim gibidir. Daha sonraki minyatürler aras ında, R ıza-i Abbasi,Mian Muhammed Muhsin, Muhammed Kas ım ve Moğol ressam MirTaki'nin imzalar ını havi birçok eserler bulunmaktad ır. Hahlar, çinicilik,dokumac ılık gibi diğer sanat dallar ına ait eserler de burada bulunmaktadır (Ars Islamica vol. II. pt . I 137-9).Cleveland Sanat Müzesi, Ohio.Bu müze çok eski de ğildir. Buradaki kolleksiyonlar, birçok ekollerinbüyük tablolar ı, süsleme sanat ına ait eserler, unutulmaz Orta ça ğ sanatından silah, dokumac ılık, tersimi sanatlar, Şark ve Yak ın Şark sanat ınaait eserlerden meydana gelmektedir. İran' ın Safevi devrine ait çok güzelminyatür örnekleri burada bulunmaktad ır. Dokuma eserleri aras ındaXVI. asra ait baz ı nefis örnekler vard ır. Süsleme plan ında, bastonlu vesarıkl ı adamı, altın sarısı, fes rengi, turuncu, ye şil ve aç ık mavi renkliserviler aras ında, şişe ve bardak ta şırken göstermektedir. XVII. asra aitbaşka bir ipek kuma şta, ipek zemin üzerinde zambak demeti, penbe gülve mavi bir çiçek bulunmaktad ır. Çiniciliğe ait eserler aras ında, XI. veXII. asra ait kaseler b ıllunmaktad ır. Suruey of Persian•Art (1 ı p. 1533 vpl. 616B) isimli dergide, bu müzenin çok k ıymetli malzemesinden birininresmi vard ır. XII ve XIII. as ır İran' ına ait, gümü ş kaplamal ı katlanabilirbir sehpa (ayakl ık), Selçuk sanat ın ın e şsiz örneklerinden biridir. Bu eserinsonu arslan ba şı şeklindedir. Arslan ın ayaklar ı, her tarafından, yaprakşekilli kıvr ımlardan meydana gelmi ş madalyonlarla çaprazlama süslüdür.Fakat, XVII. asr ın ba şlarına ait buradaki İran men şeli ipek kilim, üzerindeher biri sivri kavisli dört dar pencere şeklinden meydana gelen vepalmiyeleri de ihtiva eden, iki madalyonundan dolay ı çok kıymetlidir.Başlıca renk plan ı, penbemsi karanfil mavisi ve ye şildir. Cleveland MüzesiBülteni'nde Mr. N. Nollis, Demotte Şehnâme'sindeki minyatürleri, PhilipHoser'in kolleksiyonunda olup, Bihzad'a a tfedilen üç minyatürü ve Cihangirzaman ına ait av ve pastoral manzaralar ı gösteren iki Mo ğol minyatürünümünakaşa konusu etmi ştir. Bunlardan bir tanesi Gowardhan' ınimzasını ta şımaktad ır. 1944 de bir Loan İslam Sanatlar ı Sergisi münasebetiyle,müzede al ıkonmuş ve Mr. Nollis, onun katalo ğuna, İslam sanat ıruhunu belirten bir resim ilave etmi ştir43
- Page 1 and 2: ANKARA ÜNIVERSITESIILkIIIYAT FAKÜ
- Page 3 and 4: IÇINDEKILERSayfaÖNZÖZVGIRI ŞVIC
- Page 5 and 6: ÖNSÖZFakültemiz tarafından yay
- Page 7 and 8: G İ R İ ŞAmerika Birle şik Devl
- Page 9 and 10: CALIFORNIASan Fransisco'daki İslam
- Page 11 and 12: COLORADODenver Sanat Müzesi:Colora
- Page 13 and 14: COLUMBIA BÖLGESICorcoran Galerisi,
- Page 15 and 16: sayfalar ından, XVII. as ır İran
- Page 17 and 18: liyette bulunan Islam Kültür Komi
- Page 19 and 20: ILLINOISChicago Üniversitesi Şark
- Page 21 and 22: Chicago Sanat EnstitüsüMichigan A
- Page 23 and 24: Sûfi aras ında bir kar ıştırma
- Page 25 and 26: son derece nadir Iran çömlek i ş
- Page 27 and 28: edinmek istiyenler için dikkati ç
- Page 29 and 30: Cambridge, Harvard Üniversitesi Ho
- Page 31 and 32: iadma onu takdir edenin kendi şahs
- Page 33 and 34: Michigan Üniversitesi, Ann Arbor.M
- Page 35 and 36: MISSOURIMissouri, Kansas City ve St
- Page 37 and 38: yazmas ı, çok önemli baz ı bilg
- Page 39 and 40: yaz ılmış bilinen ilk yazmalarda
- Page 41 and 42: Bishandas, Padarath, Fathmohd, Chit
- Page 43 and 44: XVI. as ırlarda yap ılmış kadif
- Page 45 and 46: Büyük fethin bir neticesi olarak,
- Page 47 and 48: mektedir. XVII. asra ait eserlerden
- Page 49: Ol-II0Cincinnati Sanat Müzesi: isl
- Page 53 and 54: iyi üsli\plu yaz ıları olan Iran
- Page 55 and 56: umumi ziyaretçiler için çok cazi
- Page 57 and 58: ile konu ştum. Bugün bu enstitün
- Page 59 and 60: münevver kimselerin kendi evlerind
- Page 61 and 62: AINDEKSAbbott, Nabiâ: 11, 12.Abdul
- Page 63 and 64: Marley, Grace McCann- 2Maskina: 16.