tarafından imza edilmi şlerdir: Muhammed Talip tarafindan yap ılan veimparator Cihangir'i genç bir prens olarak gösteren portre, Muizzu'd-dinMuhammed el-Hüseyn tarafindan yap ılan ve imparator Evrengzib'i filebinmi ş olarak gösteren eser ve Muhammed Musavvir tarafından yap ılanMolla Do Piyaza'n ın mizahi portresi bu şekildedir.Philadelphia, Pennsylvania <strong>Üniversitesi</strong> Müzesi.•Bu önemli müze 1887 de, insan medeniyeti ile ilgili çal ışmalar içinkurulmuşturt Bu müze, Babil, M ıs ır, Filistin, Akdeniz ve iki Amerika'n ınçok k ıymetli arkeolojik buluntu kolleksiyonlar ından meydana gelmektedir.Sanat kolleksiyonlar ı, Çin, Hindistan ve İran'dan gelmi ş eserleri içineal ır. Ilkel insanlarla ilgili , son derece zengin kolleksiyonlar ı teşhir etmeklebu müze, Philadelphia müzesini tamamlamaktad ır. A. B. Devletlerininbu müzesi, üniversite müzelerine nazaran, birçok bak ımlardan üstün birdurumdad ır. Müzenin yüzden fazla becerikli üyesi, halihaz ırda gittikçezenginleştirilen fon sayesinde, Mezopotamya, Türkiye, K ıbr ıs v.s. yerlerdevazife alm ış bulunmaktad ırlar. Bugün, Etnoloji ve Antropoloji bilgimiziart ırmamızda bize, standart bir rehberlik edecek, çe şitli ne şriyat yap ılmaktadır. Özellikle, Islâm ın alış veri ş yapmak zorunda kald ığı, islâmöncesi devirle me şgul olarak, İslam görü ş noktas ından Yak ın ve OrtaDoğuyu anlamay ı düşünüyorum. Bu müzenin çok övülmeğe değer faaliyetleriolmaktad ır. Ben bu müzede çal ıştım. Özellikle bu mi ızenin,Babil kolleksiyonlanyla ilgili olarak Leon Legrain tarafindan yap ılanneşriyat ı çok önemli olup, hakikatte Mezopotamya kültürünü ele almaktadır. Gümü ş paralar ın ve Sasanile ı e ait yar ı-kıymetli ta şlardan yap ılmışpulların güzel örnekleri bulunmaktad ır. Bu sikkelerin, Pehlevi harfleridenilen bir çe şit yaz ıları da vard ır ki, muhtemelen Idıfi denilen en eskiArap yaz ısı harfleri buradan ç ıkar ılmışt ır. Keza, Emevi ve Abbasi halifelerineait, Dicle kenar ındaki Vâsıt'da bas ılmış ve Nippur'da bulunmu şolan, en eski nadir paralar da çok k ıymetlidir. Dr. Richard Ethinghausen,"Selçuk devrine ait imzal ı ve tarihli bir Kur'an" ba şlığı ile bir makaleneşretmi ş, literatürden anla şıldığına göre, bu müzedeki yazmay ı da esasolarak almışt ır. O, 559/ ı 164 tarihini ta şımaktad ır. İran'daki Damgan şehrinegiden mü şterek Iran heyeti, Philadelphia, Pennsylvania <strong>Üniversitesi</strong> GüzelSanatlar Müzesi ve New York'daki Amerikan-Iran Sanat ve ArkeolojiEnstitüsü tarafindan idare edilmi ştir. Seyahatin ba şlıca gayesi, Partian' ınyelini tayin etmek idi.Rhode Island Resim Okulu.En eskilerinden en modernlerine kadar, mükemmel resimlerden meydanagelen buradaki kolleksiyon, önceleri resim talebelerinin ve Brown<strong>Üniversitesi</strong> öğrencilerinin istifadesine tahsis edilmi ş idi. Ama bugün,46
umumi ziyaretçiler için çok cazip bir yer haline gelmi ş bulunmaktad ır.Sanat müzesi, kollejin bir tamamlay ıcı kısm ı olmaktad ır. Buradaki kolleksiyon,resimli camlar ı, kabartma foto ğraflar ı, renkli reprodüksiyonlar vediğer orijinal malzemeyi ihtiva etmesi bak ımından hakikaten e şsizdir.Bunlar aras ında, İmamzade Ebu'l-Kas ım' ın, bir zaman geni ş şöhretkazanan, tahta oymal ı lâhdi, Islam kolleksiyonunu temsil etmektedir.Minyatürler, yaz ı, tezhip ve kitap sanat ına ait diğer eserler, dikkatimiziçekmektedir. Buna belki muntazam bir islam Sanat ı kolleksiyonu denilmeyebilir.Fakat burada, yüksek nitelikte, çe şitli eserlerin olduğu görülüyor.Mr. L. Earle Row, Rhode Islam Resim Okulu Bülteninde, 1919 da,Iran minyatürleri konusunda bir yaz ı yazmıştır. Aynı konuda, Dr. EricSchroeder'in de 1947 tarihli bir yaz ısı vard ır. Ayrıca Tebriz, IsfahanŞiraz ve Herat Ekollerine ait minyatürler bulunmaktad ır ki, Bihzadtarz ının büyük tesiri, bunlarda hala devam etmektedir. Fakat Şah Abbas' ıat üzerinde avlan ırken gösteren, Safevi devrine ait bir minyatür, çokönemli bir örnektir. Yusuf-Züleyha konusunda, Züleyha'n ın, kölesi Yusuf'ugereği gibi korumağa davran ışın ı ; mütecessis ve tenkidci M ısır han ımlarının, bitişikteki odadan, pencerelerden ve tavandan 'bu hali gözetlemelerinigösteren minyatürdeki ingilizce bir el yaz ıs ı, bunun, Isfahanl ıBaba Şah (öl. 1604) adl ı bir hatrat ın eseri olduğunu göstermektedir.III. Sultan Murad' ı ve buna benzer konular ı gösteren, Türklere ait baz ıminyatürler de vard ır. A şağı yukarı ı 7oo y ıllarında, amatör bir minyatürcütarafından yap ıldığı anla şılan bir albümden al ındığı hissini verenbir hayli minyatür de, Moğol üslûbunda olanlar aras ında bulunmaktad ır.Bunlar, aşk sahnelerini, prensesin konser partisini v.s. göstermektedir.Baz ı yaz ı örnekleri, XVI. asr ın sonunda Istanbul'da çal ışmış Türk yaz ıüstad ı Bursal ı Fâhir'in elinden ç ıkan son nestalik üslûbunu göstermektedir.Nestalik tarz ının en güzel bir örne ği, Şah Ismail Safevi'nin saray ındaçalışmış olan üstad Şah Muhammed'in (öl. 1545) imzas ım ta şımaktad ır.Bu arada, me şhur Iranl ı hattat Muhammed Hüseyn'e ait, büyük harfibir yazı ; Şeyh Kemal Ismail'e ait 1591 tarihli, kar ışık ve okunmas ı güçbir sayfa; Hindistan'da, Ekber ve Cihangir devirlerinde ya şamış, me şhurAbdullah Muşkin Kalan imzal ı bir sayfa, Mir Ali'nin talebesi Ke şmirliMuhammed Husgan' ın yazd ığı bir sayfa; Abdurrahim Anbrin Kalan' ınbir sayfas ı ; Heratlı Şemsüddin Muhammed'in son derece güzel bir denemesi;Alemgir Evrengzib'in hizmetinde çal ışmış olan, Hidayetullah' ınbüyük harfli güzel bir nestaliki, Kur'an- ı Kerim'in, Tdrih-i Güzide'nin,Muhtarndme v.s.nin baz ı önemli yazmalar ı da bulunmaktad ır. Yine kolleksiyon,çok güzel kitap kaplar ını ihtiva etmektedir. En eski ve en güzelolan ı, koyu tonlu alt ın sürülmüş kırmızı çukur çizgileri, s ıcak kal ıpla yap ılmışolan ve tatl ı bir tezat te şkil eden çizgili bir bordürü ve klasik madalyonlarıihtiva etmektedir. Kitab ın kab ı, Hintli Bihzad' ın imzas ını ve47
- Page 1 and 2:
ANKARA ÜNIVERSITESIILkIIIYAT FAKÜ
- Page 3 and 4: IÇINDEKILERSayfaÖNZÖZVGIRI ŞVIC
- Page 5 and 6: ÖNSÖZFakültemiz tarafından yay
- Page 7 and 8: G İ R İ ŞAmerika Birle şik Devl
- Page 9 and 10: CALIFORNIASan Fransisco'daki İslam
- Page 11 and 12: COLORADODenver Sanat Müzesi:Colora
- Page 13 and 14: COLUMBIA BÖLGESICorcoran Galerisi,
- Page 15 and 16: sayfalar ından, XVII. as ır İran
- Page 17 and 18: liyette bulunan Islam Kültür Komi
- Page 19 and 20: ILLINOISChicago Üniversitesi Şark
- Page 21 and 22: Chicago Sanat EnstitüsüMichigan A
- Page 23 and 24: Sûfi aras ında bir kar ıştırma
- Page 25 and 26: son derece nadir Iran çömlek i ş
- Page 27 and 28: edinmek istiyenler için dikkati ç
- Page 29 and 30: Cambridge, Harvard Üniversitesi Ho
- Page 31 and 32: iadma onu takdir edenin kendi şahs
- Page 33 and 34: Michigan Üniversitesi, Ann Arbor.M
- Page 35 and 36: MISSOURIMissouri, Kansas City ve St
- Page 37 and 38: yazmas ı, çok önemli baz ı bilg
- Page 39 and 40: yaz ılmış bilinen ilk yazmalarda
- Page 41 and 42: Bishandas, Padarath, Fathmohd, Chit
- Page 43 and 44: XVI. as ırlarda yap ılmış kadif
- Page 45 and 46: Büyük fethin bir neticesi olarak,
- Page 47 and 48: mektedir. XVII. asra ait eserlerden
- Page 49 and 50: Ol-II0Cincinnati Sanat Müzesi: isl
- Page 51 and 52: tambur refakatinde sofi raks ı yap
- Page 53: iyi üsli\plu yaz ıları olan Iran
- Page 57 and 58: ile konu ştum. Bugün bu enstitün
- Page 59 and 60: münevver kimselerin kendi evlerind
- Page 61 and 62: AINDEKSAbbott, Nabiâ: 11, 12.Abdul
- Page 63 and 64: Marley, Grace McCann- 2Maskina: 16.