RİZE 05 - çevresel etki değerlendirme planlama genel müdürlüğü

PeYüzey sularındaki muhtemel aylık sıcaklık eğilimleri, genellikle asimetriktir.Çünkü sonbaharda suyun soğuması normalin altındadır. İlkbaharda (yazın ilk aylarında)sular maksimum sıcaklığa varmadan önce, hava sıcaklığının altına da bulunur. Bunakarşılık yazın ikinci yarısı esnasında, sonbahar ve kışın su sıcaklığı hava sıcaklığındandaha yüksektir. Su sıcaklığındaki değişiklikler, sahillerde ve sığ sularda en yüksekseviyededir. En yüksek su sıcaklığı Ağustos ayında ölçülmüştür.Tuzluluk;Karadeniz’ in yüzey suyu tuzluluğu; buharlaşma, yağış, nehirlerden boşalan sumiktarları mevsimler ve coğrafik ortam koşullarına göre değişim göstermekle birlikte, budeğişimler 200 m’ nin altındaki tabakalarda görülmez. Ortalama yüzey suyu tuzluluğu,kışın % 18-18.5’ dir. Karadeniz’ in özellikle batı ve güneydoğu bölümünde kış tuzluluğu(yüzeyde), yaza göre % 1-1.5 dan fazladır.Karadeniz’ in özellikle nehir boşalımının dahafazla olduğu Kuzey–Kuzeydoğu kıta sahanlığında tuzluluk % 14–16 olduğu dönemde,ortalama yüzey suyu tuzluluğu (yaz için), en düşük değere sahiptir.Karadeniz’ in en batıkesimi, diğer kesimlere göre karakteristik olarak daha düşük yüzey tuzluluğuna sahiptir.Karadeniz’ in kuzey batı kesiminde tuzluluk daha düşük olup, %13–15 oranındadır.İstanbul Boğazı ve Anadolu kıyılarında tuzluluk % 17.25–17.50 civarındadır. Bu değerler,Anadolu’nun kuzey kıyıları boyunca, Karadeniz’ e birçok nehrin su boşaltmasıyla uyumlubir değişim arz eder. Karadeniz’in merkez kısmında tuzluluk % 18.5’e kadar çıkar.Havzanın doğu bölümünün merkezinde ise tuzluluk daha düşüktür. Tuzluluk vesıcaklıktaki yıllık değişimler, genelde 150 m’ ye kadar olan üst tabakada görülür. Yüzey vedip suları arasındaki tuzluluk farkı % 4–5’ kadar çıkar.Karadeniz’ in en önemlikarakteristik özelliklerinden birisi de 100–200 m’ lik derinlikler arasında sürekli birhaloklinik (geniş tuzluluk değişimi) göstermektedir ki, Karadeniz bu özelliğe sahipdünyanın en büyük su kütlesidir. 100–200 m derinlikteki üst tabaka ile daha derindeki sukütleleri arasındaki yoğunluk farkının çok büyük olmasından dolayı, her iki tabaka arsındaçok dar bir derinlik meydana gelmektedir. Karadeniz’ de farklı tabakalar keskin birkatmanlaşma ve durağanlaşma (stagnasyon) özelliğine sahiptir. Tabakalar arsındakisıcaklık, tuzluluk, gaz ve nutrient konsantrasyonu ve canlı dağılımı bakımından büyükfarklılıklar görülür. Bu nedenle bilim adamlarınca Karadeniz, en tipik anormal suözelliğine sahip bir deniz olarak adlandırılmıştır.Oksijen;Çözünmüş oksijen, biyolojik faaliyetlerin devam ettiği yer olan oksijenli tabakadabulunur. Denizin merkezi yerlerinde 250 m derinliğe kadar olan kısımlarda oksijenerastlanır. Karadeniz havzasında derinlik arttıkça oksijen azalmakta, buna karşılık hidrojen3’sülfür (H2S) gazı miktarı artarak, litrede 7 cmP kadar çıkmaktadır. O2 kalitesi hızla düşerve bunun altında tamamen kaybolur.Sıcaklık;Karadeniz’ de sıcaklık dağılımının temel özelliği derinliğe bağlı olarak hızlı0düşmesidir. Ortalama sıcaklık; verimli olan ve yüzey tabakasında 15.4. PPC’ den 50–75 m.0arasında bulunan termoklin tabakasının ortasında 7.0 PPC’ ye düşer. Siklonikdönüşümlerdeki sıcaklık değişimleri, yatay adveksiyon ve iç dalgaların etkisinin az olduğu50 m’ de daha az önemlidir. 50 ve 200 m derinlikler arasındaki tuzluluğun değişimi dahaderin sulardaki sıcaklık birikmesini önler. Bu nedenle Karadeniz diğer derin denizleregöre, sahillerdeki iklimlerden daha az etkilenir.73