Kırktuğ Dergisi 11. Sayısı

linde yayılmış, birbirleriyle ilişkilendirilmeyi
bekleyen yoğun enerji hatlarına da sahip bu
bölgeler üzerine düşünmeyi mecbur kılmaktadır.
Yazının kalan kısmında Balkanlar, Doğu
Akdeniz ve Kıbrıs, Türkistan ve Kafkasya’nın
oluşturduğu jeopolitik bölgeler ile Türkiye’nin
enerji güvenliği üzerinde değerlendirmelerde
bulunulacaktır.
2.1. Balkanlar: Avrupa’ya Açılan Kapı
Balkanlar gerek Türkiye’nin enerji politikasın
da gerekse tarihi ve kültürel bağlar
bakımında en önemli meselelerinden birisidir.
Şöyle ki, Ortadoğu, Kafkasya ve Türkistan
coğrafyasında çıkarılan enerji kaynaklarının
taşınması konusunda ülkelerin yaşamış olduğu
en büyük sorun, enerji kaynağının güvenilir
bir şekilde en büyük pazar olan Avrupa’ya
ulaştırılması olarak görülmektedir. Türkiye’yi
karadan Avrupa’ya bağlaması ve enerji nakil
hatlarının devamlılığı açısından Bulgaristan
ve Yunanistan bu manada çok kritik bir konumdadır.
Birinci Dünya Savaşı sonrası yaşanan süreçte
gerilen Türk ve Yunan ilişkileri Atatürk
döneminde yerini sulha bırakmıştır. Fakat Yunanistan
içerisinde yaşayan Türklerin sorunları
ve Kıbrıs’ta yaşanan gelişmelerden dolayı
uzun yıllar yumuşak diplomasi ve buna bağlı
olarak herhangi bir ticari anlaşma yakın tarihe
kadar olmamıştır.
Fakat iki ülkenin enerji ihtiyacı doğrultusunda
son yıllarda çeşitli ekonomik anlaşmalar
yapılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda 7 Temmuz
2000 tarihinde AB, Yunanistan ve Türkiye
arasında imzalanan Türkiye ile Yunanistan
Doğalgaz Boru Antlaşması bu gelişmelerin
temelini oluşturmaktadır.
Son yılların enerji arz ve taşınması açısından
en değerli projelerden biri olarak görülen,
Rusya ve Türkiye arasında imzalanan,
Rus doğalgazını Avrupa’ya taşıyacak Mavi
Akım Projesi ise bölge açısından yaşanan
en önemli gelişmelerden biri olarak göze
çarpmaktadır. Türkiye, bu antlaşma ile hem
iç piyasa ihtiyacını karşılamak hem de bu hat
üzerinden Yunanistan’a, yılda 3 milyar m³,
48
İtalya’ya yıllık 8 milyar m³ doğal gazı kendi
üzerinden ulaştırarak enerji koridoru olma
yolunda büyük bir adım atmayı hedeflemektedir.
Türkiye ve Yunanistan arasında enerji
alanında yapılan anlaşmalar Türkiye’nin
hedefleri doğrultusunda önemli bir yer tutmaktadır.
Türkiye, Avrupa’ya açılan bir diğer kapısı
Bulgaristan ile kültürel ve tarihsel bir geçmişi
olmasının yanı sıra Bulgaristan’ın ihracatında
ikinci sırada bulunduğundan Bulgaristan için
önemli bir ticari ortaktır. Bulgaristan, enerji
arzını kömür ve nükleer santralleri ile sağlamasından
dolayı enerji bağımlılığı nispeten
az bir ülkedir. Buna rağmen petrol ve doğalgaza
olan bağımlılığı devam etmektedir. Bu
bağlamda Rusya ile imzaladığı Güney Akım
ve Yunanistan ile imzaladığı Burgaz-Dedeağaç
projeleri ile enerji talebine kaynak oluşturma
çabasındadır.
Bulgaristan’ın enerji ve işgücü maliyetleri
açısından göreceli bir işgücü üstünlüğünün
bulunmasından dolayı oluşacak enerji projeleri
için Türkiye ve Bulgaristan arasında iş
birliğinin artacağı öngörülmektedir. Nitekim
son dönemde Türkiye ve Bulgaristan Hükümetleri
arasında yapılan 5 milyar dolar hacimli
ticaret anlaşması bu bağlamda önemli bir
açılımdır. Bulgaristan enerji ihracatında da
Türkiye için önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye,
enerji kaynaklarının ihracatının %11,1’ini
Bulgaristan’a yapmaktadır.
Bulgaristan aynı zamanda Türkiye’nin
Enerji koridoru olma hedefi açısından fazlasıyla
önem arz eden TANAP ve Nabucco
Doğalgaz Hattı Projesi’nin Avrupa’ya ulaştırılması
için kritik bir öneme sahiptir. İki
ülkenin ticari ve enerji arz güvenliğindeki
ortak menfaatlerinin örtüşmesinden dolayı
yapılan görüşmeler sonucu Bulgaristan ile
Haziran 2004 yılında Nabucco Uluslararası
Şirketi’nde ortaklık kurulmuştur. Böylece Türkiye,
ilerde gelişebilecek bir sıkıntıda, Avrupa
ülkelerinden de enerji ithal etmesinin önünü
açmıştır.
Türkiye ile Bulgaristan arasında imzalanan
son antlaşma olan ve 3 milyar m³ kapasi-